Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ χαρακτηρίζονται από την ανάγκη τους να κινούνται, μια τάση να είναι υπερβολικά κοινωνικά και τις –μερικές φορές- επικίνδυνες δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν. Οι γονείς πολύ μικρών παιδιών, περίπου δύο ετών, συχνά αναφέρουν παρορμητική συμπεριφορά, όπως το να μιλούν σε κάθε άτομο που συναντούν και να αγγίζουν όλα τα αντικείμενα που βλέπουν σε ένα μαγαζί κατά τη διάρκεια των αγορών της οικογένειας. Ριψοκίνδυνες συμπεριφορές μπορεί να είναι η αναρρίχηση σε ψηλά μονόζυγα ή άλλα παιχνίδια στην παιδική χαρά και η σύναψη φιλιών με παιδιά που δεν γνωρίζουν. Οι επικίνδυνες αυτές δραστηριότητες μπορεί να οδηγήσουν τα παιδιά στο κοντινό νοσοκομείο ή στα επείγοντα, αλλά πολύ πιο συχνά έχουν σαν αποτέλεσμα να ανησυχούν τόσο πολύ οι γονείς τους ώστε να μην τολμούν να τα αφήσουν από τα μάτια τους κάθε φορά που βρίσκονται εκτός σπιτιού.
Οι δραστηριότητες κατά τις οποίες τα παιδιά παίρνουν ρίσκο μπορεί να γίνονται αντιληπτές ως δύναμη, όπως στην περίπτωση που ένα παιδί τριών ετών κολυμπάει στην πισίνα μόνο του, ενός επτάχρονου παίκτη ποδοσφαίρου που οδηγεί την ομάδα του να σκοράρει και το δεκάχρονο που οι επιδόσεις του στον αθλητισμό είναι τόσο υψηλές που προπονείται με τα παιδιά του Γυμνασίου.
Η τάση των παιδιών με ΔΕΠΥ για ριψοκίνδυνες και επικίνδυνες δραστηριότητες είναι εμφανείς τόσο στην τηλεόραση, τα ηλεκτρονικά, όσο και τη μουσική. Παίζουν παιχνίδια έντονης δράσης στο ηλεκτρονικό, τους αρέσει να παρακολουθούν θρίλερ στην τηλεόραση και να χορεύουν την πιο σύγχρονη εναλλακτική μουσική. Μολονότι καμία από τις προηγούμενες δραστηριότητες δεν είναι επικίνδυνη, οι γονείς παιδιών με ΔΕΠΥ συχνά προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές δραστηριότητες που θα περιορίζουν τουλάχιστον τους κινδύνους που προκύπτουν από τη ριψικίνδυνη συμπεριφορά και την παρορμητικότητά τους.
Για ποιο λόγο κάποια παιδιά με ΔΕΠΥ έλκονται από επικίνδυνες δραστηριότητες; Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι αυτή η τάση έχει τη βάση της στη λειτουργία του εγκεφάλου, καθώς αυτού του είδους δραστηριότητες αυξάνουν το ποσό της ντοπαμίνης που παράγεται στον εγκέφαλο. Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που σχετίζεται με το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου και έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με την παρουσία της ΔΕΠΥ. Σύγχρονα νευροβιολογικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ δεν παράγουν την ίδια ποσότητα ντοπαμίνης κατάτη διάρκεια απλών και συνηθισμένων δραστηριοτήτων σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς ΔΕΠΥ, αλλά έχουν παρόμοια επίπεδα ντοπαμίνης όταν συμμετέχουν σε πιο «έντονες» δραστηριότητες. Το να παίζει κανείς βιντεοπαιχνίδια είναι μια «έντονη» δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της οποίας τα παιδιά με ΔΕΠΥ είναι πολύ πιθανό να παράγουν υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης στον εγκέφαλό τους. Ενώ αυτός μπορεί να είναι ο λόγος που ωθεί τα παιδιά με ΔΕΠΥ να παίζουν παιχνίδια, είναι παράλληλα και ο λόγος που οι γονείς πρέπει να εντοπίσουν «έντονες»- «ριψοκίνδυνες» δραστηριότητες στις οποίες μπορούν να πάρουν μέρος τα παιδιά με ΔΕΠΥ χωρίς να κινδυνεύουν.
Κατάλληλες δραστηριότητες θεωρούνται:
- Extreme sports: Ενθαρρύνετε την ενασχόληση με «επικίνδυνα» αθλήματα όπως το snowboard, το surfing, την ενόργανη γυμναστική. Οι δραστηριότητες για τα παιδιά με ΔΕΠΥ θα πρέπει να τους δίνουν μια «ορμή» όταν τις κάνουν. Η ενόργανη γυμναστική μπορεί να είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για τα κορίτσια να μεταφέρουν ένα μέρος της ενέργειάς τους σε μια παραγωγική δραστηριότητα, να μάθουν νέες δεξιότητες και να δουλέψουν σε κάτι που είναι πιθανό να βελτιώσει την ικανότητα συγκέντρωσης και την προσοχή τους. Επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι υψηλής σταθερότητας σωματικές κινήσεις, όπως αυτές στο καράτε και την ενόργανη, έχουν σαν αποτέλεσμα την βελτίωση της ικανότητας του παιδιού να διατηρεί την προσοχή του και να μένει συγκεντρωμένο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτές οι κινήσεις μπορούν να υποκατασταθούν από τεχνολογίες όπως το παιχνίδι για snowboad SSX ή από βιντεοσκόπηση του παιδιού ενώ εκτελεί αυτά τα κόλπα με μια εφαρμογή όπως το Coach’s Eye έτσι ώστε να μπορεί να βελτιώσει τις δεξιότητές του.
- Αφήστε τα να μεγαλώσουν γρήγορα. Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ θέλουν να παίρνουν επιπλέον ρίσκα ή τείνουν να είναι λίγο πιο δημιουργικά ή διαφορετικά από τους συνομηλίκους τους. Αυτό σημαίνει ότι ίσως πρέπει να αφήσετε την κόρη σας να φοράει σκουλαρίκια, πολλά βραχιόλια ή άλλα κοσμήματα που δεν σας αρέσουν ιδιαίτερα. Θα πρέπει να της δίνετε μεγαλύτερη ελευθερία στο να διαλέγει τα ρούχα της, καθώς δεν χρειάζεται απλώς να είναι κατάλληλα, αλλά και πολύχρωμα ή να τραβούν την προσοχή των άλλων ατόμων, ή θα πρέπει να της επιτρέπετε να βάψει τα νύχια της με έντονα χρώματα. Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση, αφού μπορεί να επιλέξει ποιο πρόγραμμα στον υπολογιστή για να σχεδιάζει ρούχα και κοσμήματα, όπως η εφαρμογή Fashion Design World.
- Εξερευνήστε την φύση δυναμικά. Μην πάτε απλώς για πεζοπορία. Κάντε ορειβασία. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και σε κάποιο γυμνστήριο με τοίχο αναρρίχησης. Πηγαίνετε για πεζοπορία σε μέρη που υπάρχουν διάφπρα άγρια ζώα που θα μπορούσαν να βρεθούν στο δρόμο σας και επιλέξτε διαδρομές «δύσκολες» όπου το παιδί θα πρέπει να βραχεί ή να δυσκολευτεί για να περάσει απέναντι και να συνεχίσει. Κάντε ιππασία στο δάσος. Εξερευνήστε μέρη που βρίσκονται κοντά στο σπίτι σας και προετοιμάστε αυτές τις περιπέτειες με τη βοήθεια του Google Earth.
- Κάντε καταδύσεις. Μην αρκεστείτε στο να γράψετε το παιδί σας στο κολυμβητήριο. Βάλτε το σε μια ομάδα καταδύσεων με φιάλη (Scuba diving). Αγοράστε εξοπλισμό, κάντε μαθήματα μαζί και αρχίστε να βλέπετε βιντεάκια σχετικά στο youtube μέχρι να είστε έτοιμοι να εξερευνήσετε τις κοντινές θάλασσες.
Απόδοση του κειμένου "Risky Activities for Girls and Boys with ADHD" της Δρ Randy Kulman από την Ιωάννα Αγγέλου
Εμείς να προσθέσουμε με τη σειρά μας τα παρακάτω:
- Ασχοληθείτε με πειράματα φυσικής και χημείας. Διαλέξτε εντυπωσιακά πειράματα που συνδυάζουν κατασκευές και «εκρήξεις» ή φαινόμενα που μοιάζουν μαγικά. Πχ φτιάξτε ένα ηφαίστειο και κάντε το να εκραγεί.
- Μια πολύ ευχάριστη δραστηριότητα για αγόρια και κορίτσια μπορεί να είναι τα πατίνια και το σκέιτμπορντ. Το γεγονός ότι μπορεί το παιδί να φοράει κράνος και επιγονατίδες κατατάσσει τις συγκεκριμένες ασχολίες στις σχετικά «ασφαλείς» επικίνδυνες δραστηριότητες. Οι συγκεκριμένες δραστηριότητες έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να πραγματοποιούνται σε αυλές, πάρκα και πεζόδρομους.
- Γράψτε το παιδί σας στον προσκοπισμό. Ιδίως την άνοιξη πραγματοποιούνται πολλές δραστηριότητες στη φύση και εκδρομές.
- Ενθαρρύνετε το παιδί να πάει σε χορό (μοντέρνο), ζούμπα για παιδιά ή να δημιουργήσει ένα συγκρότημα αν αγαπάει τη μουσική και παίζει κάποιο μουσικό όργανο.
- Ασχοληθείτε με «ογκώδεις» κατασκευές: πχ φτιάξτε ένα τραπεζάκι, ένα καβαλέτο, ένα κουκλοθέατρο, ένα κιβώτιο, μια βιβλιοθήκη, ένα σπιτάκι για τον σκύλο. Κόψτε ξύλα, καρφώστε, βάψτε μέχρι να ολοκληρωθεί το έργο.
- Πάντε για paintball ή παίξτε πόλεμο με νεροπίστολα σε χώρο με δέντρα και γενικά σε μέρη με πολλές κρυψώνες και πολλά εμπόδια.
- Αφήστε το να μπει σε προσομοιωτές όταν υπάρχει αυτή η δυνατότητα πχ σε προσομοιωτή πολεμικού αεροπλάνου.
- Επισκεφτείτε το λούνα παρκ και αφήστε το παιδί να επιλέξει ό,τι του αρέσει. Ο κίνδυνος που υπάρχει σε τέτοιους χώρους είναι σχετικά μικρός (αν το παιδί συμμορφώνεται με τους κανόνες), ενώ η «συγκίνηση» πολύ μεγάλη.
- Αν το παιδί αγαπάει τα ζώα, μπορείτε να εθελοντιστείτε για επισκευές και καθαριότητα σε κάποιο καταφύγιο- φιλοζωικό σωματείο, όπου το παιδί θα μπορεί να έρχεται σε επαφή με τους σκύλους, να τους φροντίζει και να τους πηγαίνει βόλτα. Η ενεργητικότητά του θα είναι ιδανική για ατελείωτο παιχνίδι με ζωηρά κουταβάκια.
- Διαλέξτε παιδικές χαρές και παιδότοπους με προκλήσεις: «γέφυρες», σκοινιά για αναρρίχηση, τούνλε, τεράστια μαξιλάρια και όχι τις κλασικές εκδοχές με τις κούνιες και τις τσουλήθρες. Επειδή είναι πολύ πιθανό το «άγριο» παιχνίδι του παιδιού σας να ενοχλήσει τα υπόλοιπα παιδιά και τους γονείς τους, επιλέξτε κάποιες ώρες που στο συγκεκριμένο χώρο δεν υπάρχουν πολλά άτομα.
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου