«Είναι πολύ ωραίο να φτιάχνεις ιστορίες που ανήκουν στα παιδιά»
[..]«Όπως λέω στο βιβλίο «… οι συγγραφείς βλέπουν αυτό που δεν βλέπουν οι άλλοι…» Η αγνότητα της παιδικής ψυχής και η καθαρότητα του μυαλού επιβεβαιώνουν ότι βρέχει μολυβάκια έμπνευσης. Απλά τα βλέπουν τα παιδιά και οι συγγραφείς. Μόνο»
Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος δεν είναι απλώς συγγραφέας παιδικών βιβλίων· είναι ένας αληθινός παραμυθάς, που μιλά τη γλώσσα της παιδικής ψυχής και δίνει φτερά στη φαντασία των μικρών του φίλων. Με αφορμή το νέο του βιβλίο, «Βρέχει Μολυβάκια», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, ο αγαπημένος συγγραφέας μάς καλεί ξανά στον μαγικό του κόσμο — έναν κόσμο όπου η αφήγηση γίνεται γέφυρα επικοινωνίας, όπου οι λέξεις δεν είναι απλώς λέξεις, αλλά χρώματα, σχήματα και συναισθήματα.
Μέσα από τις ιστορίες του, τα παιδιά ανακαλύπτουν έναν κόσμο όπου η διαφορετικότητα δεν είναι εμπόδιο, αλλά δύναμη. Έναν κόσμο όπου η φαντασία δεν έχει όρια, κι όπου κάθε παιδί μπορεί να βρει τη θέση του, να νιώσει ότι ανήκει, να εκφραστεί και να αγαπηθεί όπως ακριβώς είναι.
Για τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο, κάθε μολύβι που κρατάει ένα παιδί είναι κάτι παραπάνω από εργαλείο· είναι μια πηγή ζωής και έμπνευσης. Είναι ο μαγικός σύνδεσμος ανάμεσα στον ορατό και τον αόρατο κόσμο — εκείνον που μόνο τα παιδιά και οι παραμυθάδες μπορούν να δουν και να καταλάβουν.
Όπως και στον αγαπημένο Τριγωνοψαρούλη, έτσι και εδώ, ο συγγραφέας θυμίζει στους μικρούς (και όχι μόνο) αναγνώστες ότι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή είναι να είσαι ο εαυτός σου. Να αγαπάς τη μοναδικότητά σου, να αποδέχεσαι τους άλλους και να μη φοβάσαι να κάνεις το διαφορετικό, το «αλλιώς». Γιατί μέσα από τη διαφορετικότητα, γεννιέται η ομορφιά — και μέσα από τις ιστορίες, γεννιούνται τα όνειρα.
«Βρέχει Μολυβάκια» λοιπόν. Και κάθε μολυβάκι που πέφτει, κουβαλά μια ιστορία, μια ελπίδα, ένα μήνυμα: ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει πιο φωτεινός, πιο δίκαιος, πιο ανθρώπινος — αρκεί να τον ξαναζωγραφίσουμε όλοι μαζί, με τα δικά μας χρώματα.
– Κύριε Ηλιόπουλε, λένε πως δεν είστε απλώς ένας συγγραφέας, αλλά ένας παραμυθάς που αγαπά βαθιά τα παιδιά, μιλά τη γλώσσα τους και τους δίνει φτερά με τα μολυβάκια της φαντασίας τους. Πώς νιώθετε όταν ακούτε κάτι τέτοιο;
Θεωρώ πολύ τιμητικό τον τίτλο του παραμυθά. Γιατί άλλωστε αυτό ξέρω να κάνω, να πλάθω ιστορίες. Έτσι επικοινωνώ με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό μου. Οι ιστορίες μου είναι ο τρόπος να μιλώ την ίδια γλώσσα με τα παιδιά. Τη γλώσσα της φαντασίας που δεν έχει όρια, κι έτσι οι ιστορίες μου γίνονται δικές τους. Για παράδειγμα αν τα ρωτήσετε ο Τριγωνοψαρούλης είναι «δικός» τους, φίλος τους, μπορούν να πλάσουν εκείνα νέες περιπέτειές του.
Είναι πολύ ωραίο να φτιάχνεις ιστορίες που ανήκουν στα παιδιά.
– Φανταστείτε ένα πρωινό όπου μια δυνατή βροχή σας ξυπνά και βλέπετε ότι… βρέχει μολυβάκια. Τι θα σήμαινε αυτό για εσάς; Μια βροχή δημιουργίας ή μήπως μια υπενθύμιση ότι τα παιδιά γράφουν και χτίζουν τον δικό τους κόσμο;
Μια επιβεβαίωση ότι ο κόσμος δεν είναι μόνο αυτό που αντιλαμβάνονται οι ανθρώπινες αισθήσεις. Υπάρχει και ο πνευματικός κόσμος. Όπως λέω στο βιβλίο «… οι συγγραφείς βλέπουν αυτό που δεν βλέπουν οι άλλοι…» Η αγνότητα της παιδικής ψυχής και η καθαρότητα του μυαλού επιβεβαιώνουν ότι βρέχει μολυβάκια έμπνευσης. Απλά τα βλέπουν τα παιδιά και οι συγγραφείς. Μόνο.
– Αν η μαμά δεν μπορεί να δει αυτή τη βροχή από μολυβάκια, μήπως οι ενήλικες χρειάζεται να ξαναμάθουν να «βλέπουν» τον κόσμο με τα μάτια των παιδιών;
Σίγουρα η παιδική ματιά μας επαναφέρει στις «εργοστασιακές» ρυθμίσεις. Θα κλέψω κάτι που έχει ειπωθεί, ο συγγραφέας της παιδικής λογοτεχνίας πρέπει να διατηρεί το παιδί που ήταν μέσα του. Αλλά και ο γονιός είναι σημαντικό να ξαναδεί τον κόσμο όπως τον έβλεπε παιδί.
– Αν ένα παιδί γράψει μια πρόταση γεμάτη φαντασία με τα μολυβάκια αυτής της βροχής, και αυτή η πρόταση κερδίσει τις καρδιές όλων, μήπως κρύβεται μέσα του ένας μικρός συγγραφέας;
Πόσους μικρούς συγγραφείς, τεχνίτες του γραπτού λόγου, θα κερδίζαμε αν αφήναμε τη φαντασία να κυριαρχεί στην εκπαίδευση. Αν δεν βάζαμε τα καλούπια αλλά κρατούσαμε τη μαγεία των λέξεων και όσων εκφράζουν, τότε πράγματι αυτά τα μολυβάκια θα έκαναν θαύματα.
– Στην εισαγωγή του βιβλίου σας αναφέρετε πως συλλέγετε μικρά μολύβια που σας χαρίζουν οι μαθητές σας. Πώς αυτά τα φαινομενικά «τελειωμένα» μολυβάκια κατόρθωσαν να γίνουν πηγή έμπνευσης για εσάς;
Κάθε ένα το έχει κρατήσει για ώρες το παιδικό χεράκι, έχει προσπαθήσει με αυτό να γράψει όσα έμαθε, να αποτυπώσει στο χαρτί τις σκέψεις του, έχει κουραστεί, έχει αγωνιστεί. Με πολύ σεβασμό τα φυλάω ενθύμια μιας αγνής παιδικής ηλικίας. Πώς να μην γίνουν πηγή έμπνευσης; Είναι γεμάτα με το πνεύμα της παιδικής φαντασίας.
– Και πώς ένα από αυτά τα μολύβια γέννησε τον «Τριγωνοψαρούλη»;
Χρειάστηκε να γίνω μάρτυρας μιας κατάστασης που βίωνε ένας μαθητής για να ξυπνήσουν μέσα μου όλες οι δικές μου εμπειρίες ώστε να δημιουργήσω έναν ήρωα που διεκδικεί να είναι ο εαυτός του. Για χρόνια πίστευα ότι εκείνος μου έδωσε το υλικό να γράψω τον Τριγωνοψαρούλη. Αργότερα κατάλαβα ότι χρειάστηκα το δικό του μολυβάκι για να γράψω μια δική μου ιστορία. Ήταν η αφορμή.
– Σκεφτόμουν πως ο «Τριγωνοψαρούλης »γράφτηκε πριν από 27 χρόνια. Τι σημαίνει σήμερα για εσάς αυτός ο ήρωας; Και ποιο μήνυμα πιστεύετε ότι παραμένει αναλλοίωτο μέσα στο χρόνο;
Δεν είναι απλά ένα βιβλίο μου, έχει γίνει ένα μέρος της ταυτότητάς μου. Νομίζω ότι κάτω από το όνομά μου, δίπλα στο συγγραφέας πρέπει να γράφω «συγγραφέας του Τριγωνοψαρούλη» Σκέφτομαι σαν αυτόν, για αυτόν. Σε βιβλία, τραγούδια, θεατρικά ταινίες, κι ό,τι άλλο γράφω για αυτόν, υπενθυμίζω πάντα το δικαίωμα να είμαι εγώ ο εαυτός του και το δικαίωμα του άλλου να είναι ο εαυτός του. Άλλωστε ο άλλος μπορεί να είμαι εγώ. Αυτό δεν αλλάζει ποτέ.
– Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός ο ήρωάς σας αποτελεί σύμβολο της διαφορετικότητας. Τι είναι αυτό που σας ωθεί ως συγγραφέα να εστιάζετε σε θέματα διαφορετικότητας στα βιβλία σας;
Θα έλεγα ότι εστιάζω στην αγάπη. Αυτή εμπεριέχει αδιαμφισβήτητα και τον σεβασμό στον άλλο. Δεν είναι εκείνος διαφορετικός. Ο καθένας μας είναι. Αν αυτό το κατανοήσουμε ο κόσμος μας θα γίνει καλύτερος. Σκεφτείτε έναν κόσμο με όλους ίδιους, θα ήταν πολύ βαρετός.
-Πώς πιστεύετε ότι τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν και να αγκαλιάσουν τη μοναδικότητα μέσα από τις ιστορίες σας;
Με τον τρόπο του παραμυθιού τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν τα πάντα. Ξέρουν ότι ο καθένας είναι μοναδικός, αλλά το ξεχνούν όταν καλούνται να είναι όλοι ίδιοι. Ίσως αυτό να κάνουν οι ιστορίες μου. Να τους ξυπνούν.
– Τα βιβλία σας έχουν πάντα την αγάπη για τα παιδιά ως κεντρικό πυρήνα. Τι σημαίνει για εσάς «να γράφεις για παιδιά»;
Πέρα από το απαραίτητο ταλέντο και την απαιτούμενη προσπάθεια και σκληρή δουλειά που χρειάζεται, το «γράφω για παιδιά» είναι και μια τεράστια ευθύνη. Εσύ ο ενήλικας απευθύνεσαι σε παιδικό κοινό με το οποίο ηλικιακά διαφέρεις. Οφείλεις να το σεβαστείς και να του μιλήσεις με ειλικρίνεια. Συνομιλείς με το μέλλον. Δημιουργείς τους αυριανούς σκεπτόμενους αναγνώστες.
-Υπάρχει κάποια στιγμή από τη δική σας παιδική ηλικία που σας εμπνέει ακόμα σήμερα όταν γράφετε για παιδιά;
Πέρασα πολύ ευτυχισμένα παιδικά χρόνια κι αυτός είναι ο θησαυρός μου. Εκεί, στα παιδικά μου χρόνια καταφεύγω όταν θέλω να εμπνευστώ. Στον κήπο εκείνης της παλαιάς μονοκατοικίας στην Αγία Παρασκευή, ο οποίος είχε τόσες ιστορίες να μου πει.
-Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζετε όταν γράφετε για μικρούς αναγνώστες;
Αγωνιώ για κάτι πάρα πολύ. Δεν με νοιάζει να διαβάσουν το βιβλίο μου μόνο αυτοί που έχουν ανακαλύψει τη μαγεία της ανάγνωσης και αγαπούν το διάβασμα. Θέλω να κερδίσω και τους άλλους, που με τη μπάλα στα πόδια θεωρούν ότι ένα βιβλίο δεν έχει να τους πει τίποτα. Αν λοιπόν διαβάσουν το βιβλίο μου, η πρόκληση είναι να τους κάνω να μην το αφήσουν στη μέση και πουν βαριέμαι. Αλλά να σκεφτούν «τι ωραία που είναι να διαβάζεις!» και να μην το αφήνουν από τα χέρια τους.
-Αν είχατε στα χέρια σας μόνο ένα μολυβάκι για να στείλετε ένα τελευταίο μήνυμα στα παιδιά του κόσμου, ποιο θα ήταν αυτό το μήνυμα που θα θέλατε να μείνει για πάντα χαραγμένο στην καρδιά τους;
Αγάπη δώσε, και θα δεις, να σε αγαπούν πόσους θα βρεις.
Ο Τριγωνοψαρούλης το λέει και συμφωνώ.
____
Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε παιδαγωγικά και θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Εργάζεται στην πρωτοβάθμια ιδιωτική εκπαίδευση. Το 1995 εκδόθηκε Η περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας (εκδόσεις Δελφίνι), το πρώτο του βιβλίο για παιδιά. Δυο χρόνια μετά κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ο Τριγωνοψαρούλης (Εκδόσεις Πατάκη). Το διαφορετικό αυτό ψάρι έγινε ο πιο διάσημος Έλληνας σύγχρονος λογοτεχνικός ήρωας. Χάρη σ’ αυτόν θεωρείται ο συγγραφέας της αποδοχής και της αλληλοκατανόησης. Από τότε ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος έχει γράψει πολλά βιβλία για παιδιά και νέους. Πολλά από αυτά κυκλοφορούν και σε άλλες χώρες, όπως στην Ιρλανδία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στη Σερβία, στη Μαλαισία, στην Τουρκία, στη Ν. Κορέα και στην Κίνα. Βιβλία του έχουν τιμηθεί µε βραβεία και επαίνους, όπως το Κρατικό Βραβείο, το Βραβείο Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ – Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου κ.ά.
Εκτός από τη συγγραφή λογοτεχνικών έργων, ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος επισκέπτεται σχολεία και βιβλιοθήκες, όπου συναντά τους μικρούς αναγνώστες του, μεταφράζει λογοτεχνικά έργα για παιδιά, σχεδιάζει προγράμματα για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και ασχολείται με την προώθηση της παιδικής λογοτεχνίας. Διδάσκει συστηματικά Δημιουργική Γραφή. Το 2013 ανακηρύχθηκε από την Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. Αγγελιαφόρος Ψυχικής Υγείας στα σχολεία.
Είχε προταθεί για το βραβείο Astrid Lindgren 2017 από το Κυπριακό Τμήμα της ΙΒΒΥ, και για το βραβείο Η.C. Andersen 2018 από το Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ- Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Το 2018 το Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ- Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου τον ανακήρυξε Πρεσβευτή Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
Το 2023 έγραψε το μήνυμα που χρησιμοποίησε η ΙΒΒΥ σε όλο τον κόσμο στις 2 Απριλίου, για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου.
Συνέντευξη στη Γεωργία Χάρδα
Πηγή: fractalart
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου