Παγίδες στον κόσμο του Διαδικτύου

Ακόμα και παιδιά της Δ' Δημοτικού μπαινοβγαίνουν σε ιστοσελίδες και συνομιλούν με αγνώστους. «Είναι πολύ μικρά για να διαχειριστούν σωστά τα προσωπικά δεδομένα τους», τονίζουν οι ειδικοί. Οπως προκύπτει από έρευνα, σε περίπτωση παρενόχλησης σπάνια ειδοποιούν γονείς ή δασκάλους

Από την τρυφερή ηλικία των 9-10 ετών σερφάρουν ανεξέλεγκτα στο Ιντερνετ. Μπαινοβγαίνουν σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, με ψεύτικα στοιχεία. Συνομιλούν με αγνώστους στα chat rooms των φαινομενικά αθώων παιχνιδιών. Κι αν παρενοχληθούν, δεν φαίνονται διατεθειμένα να ειδοποιήσουν τους γονείς ή τους δασκάλους τους. Οι βενιαμίν της ψηφιακής γενιάς φαίνεται να χάνουν τον έλεγχο και την αίσθηση του μέτρου απέναντι στον μαγικό κόσμο του Διαδικτύου...

Οπως αποκαλύπτει ο επιστημονικός συνεργάτης της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) του Νοσοκομείου Αγλαΐα Κυριακού Γιώργος Κορμάς, η ηλικία πρώτης επαφής των παιδιών με δίκτυα όπως το Facebook πέφτει συνεχώς. «Σε προηγούμενες έρευνές μας η ηλικία ένταξης των παιδιών στον εικονικό κόσμο του Facebook εντοπιζόταν στην Ε' και τη ΣΤ' Δημοτικού. Τώρα όμως βλέπουμε πως τα Ελληνόπουλα εντρυφούν μαζικά ήδη από τη Δ' Δημοτικού στον συγκεκριμένο κόμβο κοινωνικής δικτύωσης, ακόμη κι αν η χρήση του απαγορεύεται σε ανηλίκους κάτω των 13 ετών».

Τα μικρά παιδιά, εξηγεί ο κ. Κορμάς, μπαίνουν στο Facebook συχνά με την παρότρυνση μεγαλύτερων φίλων ή αδελφών τους, αλλά και των ίδιων των γονέων τους πολλές φορές, οι οποίοι τους επιτρέπουν να μπαίνουν από τα δικά τους προφίλ. Κατακτώντας αυτόν τον κόσμο, αποκομίζουν την αίσθηση πως και τα ίδια είναι μεγάλα παιδιά και κάνουν κάτι που το κάνουν μόνο οι μεγάλοι.

«Σε πολλά σχολεία παρατηρούμε το εξής φαινόμενο: στο ένα τμήμα ελάχιστα παιδιά χρησιμοποιούν το Facebook, ενώ στο ακριβώς διπλανό μπορεί περισσότερα από τα μισά να έχουν προφίλ. Αυτό συμβαίνει διότι τα παιδιά μιμούνται. Κι αν ένας από την ομάδα έχει προφίλ, ιδίως αν είναι ο δημοφιλής της τάξης, θα πρέπει να αποκτήσουν κι αυτά».

Από τις επισκέψεις που πραγματοποιούν ειδικοί της Γραμμής Βοήθειας «Υποστηρίζω» του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου σε δημοτικά σχολεία στο πλαίσιο του προγράμματος «Αριάδνη» (εκπαίδευση επαγγελματιών ψυχικής υγείας μέσω ΕΣΠΑ) προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

«Αν και πολλά παιδιά της Δ' Δημοτικού μπαίνουν στο Facebook με τη συγκατάθεση των γονέων τους, δηλώνουν πως δεν πρόκειται να ειδοποιήσουν τους γονείς ή τους δασκάλους τους αν βιώσουν μια παρενόχληση», τονίζει ο κ. Κορμάς και συμπληρώνει:

«Δυστυχώς τόσο μικρά παιδιά μπορεί να πέσουν πολύ εύκολα θύματα παρενόχλησης και να υποστούν διάφορα που δεν αρμόζουν στην ηλικία τους. Μπορεί παίζοντας Farmerama ή άλλα παιχνίδια στο Facebook να μιλούν στα chat room των παιχνιδιών με αγνώστους. Είναι πολύ μικρά για να διαχειριστούν σωστά προσωπικά δεδομένα δικά τους ή της οικογένειάς τους, για να προστατευτούν από παιδόφιλους και να κρατήσουν μυστικούς τους κωδικούς τους».

Τα 10χρονα μπαίνουν στο Facebook με ψεύτικα στοιχεία, αφού οι διαχειριστές της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης απαγορεύουν την πρόσβαση σε άτομα μικρότερα των 13 ετών. Το γεγονός αυτό δημιουργεί κακό προηγούμενο, λέει ο κ. Κορμάς.

«Τα παιδιά ξεκινούν να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο με ψέματα κι αυτό επηρεάζει τη μετέπειτα διαδικτυακή συμπεριφορά τους». Οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων πρέπει να ενεργοποιηθούν, συστήνει ο υπεύθυνος της Γραμμής Βοήθειας «Υποστηρίζω» (800 11 800 15/help@saferinternet.gr ). «Αν υπάρξει συντονισμός, θα εκλείψει και η συνήθης δικαιολογία των γονέων ότι δεν μπορούν να απομακρύνουν τα παιδιά τους από το Facebook επειδή οι φίλοι και συμμαθητές τους είναι μέσα».

Γνώση και εκπαίδευση
Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Αν οι γονείς διαπιστώσουν πως το ανήλικο παιδί τους είναι στο facebook ?συνιστά ο κ. Κορμάς? καλό είναι να σερφάρουν μαζί του, να ελέγξουν τους φίλους του, να του εξηγήσουν πως οι φίλοι των φίλων του δεν είναι απαραίτητα και δικοί του φίλοι, να του δώσουν να καταλάβει πως δεν πρέπει να απαντά σε μηνύματα από άγνωστα άτομα και να το πείσουν να ενημερώνει σε περίπτωση που υποστεί παρενόχληση. Οι γονείς οφείλουν να είναι σε εγρήγορση, αφού ακόμη και η βιομηχανία των παιχνιδιών κατευθύνει τα μικρά παιδιά στο facebook διά της πλαγίας οδού. Πολλά κινούμενα σχέδια προτρέπουν τα παιδιά να κινηθούν στον συγκεκριμένο ιστοχώρο για να πάρουν μέρος σε διαγωνισμούς.

Ενδεικτικό είναι πως σε τόσο μικρές ηλικίες, όπως είναι τα 9 ή τα 10 χρόνια όπου πολλά δεν είναι ακόμη αυτονόητα, η επιρροή του εικονικού κόσμου είναι μεγάλη. «Στα παιχνίδια farmerama και farmville που υπάρχουν στο facebook οι παίκτες ποτίζουν τα λουλούδια πολύ συχνά για να κερδίζουν πόντους. Οταν ρωτήσαμε τα παιδιά στο σχολείο πόσες φορές ποτίζουμε την ημέρα τα λουλούδια, κάποια από αυτά μας είπαν πέντε και έξι φορές ημερησίως»...

Η εκπαιδευτική διαδικασία στην Ελλάδα χρειάζεται βελτίωση στη σχέση της με το Διαδίκτυο, σημειώνει ο επιστημονικός συνεργάτης της ΜΕΥ. «Πολλά παιδιά δείχνουν να μην ξέρουν τη μεθοδολογία της καλής χρήσης του Διαδικτύου, με ποιον τρόπο δηλαδή πρέπει να διαχειριστούν πληροφορίες που παίρνουν από το Διαδίκτυο. Δεν γνωρίζουν πως πρέπει να διασταυρώνουν τις πληροφορίες, π.χ. με εγκυκλοπαίδειες, επειδή μπορεί να πέσουν θύματα παραπληροφόρησης» λέει ο κ. Κορμάς.

Σε άλλες χώρες της ΕΕ υπάρχει ακόμη και ειδικό μάθημα για το ασφαλές Διαδίκτυο στα σχολεία. «Εντοπίσαμε δασκάλους που έμεναν έκπληκτοι μαθαίνοντας πως οι μικροί μαθητές τους σερφάρουν στο facebook»...

Εκφοβισμός, παρενόχληση, εξάρτηση

• 3 στους 10 εκπαιδευτικούς (32%) έχουν έρθει αντιμέτωποι με ψηφιακή παρενόχληση, ψηφιακό εκφοβισμό και συκοφαντική δυσφήμηση μαθητών προς άλλους μαθητές μέσω κινητού, facebook ή άλλης διαδραστικής πλατφόρμας.
• Το 57% των εκπαιδευτικών ανησυχούν αρκετά έως πάρα πολύ για τη διαδικτυακή δημοσίευση από μαθητές δυσφημιστικών σχολίων που τους αφορούν ή βλάπτουν την προσωπική/επαγγελματική τους ζωή.
• Το 42% των εκπαιδευτικών έχουν αντιμετωπίσει πρόβλημα υπερβολικής ενασχόλησης μαθητών με τον υπολογιστή και το Διαδίκτυο σε βαθμό «εξάρτησης».
• Το 82% των εκπαιδευτικών λένε πως τα παιδιά κάτω των 13 ετών δημιουργούν προφίλ στο facebook δίνοντας ψευδή στοιχεία για την ηλικία τους «επειδή οι φίλοι τους έχουν προφίλ». Το 72% προσθέτει πως «οι γονείς δεν γνωρίζουν ή δεν ελέγχουν τι κάνει το παιδί τους στο Διαδίκτυο».
• Το 46% των μαθητών Δημοτικού χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο εκτός σχολείου. Σε πολλά δημοτικά σχολεία το ποσοστό είναι από 80% έως 100%.
• Το 36% των μαθητών Δημοτικού έχει κινητό τηλέφωνο.
• 3 στους 10 μαθητές δεν σέβονται την απαγόρευση της χρήσης του κινητού τηλεφώνου μέσα στις σχολικές τάξεις.
• Τουλάχιστον 15% των μαθητών Δημοτικού έχουν προφίλ σε κάποιο ιστοχώρο κοινωνικής δικτύωσης, όπως στο facebook. Σε ορισμένα δημοτικά το ποσοστό ξεπερνά το 50%.
• Μόνο 3 στους 10 εκπαιδευτικούς θεωρούν ότι η ασφαλής και υπεύθυνη χρήση του Διαδικτύου διδάσκεται επαρκώς στο σχολείο τους.

Πηγή: Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου, Saferinternet.gr ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ via Έθνος