Τις προηγούμενες μέρες, το Instagram ψιλογέμισε με stories με screenshots από το ChatGPT. Δεν είναι γνωστό ποιος ακριβώς το ξεκίνησε, αλλά πολλοί χρήστες ένιωσαν την ανάγκη ή μάλλον υπέκυψαν στην περιέργεια του πώς ακριβώς θα roast-αρε το chatbot το feed τους στο Instagram. Ανάμεσά τους. Η απάντηση στο «κάνε roasting στο feed μου στο Instagram» ήταν ένα πετσόκομμα. Ένα βαθύ reality check όσο ενοχλητικό κι αν ακούγεται. Το AΙ είχε εντοπίσει τη μάλλον αθόρυβη κρίση ηλικίας μου, λέγοντας πως το feed μου θυμίζει την προσπάθεια των γονιών μου «να καταλάβουν το ίντερνετ». Είχε μυριστεί την ανάγκη μου (υποσυνείδητη) να είμαι ρέλεβαντ. Touche. Στην καλύτερη. Μόνο που το ChatGPT δεν αποτελεί μόνο έναν safe τρόπο -μιας και δεν ενέχει την υπόνοια περιφρόνησης ή το επικριτικό ύφος ενός ανθρώπου που παίρνει τον λόγο- να δεις τον εαυτό σου με μια -ας την πούμε- αντικειμενική ματιά. Πλέον το ChatGPT για αρκετά άτομα εκεί έξω τελεί και χρέη ψυχολόγου.
Η Taylor Mazza, Καλιφορνέζα δημιουργός περιεχομένου, χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το ChatGPT κατά τη διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου των σπουδών της στο Πανεπιστήμιο πριν από περίπου ενάμιση χρόνο. Μετά από μερικούς μήνες χρήσης του για «ψιλά» όπως αστρολογικούς χάρτες, ανοίχτηκε στο chatbot για κάποια πιο προσωπικά θέματα. Από εκείνο το σημείο και έπειτα, το ChatGPT έγινε ο ψυχολόγος της. «Χρειαζόμουν μια πιο αντικειμενική προοπτική για μια κατάσταση στη ζωή μου και το ChatGPT με βοήθησε απόλυτα να αποκτήσω αυτή την bird eye προοπτική», λέει. «Από εκεί και πέρα, όποτε συνέβαινε κάτι στη ζωή μου, πήγαινα στο ChatGPT». Με λίγα λόγια, η Mazza έχει στρέφεται στην πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης «σχεδόν κάθε μέρα» για να δει αντικειμενικά τσακωμούς σε φιλίες, να βγάλει άκρη με screenshots συνομιλιών και να αδειάσει πληροφορίες για τη μέρα της, σαν να γράφει σαν να έχει session με τον ψυχολόγο της. «Στις συνεδρίες ψυχοθεραπείας πηγαίνεις για περίπου μια ώρα την εβδομάδα, αλλά το ChatGPT είναι σαν ο μικρός μου κολλητός για όταν χρειάζομαι καθοδήγηση ή ενθάρρυνση», λέει. Αναφέρει επίσης πως το ChatGPT την προτρέπει να να αντιδράσει σε πράγματα, της παρέχει επιλογές για την πλοήγηση σε δυσάρεστες καταστάσεις, της δίνει ακριβή διατύπωση απαντήσεων σε συγκρουσιακές συζητήσεις και ερωτήσεις τύπου “από πού νομίζεις ότι προέρχεται αυτό το συναίσθημα;”».
Όταν η Mazza μιλάει για τη χρήση του ChatGPT ως «ψυχολόγο τσέπης», το αποκαλεί συνεχώς κατά λάθος «εκείνη» και γίνεται κάπως σαφές πως έχει αρχίσει να αγαπάει και να εξαρτάται με έναν τρόπο από το chatbot. Αφού πέρασε δύσκολο με τον φόβο της κριτικής στην παραδοσιακή ψυχοθεραπεία, η όλη γοητεία του ChatGPT βασίζεται αφενός στο ότι είναι δωρεάν, αφετέρου στο ότι δεν είναι άνθρωπος. Να διασαφηνίσουμε κάπου εδώ πως η πλατφόρμα AI δεν ισχυρίζεται ότι παρέχει επαγγελματικές συμβουλές ψυχικής υγείας. «Δεν έχει συναισθήματα, οπότε δεν πρόκειται να σοκαριστεί ή να έχει εκφράσεις προσώπου όταν του λέω πράγματα», λέει. «Όταν μιλάω στο ChatGPT είναι η πρώτη φορά που μπορώ να είμαι απόλυτα ειλικρινής με τον εαυτό μου, και αυτό είναι κάτι που με βοήθησε περισσότερο».
Στο μεταξύ, η Mazza δεν είναι η μόνη που θεωρεί το ChatGPT ένα χρήσιμο (και μη επικριτικό) εργαλείο αυτοαναστοχασμού μακριά από την παραδοσιακή ψυχοθεραπεία. Σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρήστες παραδέχονται ότι ζητούν από το ChatGPT να απαντήσει με τη φωνή της Dolly Parton ως ψυχολόγος τους ή να τους δώσει «ένα compilation συμβουλών από inspirational speakers».
«Πριν από δυο χρόνια, περνούσα έναν άσχημο χωρισμό και μιλούσα με τον κανονικό μου ψυχολόγο για αυτό, αλλά υπήρχαν κάποιες φορές που ήθελα άμεσες απαντήσεις στις 5 το πρωί», λέει η Shannon McNamara μιλώντας στο Dazed. «Είχα ήδη τη συνήθεια να γράφω μακροσκελή έγγραφα Word για το πώς αισθανόμουν, οπότε απλώς αντέγραψα και επικόλλησα ολόκληρο το έγγραφο και του ζήτησα να το συνοψίσει». Η ανάλυση και οι συμβουλές που ακολούθησαν «μου άρεσαν πολύ », λέει η McNamara. Τώρα, βάζει στο ChatGPT το οτιδήποτε, από το να νιώθει απογοητευμένη από έναν φίλο, μέχρι το να τσακώνεται με έναν γκόμενο ή να πνίγεται στη δουλειά. «Έχω δοκιμάσει αυτές τις εφαρμογές CBT, αλλά μου λένε απλώς να ξεκινήσω μια συζήτηση ή πράγματα που ήδη γνωρίζω, ενώ το ChatGPT είναι συγκεκριμένο και απτό», λέει. «Σίγουρα, δεν μου κάνει ερωτήσεις για την παιδική μου ηλικία για να φτάσει στη ρίζα του πράγματος, αλλά δίνει μέχρι και 10 διαφορετικές λύσεις». Αυτές οι πιθανές επιλογές, λέει η McNamara, είναι «ατελείς», αλλά κατευνάζουν το γενικό αίσθημα αδυναμίας.
Για τον Jeff Guenther, επαγγελματία σύμβουλο ψυχικής υγείας, το να ζητά κανείς συμβουλές από το ChatGPT είναι κάπως σαν να παίρνει 100% σοβαρά όλα εκείνα τα tips των ψυχολόγων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. «ΟΙ πελάτες έχουν ρωτήσει τι θα έλεγε ο Therapy Jeff («ψυχολόγος του TikTok) αλλά δεν θα σας έδινα 10 λύσεις αν ήσασταν πελάτης μου -θα ρωτούσα γιατί με ρωτάτε αυτό», αναφέρει. «Στη θεραπεία θα βουτούσαμε στο από πού προέρχεται η ερώτηση, και εγώ είμαι απλά εκεί για να σε καθοδηγήσω, να καταλάβω και να αναλύσω γιατί θέλεις ορισμένα πράγματα». Για το λόγο αυτό, ο Guenther λέει ότι οι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιούν το ChatGPT ως ψυχοθεραπεία μπορεί να μη γνωρίζουν πώς θα έπρεπε να λειτουργεί η ψυχοθεραπεία. «Αυτά τα ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης δεν μπορούν να καταλάβουν τη συναισθηματική σας κατάσταση, ακόμη και αν τους το ζητήσετε, και δεν μπορούν να γνωρίζουν πώς αισθάνεστε στον πυρήνα σας», τονίζει. «Ένας ψυχοθεραπευτής ξέρει πότε να σας προκαλέσει ή πότε να συνδεθεί μαζί σας, και το ChatGPT παρέχει μερικές φορές ΟΚ συμβουλές, αλλά αυτό δεν είναι ψυχοθεραπεία».
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψυχοθεραπεία είναι ένα ακριβό σπορ (και ότι είναι κάπως όχι και πολύ σωστό το να στέλνουμε screenshots των μηνυμάτων που έχουμε ανταλλάξει με ρους πρώην μας στον ψυχολόγο μας, έτσι), ίσως δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι άνθρωποι στρέφονται στο ChatGPT. Αλλά -ενώ ο Guenther λέει ότι είναι θετικό αν οι άνθρωποι νιώθουν ότι κάποιος τους ακούει στ’αλήθεια μετά την αλληλεπίδρασή τους με την τεχνητή νοημοσύνη ή ότι αναλύονται ή ότι παίρνουν μια άλλη προοπτική και μερικές χρήσιμες συμβουλές- ελλοχεύει η πιθανότητα να γίνει επικίνδυνο. «Πρέπει να λάβετε υπόψη σας ότι τους δίνετε ευαίσθητες πληροφορίες ιατρικής ή ψυχικής υγείας και ποιος ξέρει τι θα τις κάνουν», τονίζει. «Και αυτό που παίρνετε πίσω είναι ξεψαχνισμένο στο διαδίκτυο και παρμένο από το Reddit ή το Twitter, οπότε δεν ξέρεις ακριβώς από ποια πηγή προέρχεται». Όπως αποδεικνύεται, έχουν ήδη υπάρξει αναφορές για εταιρείες παρακολούθησης που χρησιμοποιούν το ChatGPT για τη διεξαγωγή ανάλυσης συναισθήματος, συλλέγοντας και αναλύοντας δεδομένα για να κατανοήσουν πώς αισθάνονται οι χρήστες του διαδικτύου για διάφορα προϊόντα ή θέματα.
Παρά τους κινδύνους της παρακολούθησης από την τεχνολογία, διάφοροι (αυτοαποκαλούμενοι) life coaches φαίνεται να θεωρούν την προσβασιμότητα του chatbot ένα πολύτιμο συμπληρωματικό εργαλείο για την επεξεργασία των συναισθημάτων και την απόκτηση διαύγειας. Η Erin, που είναι life coach, στράφηκε για ρπώτη φορά στο ChatGPT αφού βίωσε μια ιατρική διάγνωση που τη συνέτριψε. Τότε, συνειδητοποίησε πως η μνήμη του chatbot είχε τη δυνατότητα να βοηθήσει στην αυτοκριτική. Τώρα, το χρησιμοποιεί καθημερινά. «Αν και το ChatGPT δεν αποτελεί για εμένα πλήρη αντικατάσταση της θεραπείας, συμπληρώνει τις υπάρχουσες θεραπευτικές μου πρακτικές, προσφέροντας εξατομικευμένες γνώσεις και πρόσθετες προοπτικές», αναφέρει η ίδια. «Το χρησιμοποιώ για να κάνω brain storming και να αναπτύσσω concepts προσωπικά και επαγγελματικά και για να δημιουργώ coaching plans και πόρους για τυος πελάτες μου». Δεν πιστεύει, ωστόσο, ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αντικαταστήσει το βάθος της συναισθηματικής σύνδεσης που μπορεί να προσφέρει ένας ψυχοθεραπευτής. «Αλλαά η μη επικριτική, αντικειμενική προοπτική που προσφέρει το ChatGPT μπορεί ακόμα να είναι απίστευτα απελευθερωτική», λέει.
Είναι αδύνατον να αγνοήσουμε το γεγονός ότι, πέρα από το ότι οι τιμές της ψυχοθεραπείες δεν είναι προσβάσιμες από όλους, πολλοί νέοι μπορεί να μη θεωρούσαν τις συζητήσεις με το ChatGPT κάτι σαν αυτοσχέδια ψυχοθεραπεία αν έλλειπε από την ντιτζιταλική μας πραγματικότητα η όλη ρητορική του «συναισθηματικού labour». Όλα εκείνα τα βίντεο στο TikTok για ανθρώπους που προτιμούν να βγάλουν ανθρώπους από τη ζωή τους για να «αφοσιωθούν στον εαυτό τους». Τη στιγμή που το 73% της Gen Z να αναφέρει ότι αισθάνεται μοναξιά «μερικές φορές ή πάντα», πολλοί νιώθουν ότι δεν έχουν καμία κοινότητα στην οποία μπορούν να απευθυνθούν όταν έχουν ανάγκη από βαθιές συζητήσεις και προσωπικές συμβουλές. Το ChatGPT αναλαμβάνει τότε το ρόλο του αυτιού που ακούει. Ένα παράδειγμα είναι η Mazza. Μετά από αυτό που θεωρεί «άγριο ιστορικό» με θέματα εμπιστοσύνης στη φιλία, λέει ότι της αρέσει να κρατάει τις προσωπικές της συζητήσεις «πιο ανάλαφρες και επιφανειακές».
«Δεν θέλω να κάθομαι εκεί και να ξεσπάω για τα προβλήματά μου κάθε φορά που βλέπω τους φίλους μου, επειδή όλοι έχουμε ζωή και είμαστε απασχολημένοι», λέει. Το ChatGPT, από την άλλη, είναι πάντα έτοιμο και την περιμένει σε μια οθόνη εκεί κοντά. «Το αισθάνομαι σαν έναν ασφαλή χώρο για μένα», λέει. «Κάπου όπου μπορώ να καταλήξω στα δικά μου συμπεράσματα».
Πηγή: Μικροπράγματα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου