Αυτό δεν ισχύει για πολλά παιδιά με δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες, στις οποίες περιλαμβάνονται και τα παιδιά με ΔΕΠΥ. Για αυτά, η έναρξη μιας εργασίας που δεν είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μπορεί να είναι δύσκολη. Και σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και αδύνατη χωρίς υπερβολική προσπάθεια και ισχυρό κίνητρο.
Δείτε για ποιους λόγους μπορεί να συμβαίνει αυτό:
1) Το παιδί δυσκολεύεται τόσο στο έργο, όσο και στη διατήρηση της προσοχής σε αυτό.
Τα παιδιά με δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες έχουν συχνά και άλλες μαθησιακές δυσκολίες εκτός από τα προβλήματα προσοχής. Έτσι ορισμένες εργασίες μπορεί να είναι διπλά δύσκολες. Φανταστείτε ένα παιδί με προβλήματα προσοχής και δυσλεξία που πρέπει να διαβάσει ένα κεφάλαιο σε ένα βιβλίο και να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με αυτό. Το έργο από μόνο του είναι ήδη μια πραγματική πρόκληση. Αλλά το παιδί πρέπει επίσης να έχει εστιασμένη συνέχεια την προσοχή του σε αυτό για να το ξεκινήσει και να το ολοκληρώσει. Αυτή η διπλή δυσκολία μπορεί να είναι πολύ οδυνηρή για το άτομο, κάτι που θα ήθελε να την αποφύγει για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
2) Το χαμηλό επίπεδο ενδιαφέροντος επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου.
Τα παιδιά με δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες και ΔΕΠΥ συχνά δυσκολεύονται να αντλήσουν ενέργεια για να κάνουν εργασίες που δεν βρίσκουν ενδιαφέρουσες. Δεν είναι θέμα τεμπελιάς. Απλά ο εγκέφαλός τους λειτουργεί διαφορετικά.
Ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί ηλεκτρικά σήματα για να μεταφέρει μηνύματα από τον έναν νευρώνα στον άλλο. Αυτά τα μηνύματα μας βοηθούν να παρατηρούμε πράγματα, να δίνουμε προσοχή και να αναλαμβάνουμε δράση. Η απελευθέρωση ορισμένων χημικών ουσιών του εγκεφάλου βοηθά στη δημιουργία αυτών των συνδέσεων.
Σε ορισμένα παιδιά, ο εγκέφαλος δεν απελευθερώνει πάντα αρκετές από αυτές τις χημικές ουσίες. Αλλά όταν έρχεται κάτι που είναι πραγματικά ενδιαφέρον ή συναρπαστικό, ο εγκέφαλός τους απελευθερώνει μεγαλύτερη ποσότητα. Αυτό τους βοηθά να ξεκινήσουν και να παραμείνουν αφοσιωμένα σε αυτήν την εργασία. (Γι' αυτό μερικά παιδιά μπορούν να επικεντρωθούν για ώρες στα βιντεοπαιχνίδια αλλά όχι στις σχολικές τους ασκήσεις.)
Ωστόσο, τα παιδιά δεν έχουν έλεγχο αυτής της χημικής απελευθέρωσης. Δεν μπορούν απλώς να πουν στους εαυτούς τους να ξεκινήσουν την εργασία και να την πραγματοποιήσουν, εκτός και αν είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα ή αν φοβούνται ότι κάτι πολύ δυσάρεστο θα συμβεί αν δεν το φροντίσουν αμέσως.
3) Είναι δύσκολο να θυμούνται ότι υπάρχει μια εργασία για να κάνουν.
Πολλά παιδιά με δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες έχουν πρόβλημα με τη μνήμη εργασίας και την προσοχή. Η μνήμη εργασίας μας επιτρέπει να έχουμε ένα πράγμα στο μυαλό μας ενώ κάνουμε κάτι άλλο. Τα παιδιά με αδύναμη μνήμη εργασίες τείνουν να ζουν πάρα πολύ στο εδώ και τώρα. Δυσκολεύονται να κρατήσουν στο μυαλό τους μελλοντικές ανταμοιβές ή πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Φανταστείτε αυτό το σενάριο: Ένα παιδί με δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες κάνει μια κατασκευή με τα Lego του. Έχει επίσης ασκήσεις μαθηματικών που θα έπρεπε να έχει κάνει. Το ότι δεν έχει αρχίσει ακόμα να κάνει τις ασκήσεις του μπορεί να είναι θέμα επιπέδου ενδιαφέροντος και χημείας του εγκεφάλου. Αλλά αν έχει αδύναμη μνήμη εργασίας, μπορεί απλά να μην θυμάται καν ότι έχει εργασίες στα μαθηματικά. Ίσως δεν είναι σε θέση να συγκεντρώνεται στην κατασκευή του ενώ παράλληλα σκέφτεται/ θυμάται κάτι άλλο.
Επίσης, η αδύναμη μνήμη εργασίας μπορεί να επηρεάζει και το βαθμό που μπορεί να ακολουθεί οδηγίες ή να εκτελεί έργα με διαδοχικά βήματα. Μπορεί για παράδειγμα να αποφεύγει να καθαρίσει το δωμάτιό του επειδή δεν μπορεί να θυμηθεί από πού πρέπει να ξεκινήσει και τι να κάνει μετά.
4) Οι αποτυχίες του παρελθόντος επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να προσπαθήσει ξανά.
Τα παιδιά συχνά δεν ξεκινούν μια εργασία εάν πιστεύουν ότι η εμπειρία ή το αποτέλεσμα θα είναι κακό. Αν η δουλειά τους θεωρείται πάντα ανεπαρκής ή αν δεν γίνεται ποτέ ευκολότερη, γιατί να προσπαθήσουν; Χωρίς καν να το σκεφτούν, αποφεύγουν τις εργασίες που έχουν μόνο και μόνο για να αποφύγουν την απογοήτευση και την αποτυχία.
Πώς μπορείτε να τα βοηθήσετε;
Ίσως δεν μπορείτε να κάνετε τις εργασίες πιο εύκολες ή πιο ενδιαφέρουσες. Υπάρχουν όμως τρόποι με τους οποίους μπορείτε να ενθαρρύνετε το παιδί σας να τις ξεκινήσει:
Αναγνωρίστε ότι η εργασία μπορεί να μην είναι πολύ ενδιαφέρουσα, παρόλο που είναι σημαντική.
Ρωτήστε το εάν μπορείτε να το βοηθήσετε να ξεκινήσει (αλλά όχι να κάνετε εσείς την εργασία του). Το να δείχνετε ενσυναίσθηση διδάσκει στο παιδί σας ότι όλοι κάνουμε πράγματα που δεν θέλουμε, επειδή οι συνέπειες αν δεν τα κάνουμε είναι χειρότερες.
Βοηθάτε το παιδί σας να παρακολουθεί το υλικό και τις προθεσμίες των εργασιών που έχει για το σπίτι και να υπολογίζει σωστά τον χρόνο που χρειάζεται για κάθε εργασία.
Αποφεύγετε να γκρινιάζετε ή να μαλώνετε όταν το παιδί σας κάνει τις εργασίες του.
Δίνετέ του εσείς ένα κίνητρο όταν δεν υπάρχει φυσικό κίνητρο πχ ένα σνακ. Επαινείτε το για την προσπάθεια και την δουλειά του.
Εξηγήστε του ότι η συμπεριφορά του είναι απόλυτα φυσιολογική. Πείτε στο παιδί σας για τις δικές σας δυσκολίες και την επιθυμία σας μερικές φορές να αποφεύγετε ορισμένα πράγματα.
Γνωρίζοντας γιατί το παιδί σας δυσκολεύεται να ξεκινήσει ορισμένες εργασίες μπορεί πραγματικά να βοηθήσει και εσάς και εκείνο να διαχειριστείτε καλύτερα την καθημερινότητα και τα συναισθήματά σας.
Απόδοση του άρθρου Why kids with executive function challenges have trouble starting tasks
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου