Η πλατεία είναι αυτή που συχνάζαμε όλες σχεδόν τις Παρασκευές μετά το σχολείο κι αυτός που στέκεται απέναντί μου και που μού μιλά για το Δίλημμα του Φυλακισμένου και την Πολιτική Φιλοσοφία του Νικόλο Μακιαβέλλι, θεωρούνταν, τότε, ο μεγαλύτερος «αλήτης» των μαθητικών μου χρόνων. «Χαμένος από χέρι», μου λέει, «όταν σου βάζουν την ταμπέλα του κακού παιδιού, και να μην είσαι, τις περισσότερες φορές γίνεσαι».
Διασχίζουμε το πάρκο όπου κάποτε ήπιαμε τις πρώτες μας μπύρες και τον παρατηρώ προσπαθώντας να βρω σημάδια από το 14χρονο αγόρι που ήξερα και για το οποίο ένοιωθα πάντα συμπάθεια, ενώ κάποιοι τον χλεύαζαν και οι περισσότεροι τον σνόμπαραν, διότι ήταν ο «αντιδραστικός» και ο «απείθαρχος».
Η περίπτωση του Α. είναι μία μόνο από τις εκατοντάδες περιπτώσεις «προβληματικών» παιδιών που στιγματίστηκαν στο μαθητικό περιβάλλον. Ειδικά στο δικό μας σχολείο -ένα από τα μεγάλα, μαζικής παραγωγής, ιδιωτικά ιδρύματα της Αθήνας- η πιο συνηθισμένη πρακτική όταν κάποιος δεν συμμορφωνόταν με τα πρότυπα, ήταν η απομάκρυνση του παιδιού με κομψό τρόπο, χωρίς συνήθως κανείς να ασχοληθεί με τις βαθύτερες αιτίες της «αποκλείνουσας» συμπεριφοράς του, προκειμένου να προστατευτεί η φήμη του σχολείου.
«Με αντιμετώπιζαν στα 14 σαν να ήμουν εγκληματίας. Και πιστεύω ότι κάποιοι καθηγητές ήθελαν να με δουν να μεταμορφώνομαι ακριβώς σε αυτό», μου εξηγεί. «Όμως, ζούσα σε ένα σπίτι με εντάσεις και καβγάδες. Ήμουν φοβισμένος και μόνος. Έμπλεξα με κάποιες κακιές παρέες εξωσχολικές. Έψαχνα από κάπου να πιαστώ. Κατά βάθος αναγνώριζα ότι όλα αυτά που έκανα, δεν ήταν σωστά. Θα έλεγα όμως ότι δεν ‘πήγαινα’ εγώ τα σκηνικά, αυτά ‘με πηγαίνανε’».
Ρωτώ τον Α. αν το σχολείο μας, το οποίο διέθετε και ψυχολόγο, του έδωσε ποτέ κάποιου είδους υποστήριξη. «Ουσιαστική βοήθεια δεν πήρα ποτέ, δύο μόνο καθηγητές με πλησίασαν τότε. Στο Λύκειο ήταν κιόλας πολύ αργά για μένα ή έτσι ένιωθα. Περιθωριοποιήθηκα γιατί είχα την ταμπέλα του «κακού» παιδιού και με έκαναν πέρα τόσο τα παιδιά, όσο και οι καθηγητές. Στην 2αΛυκείου άρχισα να συνηδειτοποιώ ότι δεν είμαι σαν τα παιδιά με τα οποία σύχναζα. Ήθελα να βρω τρόπο να ξεφύγω. Ένιωθα ότι ήμουν παγιδευμένος. Όμως ήταν πολύ αργά για να βγάλω την ‘ρετσινιά’ από πάνω μου. Ήμουν 16 χρόνων. Όταν με έδιωξαν ένιωθα ηττημένος. Δεν καταλαβαίνω τι κερδίζεις με το να τιμωρήσεις έτσι ένα παιδί. Μπορείς να το κάνεις, χωρίς να του κόψεις τον δρόμο. Εγώ ήξερα τα προβλήματά μου και προσπαθούσα να τα διορθώσω. Έβλεπα ότι στο σχολείο αυτό δεν θα το κατάφερνα ποτέ αυτό, διότι αν π.χ. περπατούσα κι έπεφτε ένα κεραμίδι στο κεφάλι καποιανού, θα κατηγορούσαν εμένα ότι το είχα πετάξει. Μοιραία ήρθα σε κόντρα μαζί τους γιατί περνούσα δύσκολα και είχα «απείθαρχο» χαρακτήρα. Αυτό που είπα στον εαυτό μου τότε ήταν πως ποτέ δεν θα του επιτρέψω να ξαναβρεθεί σε τόσο αδύναμη θέση. Κατάλαβα ότι αυτό το σχολείο σε προετοιμάζει για να ενσωματωθείς σε ένα σύστημα το οποίο είναι φανερό ότι πάσχει, ότι είναι λάθος κι ότι χρειάζεται αλλαγές κι ότι ακολουθεί μια στενόμυαλη γραμμή κι άμα κάποιος διαφέρει από την μάζα τον απομακρύνουν. Πήγα στο δημόσιο της περιοχής μου στο οποίο γινόταν χαμός. Παρόλο που όλοι με είχαν για τελειωμένο, φεύγοντας απ’ το ιδιωτικό, ένιωσα ότι άφηνα βάρη πίσω μου. Ηρέμησα, έκατσα, διάβασα και πέρασα στην ΑΣΟΕ. Έκανα Μεταπτυχιακό στο Finance και μού έδωσαν υποτροφία για να δώσω ένα δίπλωμα, το CFA, πήρα 3.16/4, δεν είναι άριστα, αλλά είναι καλά νομίζω».
Λίγο αργότερα η Νίνα Γαγάνη, καθηγήτρια στον ιδιωτικό τομέα η οποία ασχολείται με παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου μου λέει ότι, «...σε ιδρύματα κύρους έχουν πολύ μικρή δικαιοδοσία οι καθηγητές. Ίσως κάποιοι αρχαιότεροι, να μπορούν σε ένα συμβούλιο να πούνε ένα λόγο αντίθετο από του διευθυντού τους. Όμως παίζουν πάρα πολλά: η καριέρα τους, τα λεφτά τους, η απόλυσή τους, θέλει τακτ και πολύ λεπτό χειρισμό. Συνήθως οι περισσότεροι σιωπούν.»
Τηλεφωνώ στη ψυχολόγο-παιδοψυχολόγο Αλεξάνδρα Καππάτου για να μου εξηγήσει πώς οι καθηγητές δημιουργούν συμπάθειες και γιατί στοχοποιούνται κάποια παιδιά.
«Είναι γεγονός ότι τα παιδιά που ανταποκρίνονται θετικά στη μαθησιακή διαδικασία χωρίς να δημιουργούν προβλήματα, συχνά απολαμβάνουν την εύνοια των εκπαιδευτικών. Σε κάθε τάξη όμως, υπάρχει ένα ποσοστό περίπου 10-15%, που αντιμετωπίζει κάποιου είδους δυσκολίες που χρειάζονται μεγαλύτερη κατανόηση. Οι εκπαιδευτικοί, μη έχοντας τον απαραίτητο χρόνο, την κατάλληλη ψυχοπαιδαγωγική υποδομή, ίσως και την ψυχική αντοχή, ακόμη και αν έχουν την καλή πρόθεση δεν μπορούν να ασχοληθούν με τις ατομικές ανάγκες του κάθε εφήβου. Έτσι το παιδί που διαταράσσει τη λειτουργία της τάξης συχνά στοχοποιείται. Αυτό του δημιουργεί θυμό, αισθάνεται αδικημένο και σε κάποιες περιπτώσεις, βγαίνει από την ομάδα. Πίσω όμως από παρόμοιες συμπεριφορές ενός εφήβου πάντα κρύβεται ένα μήνυμα. Η κάθε πράξη κάτι συμβολίζει που γονείς και εκπαιδευτικοί καλούνται να μεταφράσουν. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι η έκφραση της βαθειάς οδύνης του έφηβου για τις πολλές και σημαντικές αλλαγές που του συμβαίνουν και αδυνατεί να κατανοήσει και να διαχειριστεί. Συχνά ο έφηβος λειτουργεί απαξιωτικά προς το εκπαιδευτικό σύστημα που αγνοεί τις ανάγκες του και δεν καταφέρνει να τον ενσωματώσει. Ωστόσο, για την συμπεριφορά ενός εφήβου κυρίως ευθυνόμαστε εμείς οι μεγάλοι. Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ανελαστικό και λειτουργεί αμείλικτα προς τα παιδιά που έχουν διάφορες δυσκολίες. Η κατανόηση των αναγκών των εφήβων, η δημιουργία κινήτρων, η ανάπτυξη της συνεργασίας και η συνέπεια στους κανόνες της λειτουργίας της τάξης που θα συμφωνήσουν από την αρχή οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές αποτελούν ένα βασικό άξονα. Σε αυτή τη διαδικασία η αποδοχή του εφήβου από τους καθηγητές πρέπει να αποτελεί βασική και αναγκαία κατεύθυνση. Ο καθηγητής δεν είναι ο τιμωρός του».
Ο «αλήτης» του δικού μου σχολείου κατόρθωσε να ξεφύγει τότε και τώρα στέκεται μπροστά μου έχοντας δύο πτυχία στα χέρια του. Δυστυχώς όμως αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα, καθώς τα περισσότερα «κακά» παιδιά, όπως μου επισημαίνει η Αλεξάνδρα Καππάτου, συχνά χάνονται. Μήπως αντί να πετάμε στο δρόμο αυτά τα παιδιά πρέπει να καταπολεμήσουμε τα αίτια που τα οδηγούν εκεί εξαρχής;
Γεωργία Μαζαράκη
Πηγή: VICE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου