Πώς μπορώ να βοηθήσω το κωφό/ βαρήκοο παιδί μου να αναπτύξει προφορικό λόγο;

Πώς μπορώ να βοηθήσω το κωφό/ βαρήκοο παιδί μου να αναπτύξει προφορικό λόγο; Ακολουθούν κάποιες προτάσεις ενεργειών που μπορούμε να εντάξουμε στην καθημερινότητα της οικογένειάς μας:

- Αν το παιδί φοράει ακουστικό, φροντίζω να φοράει τον κατάλληλο τύπο, ρυθμισμένο σωστά.

- Μιλάω με φυσικό τρόπο χωρίς να φωνάζω ή να χωρίζω τις λέξεις σε συλλαβές. Προσέχω να μην μιλάω πολύ αργά ή πολύ γρήγορα.

- Του μιλάω πολύ, αλλά δεν το βομβαρδίζω με άπειρες ερωτήσεις και πληροφορίες στον προφορικό λόγο. Του μιλάω για πράγματα που το ενδιαφέρουν, πράγματα με τα οποία ασχολείται εκείνη την στιγμή, χρησιμοποιώντας λέξεις και προτάσεις αντίστοιχες του επιπέδου στο οποίο βρίσκεται.

- Το εμπλέκω σε επικοινωνία μέσα από ευχάριστες δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και μέσα από το παιχνίδι.

- Παίζω με τους ήχους του περιβάλλοντος. Του μαθαίνω να ακούει προσεκτικά και να προσπαθεί να βρει σε τι αντιστοιχεί ο κάθε ήχος.

- Δεν το πιέζω να επαναλάβει αυτό που λέω ή να απαντήσει στις ερωτήσεις μου λέγοντας «πες», αλλά δημιουργώ τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να χρησιμοποιεί μόνο του αυθόρμητα τον προφορικό λόγο (πχ αν του αρέσει να ζωγραφίζει, κρύβω το μπλοκ και τις μπογιές για να μου τα ζητήσει/ αν θέλει πατατάκια του βάζω λίγα για να αναγκαστεί να ξαναζητήσει/ προσποιούμαι ότι δεν καταλαβαίνω τι θέλει όταν χρησιμοποιεί το δείξιμο, ενώ ξέρω ότι γνωρίζει την αντίστοιχη λέξη).

- Του αφήνω αρκετό χρόνο για να καταλάβει αυτό που του λέω και να ανταποκριθεί (λεκτικά ή με κάποια ενέργεια). Δεν βιάζομαι. Δεν επαναλαμβάνω αμέσως την πρόταση/ ερώτηση μου.

- Δεν διορθώνω συνέχεια την άρθρωση και τη γραμματική, τη σύνταξη των προτάσεων που χρησιμοποιεί βάζοντάς το να επαναλαμβάνει τη λέξη ή την πρόταση ξανά και ξανά μέχρι να την πει σωστά. Μπορώ να δίνω στο παιδί το σωστό γλωσσικό πρότυπο επαναλαμβάνοντας αυτό που λέει και δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να πει τη λέξη αυτή πολλές φορές (μέσα στα πλαίσια του παιχνιδιού ή της φυσικής επικοινωνίας).

- Δεν φοβάμαι να χρησιμοποιώ νοήματα ή να δείχνω παράλληλα με τον προφορικό λόγο προκειμένου να καταλαβαίνει το παιδί σε τι αναφέρομαι.

- Στην αρχή οι πρώτες λέξεις του παιδιού δεν θα είναι καθαρές. Δεν πειράζει. Δεν βιάζομαι να καθαρίσει η άρθρωση του παιδιού στα φωνήματα που το δυσκολεύουν. Το ταξίδι του προφορικού λόγου είναι μεγάλο. Πρώτα το παιδί πρέπει να κατακτήσει έννοιες, μετά να ακούσει τις λέξεις που αναφέρονται στις έννοιες πολλές φορές, μα τις πει με όποιον τρόπο μπορεί και τέλος να φτάσει να τις προφέρει με σωστή άρθρωση.

- Πριν αρχίσω την επικοινωνία με το παιδί φροντίζω να με προσέχει και να με κοιτάζει.

- Όταν μιλάω στο παιδί φροντίζω να μπορεί να με βλέπει καθαρά και άνετα. Κατεβαίνω στο ύψος του και πηγαίνω από μπροστά δίπλα του. Αποφεύγω να του μιλώ όταν είμαι από πίσω του.

- Όταν μιλάω στο παιδί φροντίζω μα μπορεί να με ακούει καθαρά και άνετα. Κλείνω τις συσκευές που προκαλούν φασαρία (πλυντήριο, απορροφητήρας, τηλεόραση) και μιλάω καθαρά, χωρίς να μιλάω μέσα από τα δόντια μου αλλά και χωρίς να τονίζω τις κινήσεις του στόματός μου.

- Αν δεν ξέρω πώς να βοηθήσω το παιδί μου να «βγάλει», να καταφέρει να προφέρει ένα φώνημα/ έναν ήχο, ρωτάω τον λογοθεραπευτή/ την λογοθεραπεύτρια και ζητάω να μου δείξει πως.

- Δημιουργώ ρουτίνες με προβλέψιμες ενέργειες και σταθερές εκφράσεις (στο μπάνιο, στο φαγητό, στο ντύσιμο, στο άλλαγμα πάνας).

- Φροντίζω να επιβραβεύω τις προσπάθειες του παιδιού να επικοινωνήσει : το προσέχω όταν μου μιλάει, δείχνω ότι χαίρομαι να το ακούω, ανταποκρίνομαι σε όσα μου λέει/ μου ζητάει πχ λέει «μπισκότο», του δίνω ένα μπισκοτάκι κοκ

- Προσπαθώ να δώσω στο παιδί όσο το δυνατόν περισσότερες ευκαιρίες να έρθει σε επαφή με νέες έννοιες και λέξεις (πχ πολλά υλικά, πολλές δραστηριότητες, πολλές κοινωνικές εμπειρίες).

- Δεν αποθαρρύνομαι αν δεν καταλαβαινόμαστε στην αρχή. Αυτό συμβαίνει και με τα ακούοντα μικρά παιδιά.

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)

Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)

MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση