Η φαρμακευτική αγωγή και η συμβουλευτική μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής/ Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ/ΔΕΠΥ), αλλά για πολλούς ενήλικες ένας καλός φίλος είναι η καλύτερη εναλλακτική θεραπεία.
Η Nan Bailey, 42 ετών, σύμβουλος μάρκετινγκ, διαγνώστηκε με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ πριν από 1,5 χρόνο περίπου. Η φαρμακευτική αγωγή και η yoga τη βοήθησαν πολύ, αλλά το καλύτερο όπλο της απέναντι στα συμπτώματα της ΔΕΠ/ΔΕΠΥ είναι η φίλη της η Janice, μία γραφίστρια, που περιστασιακά δουλεύει μαζί της. Κατανοεί τη συμπεριφορά της Nan και τη βοηθά να την ελέγχει. «Αν δουλεύω σε ένα project με την Janice, με ρωτάει πώς προχωράμε. Πόσο κοντά είμαστε στο να τελειώσουμε. Ξέρει ότι χρονοτριβώ και σκέφτομαι υπερβολικά τα πράγματα και μου ζητάει να πάρουμε μια απόφαση και να προχωρήσουμε στο επόμενο. Και έτσι ολοκληρώνουμε τα project μας» , αναφέρει η Nan γελώντας.
Γιατί οι φίλοι βοηθούν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ΔΕΠ/ΔΕΠΥ.
Η έρευνα υπογραμμίζει τη σημασία της φιλίας στους ενήλικες με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ. Σε μια έρευνα με τίτλο “Biobehavioral Responses to Stress in Females: Tend and Befriend, Not fight or Flight” που δημοσιεύτηκε στο Psychological Review, ερευνητές στο UCLA υποστήριξαν ότι η ύπαρξη ενός στενού φίλου βοηθά τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν το άγχος τους, να είναι πιο υγιείς και να ζήσουν περισσότερα χρόνια. Οι φιλίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τις γυναίκες με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ που διαγνώσκονται στα 30 και στα 40 τους. Πολλές από αυτές τις γυναίκες έχουν χάσει μια δουλειά, φιλίες, πιθανότητα ένα γάμο και έχουν απομονωθεί, χωρίς να προσπαθούν να κάνουν φίλους. Ωστόσο, οι γυναίκες που έχουν στενές φίλες, έχουν καλύτερο έλεγχο της ζωής τους και αντιμετωπίζουν καλύτερα επώδυνα ζητήματα του παρελθόντος που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ.
«Οι γυναίκες με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες στη σύναψη φιλικών και κοινωνικών σχέσεων» εξηγεί ο Timothy S. Bilkey, MD διευθυντής της Bilkey ADHD Clinics, στο Ontario του Καναδά. «Αν μια γυναίκα χάσει φίλους εξαιτίας ενός παρορμητικού σχολιου ή κάτι που είπε, η αυτοεκτίμησή της δεχεται ένα ισχυρό πλήγμα. Οι γυναίκες με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ δεν συνειδητοποιούν τα ακατάλληλα σχόλια ή κάποιες προσβλητικές συμπεριφορές που μπορούν να αποξενώσουν κάποιον. Αυτές οι γυναίκες είναι πολύ ευαίσθητες στην απόρριψη. Μια καλή φίλη είναι απαραίτητη για να ξεπεραστεί αυτό το εμπόδιο”.
«Το να έχεις κάποιον που να μπορεί να κατανοήσει τις δυσκολίες σου είναι πολύ σημαντικό για την αυτοεκτίμησή σου αλλά και για την καλύτερη κατανόηση του εαυτού σου», αναφέρει η Nancy A. Ratey, εμψυχώτρια για άτομα με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ και συγγραφέας του βιβλίου “The Disorganised Mind”. H Ratey διαγνώστηκε όταν ήταν 29 ετών και αντλεί από τις εμπειρίες της όταν υποστηρίζει άτομα με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ.
Πώς μπορούν οι σωστοί φίλοι να βοηθήσουν με τα συμπτώματα της ΔΕΠ/ΔΕΠΥ;
Ενώ η ΔΕΠ/ΔΕΠΥ coaching προτείνεται σαν ενα στοιχείο της θεραπείας, πολλές γυναίκες στρέφονται στις φίλες τους για ένα ιδιαίτερο coaching. Η Nan έχει φίλες με και χωρίς ΔΕΠ/ΔΕΠΥ. Για τις φίλες της χωρίς ΔΕΠ/ΔΕΠΥ λέει: «Κάποιες έχουν ανακαλύψει ότι πνίγομαι με απλά καθήκοντα - πχ την συμπλήρωση εγγράφων ή κάποιες δουλειές του σπιτιού όπως το σκούπισμα και το ξεσκόνισμα – στοιχείο που με αφήνει με ένα σοκαριστικά ακατάστατο σπίτι. Οι φίλες μου με βοηθάνε χωρίς να με κάνουν να αισθάνομαι ένοχη. Έχουν πλύνει τα ρούχα μου και με βοήθησαν με τα οικονομικά μου.
Η Amelia, 49 ετων, είναι visual artist και ποιήτρια. Διαγνώστηκε πριν από 3 χρόνια με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ. Έχει μια στενή φίλη. «Μου προτείνει πράγματα και μου δίνει στοιχεία βοηθώντας με να πλογηθώ σε έναν κόσμο που δεν καταλαβαίνω απόλυτα», λέει.
Το κλειδί για μακροχρόνιες και παραγωγικές φιλίες είναι η προσεκτική και σωστή επιλογή φίλων. Εγώ – και πολλοί άλλοι φίλοι μου με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ- ψάχνουμε φίλους με υπομονή, καλή αίσθηση του χιούμορ, που παρέχουν υποστήριξη. Οι φίλοι μου με βοήθησαν να αντιμετωπίσω τη βαθειά ριζωμένη ανασφάλεια και ανησυχία που ένιωθα. Μέχρι και σήμερα, όταν είμαι σε μια κατάσταση όπου κάποιος συμπεριφέρεται μη λογικά, προσβλητικά ή με μη αποδεκτό τρόπο, αναρωτιέμαι αν ευθύνονται οι φτωχές κοινωνικές μου δεξιότητες. Ίσως για το γεγονός αυτό να ευθύνεται η οικογένειά μου που έβλεπε την υπερκινητικότητά μου σαν ξεροκεφαλιά, έλλειψη πειθαρχίας. Θεωρούσαν ότι μπορούσα να ελέγξω τη συμπεριφορά μου, αλλά επέλεγα να μην το κάνω. Ένα τηλεφώνημα στην καλύτερή μου φίλη βάζει τα πράγματα στην πραγματική του διάσταση. Ξέρει βαθιά μέσα μου τι νιώθω – ότι δεν είμαι πάντα εγώ που κάνω λάθος.
Φίλοι με ή χωρίς ΔΕΠΥ;
«Οι φιλίες με άλλες γυναίκες με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ είναι δύσκολες» εξηγεί η Amelia «επειδή φαίνεται να επιδεινώνουν τα συμπτώματά μου. Η δική σου ΔΕΠ/ ΔΕΠΥ είναι αρκετή. Το να ασχολείσαι και με τη ΔΕΠ/ΔΕΠΥ των άλλων σε κάνει να συνειδητοποιείς ακόμα περισσότερο τις δικές σου ελλείψεις».
Η Nan συμφωνεί. «Έχω μια φίλη που συμπεριφέρεται σαν να έχει ΔΕΠΥ. Η έλλειψη οργάνωσης και η ακαταστασία της με τρελαίνουν. Και οι δύο αφαιρούμαστε εύκολα και μπορούμε να αφήνουμε τα projects μας μισοτελειωμένα για μήνες. Το θετικό είναι ότι είμαι μαζί της, αισθάνομαι λιγότερο απογοητευμένη από τον εαυτό μου» αναφέρει.
Η Sarah, 33 ετών, που διαγνώστηκε με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ στα 24, αναφέρει ότι οι φίλες της χωρίς ΔΕΠ/ΔΕΠΥ την ηρεμούν, ενώ εκείνη – με τη γεμάτη ενέργεια προσωπικότητά της – τους βγάζει τον πιο ανάλαφρο εαυτό τους. «Θαυμάζω και μου αρέσουν πολύ οι ήσυχοι, ήρεμοι τύποι».
Για άλλους, ωστόσο, η φιλία με άλλα άτομα με ΔΕΠΥ λειτουργεί καλύτερα. «Μπορώ να νιώσω την υποστήριξη από τους φίλους μου με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ όποτε θέλω» αναφέρει η Ratey. «Αν όμως κάνω το ίδιο με τους φίλους μου που δεν έχουν ΔΕΠ/ΔΕΠΥ, το παίρνουν προσωπικά. Το μεταφράζουν σαν έλλειψη ενδιαφέροντος, δέσμευσης». Η φιλία με άλλα άτομα με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ είναι πολύ σημαντική για τη Ratey, γιατί καταλαβαίνουν τις εκκεντρικότητές της και μπορούν και γελούν μαζί για αυτές. «Οι άλλες γυναίκες δεν καταλαβαίνουν πόσο δύσκολα μπορεί να είναι τα ψώνια στο μανάβικο», εξηγεί «οι γυναίκες με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ το ξέρουν πολύ καλά. Αν πηδάς από θέμα σε θέμα μπορούν αν σε παρακολουθήσουν». Η Ratey θυμάται πως έγινε φίλη με μια κοπέλα, που όπως και η ίδια, είχε πρόσφατα διαγνωστεί. Καμία από τις δύο δεν είχε αρχίσει να παίρνει τα φάρμακά της. Ενώ τα υπόλοιπα παιδιά στο κολλέγιο έπαιρναν χάπια για να νιώσουν ευφορία, εκείνες κάθονταν δίπλα – δίπλα κρατώντας τα χάπια στο χέρι τους. Εκείνη τη μαγική στιγμή της πραγματικής ένωσης/δεσίματος που μόνο τα άτομα με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ βιώνουν, άρχισαν να παίρνουν μαζί τα φάρμακά τους. Και από τότε είναι φίλες.
Πώς μπορεί να διατηρήσει κανείς φιλίες όταν έχει ΔΕΠ/ΔΕΠΥ;
Το να κάνουν φίλους δεν είναι συνήθως δύσκολο για τα άτομα με ΔΕΠ/ΔΕΠΥ. Αν σκεφτεί κανείς τη γοητεία, την ευφυϊα και το χιούμρ τους, καταλαβαίνει το γιατί. Η διατήρηση όμως των φιλικών σχέσεων είναι άλλη ιστορία. Ασταθής/ εκκεντρική ή προβληματική συμπεριφορά, η παρορμητικότητα, η έλλειψη αξιοπιστίας καταντούν κουραστικές.
«Η πρόκληση όσο αφορά τη διατήρηση μιας φιλικής σχέσης είναι το να κάνεις προσπάθεια για να δίνεις προσοχή και να θυμάσαι πράγματα όπως το όνομα του παιδιού της, το πού δουλεύει, γιατί δεν τρώει σε ένα συγκεκριμένο εστιατόριο» λέει η Amelia. «Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν πρόβλημα στο να θυμίσουν 1-2 φορές, ιδίως στα πρώτα στάδια μιας φιλίας, αλλά είναι απόλυτα φυσιολογικό να ενοχληθούν όταν πρέπει να σου πουν για 12η φορά το όνομα του παιδιού τους». Παρά τις προκλήσεις και τις δυσκολίες, η φιλία είναι το στοιχείο που κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια ζωή με νόημα και ανάμεσα σε μια ζωή με νόημα και ανάμεσα σε μια κατάσταση που νιώθεις να σε κυριεύει το άγχος. «Αν ένας φίλος δεν προσθέτει στην ανάπτυξη και την αποδοχή του εαυτού σου, τότε δεν ανήκει στη ζωή σου» δηλώνει η Ratey.
Συμβουλές για σύναψη και διατήρηση φιλικών σχέσεων:
- Πάρτε την ευθύνη να διαχειριστείτε τη ΔΕΠ/ΔΕΠΥ σας όσο μπορείτε καλύτερα.
- Προσπαθήστε να καταλάβετε όσο γίνεται περισσότερο πώς συμπεριφέρεστε στους άλλους.
- Μπαίνετε στις φιλίες προσεκτικά και αργά. Να θυμάστε ότι δεν είναι όλα τα άτομα που γνωρίζετε πιθανοί φίλοι.
- Συμφωνείστε ότι θα διαφωνείτε. Δεν θα κάνετε πάντα εσείς λάθος. Αλλά δεν θα πρέπει να χαλάτε τη σχέση σας αν δεν βλέπετε πάντα τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο
- Δεσμευτείτε: διατηρήστε την επαφή με τους φίλους.
- Να το παραδέχεστε όταν τα κάνετε θάλασσα και να ζητάτε συγγνώμη.
- Μην θεωρείτε τους φίλους σας δεδομένους.
- Να δείχνετε ενδιαφέρον για τους άλλους ανθρώπους. Σκεφτείτε τι είναι σημαντικό για αυτούς. Κάποιοι φίλοι θέλουν να θυμάστε τα γενέθλιά τους, άλλοι δεν έχουν πρόβλημα αν τους ευχηθείτε καθυστερημένα. Άλλοι θέλουν να απαντάτε στα τηλεφωνήματά τους, άλλοι να συναντιέστε σε τακτική βάση.
- Να έχετε επίγνωση και να είστε ξεκαθαροι για τις δικές σας ανάγκες
Απόδοση του άρθρου Friends: A Natural Treatment for Adult ADHD
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου