Πώς είναι δυνατόν να βρίσκονται παιδιά στη φυλακή;

Όσες φορές και να το ζήσεις, δεν το χωράει ο νους. Μωρά και βρέφη, χωρίς αδίκημα, αλλά με ποινή, να βγάζουν κανονικότατη φυλακή! Η επίσκεψη την περασμένη Τετάρτη στις γυναικείες φυλακές Ελεώνα και συγκεκριμένα στο παράρτημα κράτησης των μητέρων με βρέφη έως τριών ετών, στο πλαίσιο της καμπάνιας της Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων «Κανένα μωρό σε κελί», ήταν για όσους βρεθήκαμε εκεί μια σχεδόν αβάσταχτη εμπειρία – εδώ που τα λέμε πάντα είναι. Τα πρόσωπα, τα αγγίγματα, τα δάκρυα χαράζονται στο μυαλό και επανέρχονται ασυναίσθητα κάθε φορά που κλείνεις τα μάτια ή αφαιρείσαι σε μια ανάπαυλα της ημέρας. Πώς να ξεχάσεις το μικρούλι αγοράκι που ξέφυγε από τη μαμά του και μας ακολούθησε καθώς φεύγαμε από την πτέρυγα; Η πόρτα έκλεισε κι εκείνο έμεινε στη λάθος πλευρά. Χτυπούσε με τα χεράκια του το χοντρό γυαλί. Δεν άκουγα πια τι έλεγε, ούτε καν το θόρυβο από τις γροθιές του. Γύρισα την πλάτη να φύγω, τα πόδια μου λύγισαν και ήταν ίσως το πιο δύσκολο πράγμα που έχω κάνει στη ζωή μου.

Κι αναρωτιέμαι, αν εγώ, η περαστική, ένιωσα έτσι, πώς νιώθουν άραγε αυτά τα παιδιά κλεισμένα πίσω από τα κάγκελα; Πώς περνούν όλες αυτές οι ώρες σ’ ένα γυμνό τσιμεντένιο χώρο; Πώς αντέχουν οι μανάδες τους να τα κοιμίζουν κάθε βράδυ στο κελί, ποιος ξέρει με τι νανουρίσματα; Πώς τα αποχωρίζονται όταν κλείσουν τα τρία για να τα στείλουν σε κάποιο ίδρυμα; Πώς μπορεί μια γυναίκα να γεννήσει το παιδί της εκεί μέσα; Πώς είναι δυνατόν να βρίσκονται παιδιά στη φυλακή;

Έρημος εγκατάλειψης

Οι επιπτώσεις του εγκλεισμού είναι ορατές διά γυμνού οφθαλμού. Τα περισσότερα παιδιά έχουν ζητήματα ομιλίας, βρίσκονται σε μεγάλη ένταση ή είναι διαρκώς αγέλαστα και υποτονικά, κάποια από αυτά έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εξ αποστάσεως. Δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης ή κάποιος παιδαγωγός για να ασχοληθεί μαζί τους, ενώ στην πόλη της Θήβας δεν λειτουργεί δημόσιος βρεφονηπιακός σταθμός όπου θα μπορούσαν να γραφτούν τα περισσότερα από αυτά. Το ειδικό προαύλιο, στο οποίο δεν έχουν βέβαια πρόσβαση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, έχει μια μικρή παιδική χαρά (η οποία επιτέλους στρώθηκε με το κατάλληλο μαλακό δάπεδο χάρη στην προσφορά της ομάδας ξε-blogarisma) και κάτι καχεκτικά παρτεράκια.

Τι έχει αλλάξει από την τελευταία μας επίσκεψη πριν από δύο χρόνια; Τα σοβαρά ζητήματα θέρμανσης και υδροδότησης φαίνεται πως έχουν λυθεί ή έστω εξομαλυνθεί, η ιατροφαρμακευτική κάλυψη είναι καλύτερη αλλά και πάλι ανεπαρκής (ειδικά σε ό,τι αφορά τις μεταγωγές για ιατρικές εξετάσεις σε νοσοκομεία και τη μόνιμη παρουσία, και κατά τη διάρκεια της νύχτας, γιατρού στο κατάστημα), ενώ αισθητά έχει μειωθεί ο αριθμός των κρατουμένων χάρη στον αποσυμφορητικό νόμο της περασμένης άνοιξης.

Κάπου εδώ τελειώνουν τα «καλά» νέα και αρχίζει η έρημος της εγκατάλειψης, των απαράδεκτων συνθηκών, της ποινικοποίησης της φτώχειας και της ψυχικής ασθένειας, που ποτίζεται μόνο από την αλληλεγγύη και τον εθελοντισμό – το Δίκτυο Υποστήριξης Φυλακισμένων και Αποφυλακισμένων Γυναικών που έχει στήσει ο συνταξιούχος πλέον διευθυντής του ΣΔΕ Ελεώνα Κλ. Πηρουνάκης είναι ένα τέτοιο παράδειγμα.

Ανεπαρκής νομοθετική ρύθμιση

Δέκα μητέρες και έντεκα παιδιά μαζί με δύο ανήλικες εγκυμονούσες κρατούνται αυτήν τη στιγμή στον Ελεώνα. Σε αυτές πρέπει να προσθέσουμε πολλές ακόμα κρατούμενες μητέρες που τα παιδιά τους έχουν κλείσει τα τρία έτη και άρα δεν μπορούν να τα έχουν μαζί τους αλλά και όσες έχοντας κάποιο σταθερό οικογενειακό περιβάλλον επέλεξαν να αποχωριστούν τα βρέφη τους για να μην τα υποβάλουν σε κράτηση. Η πρόσφατα ψηφισμένη ρύθμιση του Υπουργείου Δικαιοσύνης σχετικά με τη μη κράτηση μητέρων με ανήλικα παιδιά αποδεικνύεται ανεπαρκής καθώς αφορά γυναίκες με ποινές έως δέκα έτη και με παιδιά έως 8 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της διεύθυνσης, αίτηση υπαγωγής στην παραπάνω ρύθμιση έχουν υποβάλει μόλις 9 γυναίκες από το συνολικό πληθυσμό της φυλακής (341 κρατούμενες) και αναμένουν απάντηση από το συμβούλιο πλημμελειοδικών της Θήβας.

Πριν από λίγες ημέρες, οι γυναίκες του Ελεώνα έστειλαν στον υπουργό κείμενο με το οποίο ζητούν να αλλάξει η διάταξη ώστε να αφορά περισσότερες κρατούμενες.

Ελάχιστο χρέος η στήριξη του αιτήματός τους. Γιατί είναι αδιανόητο να τιμωρούνται και να φυλακίζονται μωρά, γιατί κανένα παιδί δεν πρέπει να στερείται την οικογένειά του.

Οι εναλλακτικές λύσεις –για να προλάβω όσους αναρωτιούνται τι γίνεται με την ποινή της μητέρας– είναι πολλές και ποικίλλουν ανάλογα με τη βαρύτητα του αδικήματος αλλά και την καταλληλότητα του περιβάλλοντος της κάθε γυναίκας (από απλούς περιοριστικούς όρους μέχρι βραχιολάκι, κατ’ οίκον περιορισμό ή και ανοιχτές δομές φιλοξενίας). Έχουν δε εφαρμοστεί με επιτυχία σε μια σειρά από χώρες.

Αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το θέμα της κράτησης των μητέρων ανηλίκων θα βρείτε στη διεύθυνση www.tokeli.gr όπου επιπλέον μπορείτε να στηρίξετε με την υπογραφή σας την καμπάνια «Κανένα μωρό σε κελί».

Ρόζα Κοβάνη

Πηγή: Εποχή