Το πρόβλημα: Το παιδί ξεχνάει να φέρει τα σωστά βιβλία, τετράδια και αντικείμενα στο σχολείο ή στο σπίτι. Το θρανίο του, το ντουλάπι του, η τσάντα του και τα τετράδιά του είναι ακατάστατα. Ξεχνάει διορίες και προγραμματισμένες δραστηριότητες.
Η αιτία: Η νευρολογική διαδικασία που μας κρατάει οργανωμένους ονομάζεται “εκτελεστική λειτουργία”. Είναι η ικανότητα να οργανώνουμε, να θέτουμε προτεραιότητες και να αναλύουμε τα πράγματα προκειμένου να παίρνουμε λογικές αποφάσεις και να δημιουργούμε σωστά σχέδια. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ και παρόμοια νευρολογικά προβλήματα έχουν δυσκολίες στην εκτελεστική λειτουργία λόγω των μη φυσιολογικών επιπέδων ντοπαμίνης στο μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου.
Οι δυσκολίες: Οι τμωρίες δεν μπορούν να αλλάξουν την έλλειψη οργάνωσης που οφείλεται στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου του ατόμου. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί παιδιών με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ μπερδεύονται από το γεγονός ότι η ικανότητα οργάνωσης (ή η έλλειψη αυτής) του παιδιού δεν εμφανίζεται με σταθερό τρόπο. Τα παιδιά συνήθως χαρακτηρίζονται τεμπέλικα, τσαπατσούλικα. Αν ένα παιδί καταφέρει να ανταποκριθεί σε ένα έργο με οργανωμένο τρόπο, μπαίνουμε στον πειρασμό να πιστέψουμε ότι “αν θέλει, μπορεί να είναι τακτικό και οργνωμένο”, κάτι που ωστόσο δεν ισχύει.
Λύσεις
Α) Στο σχολείο
Τα παιδιά που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για ΔΕΠ/ΔΕΠΥ ίσως εμφανίσουν κάποια βελτίωση στην ικανότητα να μένουν οργανωμένα. Ωστόσο, και πάλι χρειάζονται υποστήριξη και εκπαίδευση σε αντισταθμιστικές δεξιότητες από τους γονείς και τους δασκάλους τους. Το κλειδί για να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά να μένουν οργανωμένα είναι η διαρκής επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικών και γονιών.
- Αν είναι δυνατό, δώστε στον μαθητή δύο σετ βιβλίων και αντικειμένων που είναι απαραίτητα για το μάθημα- ένα για το σπίτι και ένα για το σχολείο- έτσι ώστε να μην χρειάζεται να δαπανά όλη τη νοητική του ενέργεια στο να θυμάται τα πράγματα που πρέπει να παίρνει μαζί του. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσει να συγκεντρωθεί στο πιο σημαντικό «καθήκον» του, δηλαδή τη μάθηση.
- Δώστε στο παιδί ένα ειδικό σημειωματάριο, με μεγαλύτερα διαστήματα από τα συνηθισμένα για να γράφει.
- Αν το παιδί έχει την τάση να χώνει τα φυλλάδια που του δίνουν στην τσάντα ή στο ντοσιέ όπως να ‘ναι, ίσως είναι προτιμότερος ένας φάκελος παρά ένα ντοσιέ με τρύπες.
- Δώστε του γραμμένες τις εργασίες που έχει για το σπίτι ή ελέγξτε ότι όντως τις έχει σημειώσει όλες σωστά (πχ δεν του λείπουν στοιχεία, δεν έχει γράψει κάτι λάθος).
- Χρησιμοποιήστε χρώματα για να κωδικοποιήσετε βιβλία, τετράδια και ντοσιέ κάθε μαθήματος. Πχ κίτρινο χρώμα για το μάθημα της γεωγραφίας, κόκκινο για την ιστορία κοκ
Β) Στο σπίτι
Οι δεξιότητες οργάνωσης σπάνια έρχονται ενστικτωδώς, με φυσικό τρόπο (χωρίς έμμεση ή άμεση διδασκαλία). Αφιερώστε χρόνο ώστε να διδάξετε στο παιδί σας τα βασικά της οργάνωσης και του προγραμματισμού.
- Ελέγξτε ότι οι ασκήσεις του παιδιού βρίσκονται συμπληρωμένες στο σωστό μέρος (πχ στο σωστό τετράδιο, το φυλλάδιο είναι στο ντοσιέ και όχι ξεχασμένο στο γραφείο του).
- Κάντε αρκετές φωτοτυπίες από χαρτιά που θα χρειαστεί το παιδί κατά τη διάρκεια της χρονιάς (πχ το πρόγραμμά του, εργασίες που έχει να παραδώσει μετά από μεγάλα χρονικά διαστήματα κοκ) και βάλτε τα σε διαφορετικά σημεία του σπιτιού. Με αυτό τον τρόπο, αφενός δεν θα χαθούν και, αφετέρου θα υπάρχει μια οπτική υπενθύμιση στο παιδί για τις υποχρεώσεις του και τις σημαντικές ημερομηνίες (πχ διορίες παράδοσης εργασιών, διαγωνίσματα κτλ).
- Πάρτε ένα διακορευτή και φροντίστε όλα τα φυλλάδια που φέρνει το παιδί από το σχολείο να τρυπιούνται και να μπαίνουν σε ένα ντοσιέ για να μην χάνονται και να μην μπερδεύονται.
- Να ελέγχετε τα πράγματα του παιδιού καθημερινά και να οργανώνετε τα σχολικά πράγματα και τον χώρο διαβάσματος του παιδιού τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση. Τοποθετήστε τα φυλλάδια στα ντοσιέ, δείτε αν έχει σβήστρες και μολύβια, αν έχει χάσει κάποιο τετράδιο ή βιβλίο κοκ
- Καθιερώστε ένα σύστημα κωδικοποίησης βιβλίων, τετραδίων και ντοσιέ με βάση τα χρώματα. Φροντίστε το σύστημα αυτό να είναι σε πλήρη συμφωνία με το αντίστοιχο σύστημα που χρησιμοποιείται στο σχολείο.
- Δημιουργήστε ένα σταθερό μέρος για όλα: ένα κουτί για μολύβια – σβήστρες, ένα ράφι για τα βιβλία, ένα συρτάρι για τα τετράδια, τα ντοσιέ, μια θήκη για τα σχολικά CD και έναν πίνακα ανακοινώσεων για το πρόγραμμα και τις διορίες κοκ
Αν το παιδί σας δεν δέχεται αυτή τη βοήθεια που του προσφέρετε για να μείνει οργανωμένο και αντιδρά άσχημα, τότε αφήστε το να καταλάβει από τις λογικές συνέπειες των πράξεών του. Αν για παράδειγμα χάσει ένα CD, μην του το ξαναπάρετε. Σύντομα θα συνειδητοποιήσει για ποιο λόγο πρέπει να ακολουθεί τις συμβουλές σας.
Απόδοση του άρθρου "Disogranization" που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ADDitude Magazine τεύχος Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2004
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου