- Η δυσκολία διαχείρισης των συναισθημάτων μπορεί να οδηγήσει σε κακή διάθεση και εναλλαγές διάθεσης.
- Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να αναγνωρίζει και να ρυθμίζει τα συναισθήματά του.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Για κάποια παιδιά αυτό σημαίνει τέτοιες αλλαγές διάθεσης που αφήνουν τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους φίλους τους να αναρωτιούνται τι προκάλεσε τέτοια αλλαγή στην στάση και τη συμπεριφορά τους.
Ωστόσο, δεν χρειάζεται πολλά για να προκληθεί. Διαβάστε ένα παράδειγμα αλλαγής διάθεσης σε άτομο με ΔΕΠΥ. Ένα παιδί που παίζει χαρούμενο στην αυλή μπαίνει μέσα για να φάει μεσημεριανό. Καθώς κάθεται στο τραπέζι, χύνει κατά λάθος το χυμό του. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα αναστατώνεται, θυμώνει και η διάθεσή του αλλάζει τελείως. Περνάει όλο το απόγευμα μέσα στο σπίτι, γκρινιάζοντας και έχοντας δύσκολη συμπεριφορά. Ή όχι. Είναι επίσης πιθανό μέσα σε 10 λεπτά να είναι και πάλι κεφάτο και να διασκεδάζει παίζοντας έξω.
Δείτε για ποιο λόγο κάποια παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν συχνές αλλαγές διάθεσης και πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να έχει λιγότερες μεταβολές.
ΔΕΠΥ και έντονα συναισθήματα.
Όλα τα παιδιά μερικές φορές έχουν κακή διάθεση. Το στοιχείο αυτό είναι πιο έντονο στα δίδυμα και αυτά στην εφηβεία. Αλλά τα περισσότερα από αυτά ανακτούν τον έλεγχο των συναισθημάτων τους σχετικά γρήγορα και εύκολα.
Όταν καταλάθος χύνουν το γάλα τους ή τους ζητάτε να κλείσουν το playstation και να αρχίσουν το διάβασμα, μπορεί να θυμώσουν, αλλά ο θυμός τους θα κρατήσει λίγα λεπτά και όχι μια ώρα ή και περισσότερο. Και σίγουρα δεν θα καταστρέψει τη μέρα τους.
Όταν όμως οι αντιδράσεις σε μικρές ενοχλήσεις είναι υπερβολικές, τότε συχνά κάτι άλλο συμβαίνει. Οι αντιδράσεις τους μπορεί να είναι έκφραση άλλων ανησυχιών και προβλημάτων που δεν είναι πάντα φανερά.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ τείνουν να αισθάνονται θυμό, άγχος, αναστάτωση ή απογοήτευση πιο έντονα από τους συνομηλίκους τους (το ίδιο ισχύει και για τα θετικά συναισθήματα).
Την ίδια στιγμή, δυσκολεύονται συνήθως να διαχειριστούν τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις τους, στοιχείο που καθιστά πολύ δύσκολο για τα ίδια τα παιδιά τη διατήρηση της λογικής προοπτικής. Αντιθέτως, κάθε μικρή αναστάτωση τη βιώνουν σαν τεράστιο πρόβλημα. Δείτε ένα παράδειγμα: Κατά τη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, ένα παιδί βάζει δύο γκολ και αισθάνεται υπέροχα για την επίδοσή του. Μετά όμως χάνει ένα γκολ και η περηφάνεια του αμέσως γίνεται ντροπή. Είναι αναστατωμένο και μετά το τέλος του αγώνα. Δεν το νοιάζει πόσο καλά τα πήγε σε γενικές γραμμές. Μια μικρή αναποδιά κατέστρεψε όλη την εμπειρία. Στη συνέχεια, ένας συμπαίκτης τους τον συγχαίρει για την καλή του απόδοση στο παιχνίδι. Αυτό μπορεί να του φτιάξει λίγο την διάθεση. Ή να το αναστατώσει ακόμα περισσότερο αν θεωρήσει τον συμπαίκτη του μη ειλικρινή και σαρκαστικό.
Πώς να βοηθήσετε το παιδί με ΔΕΠΥ στις αλλαγές διάθεσης.
Αυτές οι αλλαγές διάθεσης του παιδιού μπορεί να δυσκολεύουν όλη την οικογένεια. Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να αναγνρίσουν και να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους.
Μην αντιδράτε υπερβολικά στις διακυμάνσεις. Αν η αλλαγή της διάθεσης αρχίζει με ένα ξέσπασμα, προσπαθήστε να μην αντιδράτε πολύ έντονα ή γρήγορα εκείνη την στιγμή.
Αν είστε πολύ συναισθηματικοί, τότε η ανάκτηση του ελέγχου από το ίδιο το παιδί μπορεί να γίνει ακόμα δυσκολότερη υπόθεση. Επιπλέον, δεν είναι πιθανό να σας ακούσει σε αυτό το σημείο. Ίσως είναι βοηθητικό για το παιδί να εκτονωθεί για λίγο, με την προϋπόθεση πάντα ότι ο τρόπος του δεν είναι ακραίος.
Συλλογιστείτε αυτό που βλέπετε. Όταν η αρνητική διάθεση του παιδιού δεν περνάει γρήγορα, μπορεί να είναι βοηθητική μια αναφορά ότι φαίνεται αναστατωμένος, ενοχλημένος ή ακατάστατος. Μπορεί να μην καταλαβαίνει ότι είχε μια απότομη αλλαγή στη διάθεσή του ή ενδεχομένως να μην μπορεί να αναγνωρίσει τι νιώθει. Αν το αναφέρει με ήρεμο, μη επικριτικό τρόπο ίσως το βοηθήσετε να ανοίξει εποικοδομητική συζήτηση μαζί σας. Μπορείτε να του πείτε: «Μου φαίνεσαι ενοχλημένος ή θυμωμένος με κάτι. Πριν είχες τόσο καλή διάθεση». Η δήλωση της υπάρχουσας κατάστασης μπορεί να σας αποτρέψει από τη διεξαγωγή μιας υπερβολικά συναισθηματικής συζήτησης. Ρωτήστε το τι συμβαίνει και δείξτε ενσυναίσθηση. Είναι πολύ σημαντικό να δείχνετε ενσυναίσθηση στο παιδί και να το διαβεβαιώνετε ότι δεν πειράζει που νιώθει αυτά τα συναισθήματα. Παράλληλα, του δείχνετε οτι το να μιλάμε για κάτι που μας ενοχλεί μας βοηθάει να το ξεπεράσουμε και να συνεχίσουμε πριν τα αρνητικά συναισθήματα γίνουν πολύ έντονα. Μπορείτε να το ρωτήσετε: «Έγινε κάτι που σε στεναχώρησε, που σε πείραξε;» Αν σας πει, δείξτε ότι το καταλαβαίνετε με μια φράση του τύπου «και εγώ θα ένιωθα ντροπή». Μπορείτε να του πείτε ιστορίες όταν παρόμοια πράγματα συνέβησαν και σε εσάς. Αν το παιδί σας, ωστόσο, δεν φαίνεται έτοιμο να μιλήσει για αυτό που το απασχολεί, σεβαστείτε το. Δώστε του το χώρο και το χρόνο που χρειάζεται.
Μοιραστείτε μαζί του τα συναισθήματα που σας προκαλεί η συμπεριφορά του. Ίσως ανησυχείτε ότι με αυτό τον τρόπο θα τον κάνετε να αισθανθεί ενοχές ή ντροπή. Ωστόσο, είναι σημαντικό το παιδί να κατανοεί ότι η διάθεσή του επηρεάζει τα άλλα άτομα, συμπεριλαμβανομένης και εσάς. Μπορείτε να του πείτε «Νιώθω ενοχλημένη από τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι. Έγινε κάτι που σε έκανε να θυμώσεις;» Ίσως ανακαλύψετε ότι ανοίγεται και εκφράζει τα πράγματα που το ενοχλούν. Και αυτό μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε αρχικά για να δείξετε κατανόηση (ενσυναίσθηση), και στη συνέχεια για να του εξηγήσετε ότι μολονότι θέλετε πολύ να το βοηθήσετε να το αντιμετωπίσει, αλλά δεν πρόκειται να δεχθείτε να συμπεριφέρεται με έλλειψη σεβασμού.
Αν το παιδί σας παίρνει φαρμακευτική αγωγή, διαβάστε τις πιθανές παρενέργειες των παρασκευασμάτων. Ενδέχεται τα ίδια τα φάρμακα να είναι υπεύθυνα για αυτές τις αλλαγές στη διάθεση, ιδίως αν συμβαίνουν σε σταθερή χρονική περίοδο μέσα στη μέρα.
Στα διεγερτικά φάρμακα μειώνεται η επίδρασή τους αργά το απόγευμα συνήθως. Μερικές φορές το γεγονός αυτό μπορεί να προκαλεί κάποιες ώρες άσχημης διάθεσης. Οι γονείς μπορεί για παράδειγμα να βλέπουν το παιδί να γίνεται υπερβολικά λυπημένο ή ευερέθιστο εκείνες τις ώρες.
Αν παρατηρήσετε ένα μοτίβο κακής διάθεσης στο παιδί σας για αρκετές μέρες είναι καλό να το πείτε στο γιατρό του. Ενδεχομένως μια προσαρμογή στη δόση ή στο είδος του φαρμάκου μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα.
Έχετε πάντα στο νου σας τα θέματα ψυχικής υγείας.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν αγχώδη διαταραχή και κατάθλιψη. Και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στη διάθεση του ατόμου. Αν η αρνητική διάθεση επιμένει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της μίας ή των δύο εβδομάδων, είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό του παιδιού ή με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Να είστε σε επαγρύπνηση για τον εντοπισμό συμπτωμάτων κατάθλιψης και αγχώδους διαταραχής στα παιδιά. Όσες περισσότερες πληροφορίες έχετε, τόσο πιο καλά θα καταφέρετε να ανταποκριθείτε στις αλλαγές διάθεσης του παιδιού σας. Διαβάστε για το πώς η συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει κάποια παιδιά με ΔΕΠΥ. Δείτε γιατί πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν πρόβλημα επιθετικότητας. Δοκιμάστε μια μοναδική προσομοίωση για να δείτε τι ακριβώς βιώνει το παιδί σας. Δείτε τι μπορείτε να κάνετε για αυτό.
Απόδοση του άρθρου ADHD and Mood Swings: What You Need to Know (αναδημοσίευση)
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου