Η σκέψη της υιοθεσίας ενός παιδιού τον οδήγησε στην πόρτα χριστιανικού ορφανοτροφείου στην Αιθιοπία. Εκεί συνάντησε την προσφορά, αλλά και τον πόνο της εγκατάλειψης. Διαπίστωσε πως η διαπαιδαγώγηση των παιδιών έχει ως βασικό άξονα τη θρησκεία, ενώ εντύπωση του έκανε και «η διάχυτη αίσθηση ανισότητας απέναντι στους λευκούς επισκέπτες».
Ο κινηματογραφιστής Βαγγέλης Καλαμπάκας, που ταξίδεψε στην Αιθιοπία και εργάστηκε εθελοντικά σε ορφανοτροφείο της πρωτεύουσας Αντίς Αμπέμπα, μιλά στο in.gr για την εμπειρία του.
Όσα έζησε δεν αποθηκεύτηκαν μόνο στο μυαλό του, αλλά βγήκαν προς τα έξω με το ντοκιμαντέρ Ο Θεός δεν μοιράζει καραμέλες (2014), που θα προβάλλεται από τις 4 Φεβρουαρίου στον κινηματογράφο Τριανόν.
Η διεύθυνση του ορφανοτροφείου ήταν εκείνη που πρότεινε στον Βαγγέλη Καλαμπάκα να γυρίσει την ταινία, που δημιουργήθηκε, όπως λέει, με εργαλεία «μια μικρή κάμερα και ένα λάπτοπ».
«Δεν είχα σκοπό να κάνω ντοκιμαντέρ. Το ντοκιμαντέρ γεννήθηκε μέσα από την εργασία και την επαφή με τα παιδιά», επισημαίνει.
Το ταξίδι του ξεκίνησε μετά από μια σκέψη που έκανε με τη σύζυγό του. «Θέλαμε να εξετάσουμε το θέμα μιας πιθανής υιοθεσίας ενός παιδιού από την Αιθιοπία. Το θέμα των ορφανών παιδιών εκεί έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Σύμφωνα με στατιστικές, υπάρχουν πέντε εκατομμύρια ορφανά παιδιά σε μια χώρα 85 εκατομμυρίων», σημειώνει, και υπογραμμίζει τις στιγμές εκείνες που δεν φεύγουν από το μυαλό του.
Το θέμα της θρησκείας και η γαλούχηση των παιδιών με αξίες που βρίσκονται στο πλαίσιο αυτό, δεν εγκαταλείπουν τη μνήμη του κ. Καλαμπάκα. Όπως σημειώνει, η θρησκεία διαδραματίζει «καθοριστική σημασία στην ανατροφή των παιδιών. Η διδασκαλία της, όμως, δεν έχει άκαμπτο και απρόσιτο χαρακτήρα. Αντίθετα θυμίζει αφήγηση παραμυθιού. Η Βίβλος αντικαθιστά το παιδικό παραμύθι».
Στο ντοκιμαντέρ κατέγραψε ορισμένες εκφάνσεις του ρόλου της θρησκείας. «Υπάρχει ο Θεός τιμωρός, υπάρχει ο Θεός ανταμοιβή, υπάρχει ένα αξιακό σύστημα που δημιουργεί μια ιδιαίτερα σύνθετη ψυχολογία στα παιδιά που έχουν βιώσει και την έλλειψη της οικογένειας», προσθέτει για να μιλήσει στη συνέχεια για τη συλλογικότητα που γνώρισε, αλλά και για την αγάπη και την προσφορά, με τις οποίες εργάζεται το προσωπικό στο ορφανοτροφείο.
Στη μικρή εκείνη κοινωνία υπάρχει όμως η αίσθηση του προσωρινού. Παρόλο που τα παιδιά αποκαλούν τις γυναίκες που τους φροντίζουν με το όνομα «μαμά», θέλουν να φύγουν εάν βρεθούν θετοί γονείς.
Μαζί με την ιδιομορφία αυτή, ο κ. Καλαμπάκας παίρνει από το ταξίδι του και μια δυσάρεστη σκηνή την οποία μελέτησε για να δημιουργήσει την ταινία του.
«Αυτό που μου έχει κάνει εντύπωση αποτυπώνεται και στον τίτλο του ντοκιμαντέρ. Ο Θεός δεν μοιράζει καραμέλες . Ο τίτλος σχετίζεται με το θέμα της θρησκείας και με μια σκηνή που έμεινε έντονα στη μνήμη του. Είχαν έρθει αυστραλοί θετοί γονείς με μια σακούλα καραμέλες και θεώρησαν απολύτως φυσιολογικά να τις πετούν σαν παιχνίδι και να τρέχουν τα παιδιά να τις πιάσουν. Μπορεί κάποιος να μην στεκόταν σε αυτό. Εγώ διέκρινα όμως και μια άλλη διάσταση. Αισθάνθηκα αμήχανα ακόμη και όταν το κινηματογραφούσα. Είδα τη διάσταση του ανώτερου λευκού που πετά τροφή στο ζωολογικό κήπο. Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ανισότητας απέναντι στους λευκούς επισκέπτες. Ο λευκός ξένος αντιμετωπίζεται ως λυτρωτής. Είτε είναι υποψήφιος θετός γονιός είτε είναι χρηματοδότης του ορφανοτροφείου», τονίζει ο κ. Καλαμπάκας, που αναφέρει πως βασική του επιδίωξη στο ντοκιμαντέρ ήταν η δημιουργία αμεσότητας ανάμεσα στο κοινό και στον κόσμο που σκιαγραφείται. Για το λόγο αυτό απέφυγε, όπως λέει, τη χρήση σκηνοθετικών τεχνασμάτων.
Περνώντας στο θέμα της διαδικασίας της υιοθεσίας, μιλά για ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο που έχει θεσπίσει η Αιθιοπία. «Υπάρχουν αρκετές δικλείδες ελεγκτικές για την αποφυγή του φαινομένου του baby shopping, τις αγοραπωλησίες δηλαδή παιδιών, που στις λεγόμενες τριτοκοσμικές χώρες ανθούν», επισημαίνει, και αναφέρει πως η πλειοψηφία των παιδιών που βρίσκονται στο ορφανοτροφείο έχουν εγκαταλειφθεί από τους γονείς τους είτε επειδή δεν διέθεταν τα βασικά αγαθά για να τα μεγαλώσουν είτε γιατί ήρθαν με ανεπιθύμητο τρόπο στον κόσμο.
Μιλώντας για τη ζωή στην Αιθιοπία, ο κ. Καλαμπάκας θυμάται το παιχνίδι στο ορφανοτροφείο, αλλά και έναν κόσμο όπου οι ανισότητες και η απουσία μεσαίας τάξης δίνουν μαθήματα ζωής.
Ελισάβετ Σταμοπούλου
Πηγή: in.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου