Ποιες υποκουλτούρες υπάρχουν το 2023; Είναι δύσκολο να πούμε καθώς η διαχωριστική γραμμή μεταξύ mainstream και anti-mainstream είναι θολή. Η μάζα έχει ενσωματώσει το περίεργο και το διαφορετικό σε ένα συνονθύλευμα αισθητικής στο οποίο μπορεί να συμμετέχει ο καθένας. Η επιθυμία μας για μοναδικότητα κάνει το παράξενο ελκυστικό. Όμως, καθώς η πλειονότητα διεκδικεί αντιπολιτισμικές ταυτότητες, η προσπάθεια να είμαστε διαφορετικοί πέφτει στο κενό. Παραμένουμε νοσταλγοί των υποκουλτούρων του παρελθόντος, επειδή δεν είμαστε σε θέση να αναπαράγουμε τις συλλογικές τους ταυτότητες, που διαμορφώνονται σε κοινές ιδέες, ενδιαφέροντα και αγώνες, στα χέρια του υπερατομικισμού. Αντί να μοιραζόμαστε νόημα ή σκοπό, μοιραζόμαστε καλάθια αγορών, γράφει dazeddigital.
Πώς ξεκίνησε
Το 2020, η νευροδιαφορετικότητα έγινε βασικό κομμάτι του δημόσιου λόγου. Πρωτοφανείς καιροί προκάλεσαν μια έκρηξη στη ζήτηση για αξιολογήσεις ΔΕΠΥ, γεγονός που γέννησε μια υποκουλτούρα που, όπως και οι προκάτοχοί της, προέκυψε από τη μοναδικές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της εποχή. Οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να ήταν καλύτερες: περιορισμένη πρόσβαση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, καταπιεστικοί κοινωνικοί κανόνες και επιθυμία να ζήσεις διαφορετικά μετά το lockdown. Από τότε τα χάσταγκ #ADHD και #αυτισμός έχουν ξεπεράσει τις 60,3 δισεκατομμύρια προβολές στο TikTok, αποτελώντας μια online κοινότητα δημιουργών memes, θεραπευτών και ψυχολόγων που μιλούν για νευροδιαφορετικές καταστάσεις, συμπτώματα και εμπειρίες με εύπεπτο τρόπο.
Το πρόβλημα είναι ότι οι εν λόγω διαταραχές πλαισιώνονται από ένα καπιταλιστικό μοντέλο ενός «κανονικού» παραγωγικού πολίτη. Αν αναλογιστούμε ότι αυτές οι διαταραχές υπάρχουν σε ένα φάσμα του πόσο σοβαρά εμποδίζουν την ικανότητά του ατόμου να συμμορφώνεται με τα παραδοσιακά πλαίσια εργασίας, εκπαίδευσης και αναψυχής, είναι σαφές ότι αποτελούν απειλή για το status quo.
Πώς πάει;
Για να διατηρηθεί αυτή η νέα υποκουλτούρα στην επικαιρότητα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετέτρεψαν τη διάγνωση σε ταυτότητα. Influencer βασίζουν ολόκληρη την προσωπικότητά τους σε αυτό, που συχνά είναι το μόνο θέμα του περιεχομένου τους, αντί να παρουσιάζονται ως ολοκληρωμένα άτομα.
Όσο πιο σπάνιες είναι αυτές οι ταυτότητες, τόσο πιο εύκολο είναι να εμπορευματοποιηθούν. Η διατήρηση του ενδιαφέροντος των χρηστών στο TikTok και το Instagram απαιτεί από τους δημιουργούς να ισοπεδώσουν την ταυτότητά τους. Το πλαίσιο αφαιρείται και τα συμπτώματα γενικεύονται, ή ακόμα και κατασκευάζονται, σε σημείο που ισχύουν για τον οποιονδήποτε, κάτι που αποτελεί δελεαστική πρόσκληση για την πλειονότητα των ανθρώπων που δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με τις αυξανόμενες απαιτήσεις του καπιταλισμού.
Το κυρίαρχο ρεύμα μετατρέπει τη νευροδιαφορετικότητα σε κάτι στο οποίο μπορούμε όλοι να συμμετέχουμε. Αλλά η άνοδος αυτού του φαινομένου φαίνεται να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Μια πρόσφατη μελέτη στο περιοδικό Comprehensive Psychiatry διαπίστωσε ότι η έκθεση των εφήβων σε αυτά τα τρεντ κατά τη διάρκεια μιας σημαντικής φάσης ανάπτυξης της προσωπικότητας τους αυξάνει την πιθανότητα να αναπτύξουν συμπτώματα των διαταραχών που βλέπουν στο διαδίκτυο. Οι ενδείξεις ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι «ένα όχημα κοινωνικής μετάδοσης καταστάσεων ψυχικής ασθένειας που διαγιγνώσκονται μόνοι τους» πληθαίνουν. Το φαινόμενο αγγίζει και άλλες καταστάσεις όπως η διαταραχή διαχωρισμού ταυτότητας (το #Tourettes και το #dissociativeidentitydisorder έχουν επί του παρόντος 9,5 δισεκατομμύρια και 1,7 δισεκατομμύρια προβολές TikTok αντίστοιχα). Ίσως, παρά την επιθυμία μας να μας βλέπουν ως άτομα, όλοι απλώς προσπαθούμε να ανήκουμε κάπου.
Η αρνητική εικόνα του εαυτού τους – ένα πράγμα που μοιράζονται από κοινού πολλοί άνθρωποι – τροφοδοτείται από μια πολιτιστική αφήγηση που απεικονίζει την κατάσταση τους ως πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλουν στη διαιώνιση αυτής της εικόνας, υποσχόμενα ότι μπορούν να ζήσουν κανονικά αν αγοράσουν τη σωστή θεραπεία. Οι καιροί έχουν προχωρήσει και για να μείνουν ανοιχτά τα πορτοφόλια, η νευροδιαφορετικότητα έχει υποστεί μια αλλαγή επωνυμίας. Ενώ το βασικό μήνυμα παραμένει το ίδιο, ένα νέο στερεότυπο των νευρο-πικάντικων έχει γίνει έμβλημα πρωτοτυπίας και μοναδικότητας. Τα συμπτώματα είναι πλέον «υπερδυνάμεις» τυλιγμένα σε ένα σύνολο χαριτωμένης αισθητικής που τα ευθυγραμμίζει με τους σύγχρονους χίπις.
Μια αναπτυσσόμενη αγορά κεφαλαιοποιεί την επιθυμία της διάγνωσης ως αδιαμφισβήτητη ιατρική αξίωση για μοναδικότητα. Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση χρησιμοποιώντας την απαραίτητη υγειονομική περίθαλψη για κέρδος. Η Takeda, η εταιρεία πίσω από το φάρμακο ADHD Vyvanse, έχει συμβάλει σε μια παγκόσμια έλλειψη φαρμάκων μετά την κατοχή ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας 16 ετών που εμποδίζει την παραγωγή φθηνότερων μη επώνυμων γενόσημων. Πέρα από την ιατρική, οι εφαρμογές θεραπείας και παραγωγικότητας αξιοποιούν τη νευροδιαφορετικότητα για να πουλήσουν την ευημερία. Τα Soundscapes είναι η πιο πρόσφατη από τις θεραπείες, που χάρη σε εφαρμογές όπως η Endel, ισχυρίζονται ότι ανακουφίζουν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ μέσω της λίστας των δημιουργών τους. Ακόμη και τα φάρμακα αποκτούν τα δικά τους εμπορεύματα για να κρατήσουν τη ψυχική υγεία στη μόδα.
Που θα καταλήξει;
Παρά τα όσα μας λέει η εταιρική κουλτούρα, η ποικιλομορφία του εγκεφάλου σε έναν παγκόσμιο πληθυσμό 8,1 δισεκατομμυρίων είναι στην πραγματικότητα πολύ φυσιολογική. Πόσο περίεργο θα ήταν αν δεν είχαμε διαφορετικούς τρόπους σκέψης; Αν και υπάρχουν σίγουρα οφέλη από την καλύτερη ορατότητα της νευροδιαφορετικότητα, η εμπορευματοποίηση της δεν κάνει καλό. Όταν οι νευροαποκλίνοντες έγιναν τα cool παιδιά, μετατράπηκαν σε αντικείμενα πόθου αντί για άτομα με ανικανοποίητες ανάγκες σε ένα σύστημα που δεν ήταν κατάλληλο να τους εξυπηρετήσει. Ίσως αν σταματήσαμε να συγχέουμε την διαφορετικότητα και την ειδωλοποίηση με τη συμπερίληψη και την αποδοχή, θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε σε έναν ορισμό των υποκουλτούρων που αντιστέκονται στην καταπίεση, απορρίπτουν το status quo και εν τέλει βοηθούν την κοινωνία.
Πηγή: LiFO
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου