Η αξία των μαθητικών εφημερίδων στην εκπαίδευση των παιδιών

Γράφει ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης στο http://www.vakxikon.gr/

Με τον όρο «μαθητικές εφημερίδες» εννοούμε κάθε είδους εκδοτική προσπάθεια που επιχειρούν οι μαθητές της δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Όλες αυτές οι προσπάθειες έχουν την αμέριστη συμπαράσταση των εκπαιδευτικών που προσβλέπουν σε ένα μέσο που θα βοηθήσει τους μαθητές να εκφραστούν μέσω της γραφής. Ένα μαθητικό έντυπο δηλαδή μπορεί να αποδειχτεί θαυμάσιο εκπαιδευτικό εργαλείο, πολύ περισσότερο που το αναλυτικό πρόγραμμα δεν αφήνει περιθώρια στα παιδιά να ασχοληθούν με κάτι άλλο πέρα από μια μηχανιστική προσέγγιση της γνώσης, κάνοντάς τα έτσι να αισθάνονται εγκλωβισμένα.

Οι μαθητές θέλουν να περνούν όμορφα στο σχολείο, γι’ αυτό και ανταποκρίνονται σε κάθε καινούργια πρόταση. Και η μαθητική εφημερίδα είναι μια κίνηση για μια νέα αρχή. Τους ενθαρρύνει να ανακαλύψουν τον κόσμο, να δουλέψουν ομαδικά, να εκφραστούν ελεύθερα, να διατυπώσουν τη γνώμη τους και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση. Με λίγα λόγια, ο μαθητής πειραματιζόμενος και αυτοσχεδιάζοντας απολαμβάνει την προσπάθεια γιατί νιώθει πως συμμετέχει σε κάτι καινούργιο που τον αφορά και νιώθει δικό του.

Και βέβαια καταλυτικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια παίζει ο δάσκαλος, καθώς πολύ δύσκολα θα γινόταν οτιδήποτε χωρίς τη δική του συνδρομή και καθοδήγηση. (1) Αυτός είναι που θα προτείνει ιδέες, θα ελέγξει διακριτικά τα κείμενα και θα κινητοποιήσει την τάξη. Θα συμμετάσχει επίσης στη διαμόρφωση της θεματικής της εφημερίδας, (2) και γενικότερα ο ρόλος του θα είναι άλλοτε φανερός και άλλοτε διακριτικός. (3)

Οι μαθητικές εφημερίδες, ανάλογα με το περιεχόμενό τους, μπορούμε να τις ταξινομήσουμε ως εξής:

1) Μονοθεματικές, όταν η αναφέρονται αποκλειστικά σε ένα θέμα.

2) Ποικίλης ύλης, όταν αναφέρονται σε γενικά θέματα και προσπαθούν να καλύψουν την επικαιρότητα.

Ανάλογα με τον τρόπο έκδοσής τους, διακρίνονται σε:

1) Έντυπες εφημερίδες, όταν έχουν τυπωθεί σε τυπογραφείο ή με κομπιούτερ.

2) Χειρόγραφες, όταν είναι γραμμένες από τους μαθητές και έχουν δικά τους σκίτσα.

3) Εφημερίδες τοίχου, όταν εμφανίζονται μόνο στο χώρο του σχολείου.

Ένα από τα βασικά μειονεκτήματα των μαθητικών εφημερίδων είναι ότι δεν έχουν σταθερή έκδοση, λόγω κυρίως οικονομικών δυσκολιών. Έτσι έχουμε εφημερίδες μηνιαίες, διμηνιαίες, εξαμηνιαίες ή και ετήσιες. Ένας άλλος λόγος μπορεί να είναι η απόσπαση ή μετάθεση ενός εκπαιδευτικού καθοδηγητή και η μη αντικατάστασή του, με αποτέλεσμα η εφημερίδα να περιπέσει σε μαρασμό.

Παρόλα τα πιθανά προβλήματα και μειονεκτήματα, η ύπαρξη μιας ομάδας μαθητών που εκδίδει ένα έντυπο θα πρέπει πάντοτε να ενθαρρύνετε καθώς δεν είναι τίποτε άλλο από την «αναζήτηση της επικοινωνίας από την τρυφερή παιδική/νεανική ηλικία». (5)

Οι μαθητικές εφημερίδες είναι ένα ανοιχτό παράθυρο στη γνώση. Μια ώθηση στη δημιουργία. Ένα χαμόγελο στη μαθητική ζωή.

Σημειώσεις

1. Ν. Γκοτσίνας, «Σκέψεις για τις μαθητικές εφημερίδες», περ. Διαδρομές, τχ. 50 (1998): σ. 105.

2. Γ. Καψάλης, «Μαθητική εφημερίδα: μια έρευνα στα δημοτικά σχολεία των Ιωαννίνων», Παιδική λογοτεχνία, τόμ. Β΄, Καστανιώτης, 1994, σ. 300.

3. Α. Βαρελλά, «Μαθητικές εφημερίδες», περ. Διαδρομές, τχ. 50 (1998): σ. 108.

4. Α. Δελώνης, Βασικές γνώσεις για το παιδικό και νεανικό βιβλίο, 1988, σ. 124.

5. Α. Βαρελλά, ό.π., σ. 108. Αν ανατρέξει κανείς στη ζωή διακεκριμένων λογοτεχνών, ανθρώπων των γραμμάτων, της τέχνης και της επιστήμης θα διαπιστώσει ότι όλοι, ή σχεδόν όλοι, έγραφαν σε εφημερίδες και περιοδικά για νέους, πρωτοστατούσαν ως συντάκτες σε σχολικές εφημερίδες. Αντικειμενικός σκοπός αυτής της στάσης ήταν η εσωτερική ανάγκη για έκφραση και επικοινωνία από την τρυφερή ηλικία, όπως μας λέει η Βαρελλά.