Μια σε βάθος ανάλυση των Παραολυμπιακών Αγώνων από τον σκηνοθέτη ανάπηρο ακτιβιστή Αντώνη Ρέλλα που περιγράφει στην Rosa μια διαδρομή που ξεκινά το 1944 στο Στόουκ Μάντεβιλ και φτάνει στο Παρίσι του 2024
Όταν ολοκληρώθηκαν οι Παραολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι «Από το Στόουκ Μάντεβιλ στο Παρίσι» στην Rosa γράφαμε πως τα 13 μετάλλια δεν μπορεί να πανηγυρίζονται σε μια χώρα που δεν έχει καταφέρει ακόμα να προσφέρει έστω και τα ελάχιστα στους πολίτες με αναπηρία, σε μια χώρα όπου συνάνθρωποί μας εξακολουθούν να βιώνουν τον αποκλεισμό και τις ανισότητες. Υπό αυτό το πρίσμα ζητήσαμε από τον Αντώνη Ρέλλα να μας μεταφέρει την δική του οπτική τόσο για όσα παρακολουθήσαμε από τις τηλεοπτικές μας οθόνες αλλά κυρίως για όσα δεν μπορούμε να αντιληφθούμε. Από την προβληματική μετάδοση των αγώνων από την ΕΡΤ ως την προσβλητική αναφορά του Πρωθυπουργού σε “κανονικούς” αθλητές με τους ανάπηρους ολυμπιονίκες να μπαίνουν στο Μαξίμου από την πίσω πόρτα καθώς δεν υπάρχει ράμπα στην κεντρική είσοδο.
Πότε, πώς και με ποιό σκεπτικό ξεκίνησε ο θεσμός των Παραολυμπιακών αγώνων;
Το Παραολυμπιακό κίνημα οφείλει τη δημιουργία του στον νευροχειρουργό Δρ. Λούντβιχ Γκούτμαν, ο οποίος το 1944 χρησιμοποίησε τεχνικές αποκατάστασης μέσα από τις αθλητικές δραστηριότητες σε ανάπηρους πολέμου στο νοσοκομείο Στόουκ Μάντεβιλ της Αγγλίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν – την φρίκη και την βαρβαρότητα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου – η ιδέα της δημιουργίας παραολυμπιακού κινήματος γιγαντώθηκε και οι Παράλληλοι Ολυμπιακοί Αθλητές αποτυπωθήκαν ως οι πρεσβευτές της ειρηνικής προσέγγισης των λαών, της ισότιμης κοινωνικής ένταξης και ουσιαστικοί πρεσβευτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι πρώτοι Παράλληλοι Ολυμπιακοί Αγώνες για ανάπηρους αθλητές οργανώθηκαν το 1960 στην Ρώμη, ύστερα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην ίδια πόλη και θεωρούνται ως οι πρώτοι επίσημοι Παραολυμπιακοί Αγώνες. Από τους αγώνες της Ρώμης μέχρι σήμερα τρεις συνολικά διοργανώτριες πόλεις αρνήθηκαν να φιλοξενήσουν τους Παραολυμπιακούς αγώνες. Η πόλη του Μεξικό το 1968 δήλωσε αδυναμία διεξαγωγής λόγο έλλειψης υποδομών προσβασιμότητας, με αποτέλεσμα την μεταφορά τους στο Τορόντο του Καναδά.
Η Μόσχα το 1980 αρνήθηκε την ανάληψη των Παραολυμπιακών αγώνων γιατί η Σοβιετική Ένωση δεν είχε αναπήρους λόγω της… προηγμένης ιατρικής περίθαλψης του κράτους, και έτσι διεξήχθησαν στο Άρνεμ της Ολλανδίας. Τελος, το Λος Άντζελες το 1984, όταν οι Παραολυμπιακοί φιλοξενήθηκαν/μοιράστηκαν μεταξύ Νέας Υόρκης και Στόουκ Μάντεβιλ λόγω της απροθυμίας της οργανώτριας πόλης να διεξάγει τους αγώνες για όλες τις κατηγορίες των ανάπηρων αθλητών.
Από τα παραπάνω είναι ξεκάθαρο πως η έλλειψη προσβασιμότητας ή αλλιώς το αρχιτεκτονικό Απαρτχάιντ, τα ιατρικοποιημένα θέσφατα και ο κατακερματισμός σε διαχωρισμένες ομάδες αθλητών με βλάβες, λειτουργούν ως εμπόδια για την απορρόφηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του 15% της κοινωνίας μας ακόμα και αν πρόκειται για μεγάλες διοργανώσεις όπως η διεξαγωγή Παραολυμπιακών.
Από τότε, βέβαια, πολλά έχουν αλλάξει και οι Παραολυμπιακοί αγώνες δεν έχουν να ζηλέψουν σε αίγλη και ρεκόρ τους Ολυμπιακούς. Η διοργανώτρια πόλη υποχρεούται να αναλάβει και τις δυο μεγάλες διοργανώσεις δίχως επιλογή απαξίωσης των παράλληλων ολυμπιακών αθλητών.
Η Ελλάδα πότε ξεκινά να συμμετέχει σε Παραολυμπιακούς Αγώνες;
Στους Παραολυμπιακούς αγώνες του Τορόντο το 1976 συμμετέχουν για πρώτη φορά τρεις γενναίοι ανάπηροι Έλληνες αθλητές. Ο Χρήστος Αγγουράκης, ο Θωμάς Πλησιώτης και ο Γρηγόρης Κοματάς. Η αναφορά μου στην γενναιότητα τους δεν σχετίζεται καθόλου με τις βλάβες στα σώματα τους αλλά με την επιμονή που επέδειξαν αυτοί οι τρεις πρωτοπόροι απέναντι στον θεσμικό μισαναπηρισμό και τα βαθιά ριζωμένα στερεότυπα της κοινωνίας. Από το 1976 έως και σήμερα έχουν συμβεί διάφορα παράδοξα στη χωρά της φαιδράς πορτοκαλέας. Στην ελληνική ιδιαιτερότητα μέχρι το 2002 διαθέταμε δυο Αθλητικές Ομοσπονδίες οι οποίες λειτουργούσαν ανταγωνιστικά μεταξύ τους με κερδισμένες τις κυβερνήσεις και χαμένους τους ανάπηρους αθλητές. Έπρεπε να περάσουν περίπου 30 χρόνια για να αποφασίσουν να παρακάμψουν όλα εκείνα που τους χωρίζουν και να εστιάσουν σε όσα μας ενώνουν.
Τρία χρόνια νωρίτερα με τον Νόμο 2725/1999 «Ερασιτεχνικός και επαγγελματικός αθλητισμός» συστάθηκε η Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή η οποία αποτελεί τον νόμιμο εκπρόσωπο της χώρας στο διεθνές Παραολυμπιακό Κίνημα. Όσες και όσοι υποστηρίξαμε ένθερμα τη δημιουργία της Ελληνικής Παραολυμπιακής Επιτροπής αναγνωρίζαμε ότι η ανάδειξη των ελίτ ανάπηρων αθλητών θα αποτελέσει κίνητρο ενασχόλησης με τον «αθλητισμό για όλους και όλες» και ισότιμης ένταξης για όλα τα ανάπηρα άτομα στη χώρα. Δεν υπολογίσαμε όμως την κυρίαρχη ομάδα που τρέφεται με την «έμπνευση» από την παρακολούθηση των ανάπηρων αθλητών αλλά και από κάποιους αθλητές με βλάβες που δίνουν απλόχερα το δικαίωμα να γίνουν αντιληπτοί ως «ηρωικά πρόσωπα». Το κάνουν αυτό μέσα από τις ατομικές ιστορίες τους που τις εμπλουτίζουν με «inspiration porn», ενώ παράλληλα καταλήγουν να επιβεβαιώνουν περίτρανα την θεωρία της «προσωπικής τραγωδίας».
Αναμφισβήτητα οι Παραολυμπιακοί αγώνες αποτελούν την πιο ορατή εκδοχή της ζωής των αναπήρων. Όμως κάθε τέσσερα χρόνια αναπαράγονται πολλά από εκείνα που μας τοποθετούν στην άβολη θέση να παρακολουθούμε αναπαραστάσεις που γνωρίζουμε ότι συμβάλλουν στην αναπηροποίηση μας και κατ επέκταση στη διαιώνιση των εμποδίων. Το Παραολυμπιακό κίνημα ακόμα και σήμερα παραμένει ουσιαστικά ασύνδετο με τις εξελίξεις σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο που έφεραν οι «σπουδές για την αναπηρία» με την συμβολή ανάπηρων ακτιβιστών και ακαδημαϊκών από τα τέλη του 1970. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι ένας από τους «περήφανους» χορηγούς της διοργάνωσης είναι η πολυεθνική ATOS. Τα «οφέλη» από την ιδιωτικοποίηση της υγείας στην Αγγλία, τα είδαμε στην συγκλονιστική ταινία «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» του Κεν Λόουτς. Η αμφισβήτηση του συστήματος πρόνοιας από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές οδήγησε στην ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών υγείας και στον στιγματισμό των δικαιούχων κοινωνικής ασφάλισης. Η ATOS Healthcare ήταν υπεύθυνη για τις αξιολογήσεις σε ανάπηρους και χρόνιους ασθενείς εξ ονόματος του Υπουργείου Εργασίας και Συντάξεων (DWP) στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Από την έναρξη της Αξιολόγησης Ικανότητας Εργασίας (WCA), 10.600 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μέσα σε έξι εβδομάδες από τη στιγμή που θεωρήθηκαν «κατάλληλοι για εργασία» από τους γραφειοκράτες της ATOS. Οι πολιτικές λιτότητας επανέφεραν τον προσδιορισμό της βλάβης και την εξουσία των γιατρών, ώστε να ασκούν έλεγχο σε θεμελιώδεις όψεις στις ζωές των αναπήρων και να παίρνουν αποφάσεις για τις ζωές τους. Με βάση τα παραπάνω, δεν θα ήταν λάθος να ισχυριστεί κάποιος ότι η Διεθνής Παραολυμπιακή Επιτροπή (IPC) με την επιλογή χορηγών που κάνει «ξεπλένει» τα μισαναπηρικά εγκλήματα των μεγάλων φιλανθρωπικών οργανώσεων και αγνοεί ότι η εκχώρηση του κράτους πρόνοιας σε ιδιώτες τύπου ATOS ισοδυναμεί με δολοφονία. Πως λοιπόν η IPC διαπραγματεύεται τα ζητήματα των ανάπηρων δίχως να λαμβάνει υπόψιν της ότι οι ανάπηροι αποτελούν την πιο φτωχή και αποκλεισμένη κοινωνική ομάδα διεθνώς.
Τι συμβαίνει σε αυτούς τους ανθρώπους όταν μετά τους αγώνες επιστρέφουν στην καθημερινότητα;
Άλλωστε οι πρωταγωνιστές και οι πρωταγωνίστριες των αγώνων – οι Παραολυμπιακοί αθλητές/ες – όταν σβήνουν τα φώτα της δημοσιότητας αντιμετωπίζουν τα ίδια καθημερνά ζητήματα που έχουμε όλα τα ανάπηρα άτομα. Η IPC ορίζει 4 Παραολυμπιακές αξίες: θάρρος, αποφασιστικότητα, ισότητα και έμπνευση δίχως τεκμηριωμένα επιχειρήματα και ανάλυση για το πως οι αξίες αυτές διαμορφώνουν την ατζέντα του Παραολυμπιακού Κινήματος. Υπόρρητα οι αξίες αυτές βασίζονται στο «ατομικό/ιατρικό» μοντέλο για την αναπηρία με τους παράλληλους ολυμπιακούς αθλητές να γίνονται κατανοητοί ως άνθρωποι με σωματικά ή άλλα «ελλείμματα» σε σχέση με την «κανονική» κοινωνία.
Έτσι λοιπόν, αναγνωρίζονται ως θαρραλέα και αποφασισμένα πρόσωπα που ξεπερνούν την «αναπηρία» τους και διαπρέπουν. Για αυτό ΠΡΕΠΕΙ να μας εμπνέουν και να αξιώνουμε «για αυτά τα άτομα» ίση μεταχείριση παρά τα «ελλείμματά» τους. Οι αντιλήψεις αυτές βρίσκονται στο ιδεολογικό αντίθετο από το «κοινωνικό μοντέλο για την αναπηρία» που κάνει σαφή διάκριση μεταξύ «βλάβης-αναπηρίας» και με βάση το οποίο τα καθημερινά εμπόδια γίνονται αντιληπτά ως ζητήματα δικαιωμάτων και όχι ως «προσωπική τραγωδία» ή αποτέλεσμα της ιατρικής κατάστασης.
Το Παραολυμπιακό κίνημα οφείλει να μετακινηθεί από την ιδεολογία του ατομικισμού, της ιατρικοποίησης, του διαχωρισμού, της εξιδανίκευσης της κανονικότητας και της κανονικοποίησης.
Τα συμφέροντα των ανάπηρων αθλητών που εκπροσωπεί δεν εξυπηρετούνται από την κατανάλωση και την ενίσχυση του τραγικού αφηγήματος.
Πριν από την έναρξη των Παραολυμπιακών αγώνων αλλά και κατά τη διάρκεια τους γράφτηκαν εκατοντάδες άρθρα από πρώην αθλητές και ακτιβιστές για την επίδραση των αγώνων στο κοινό αλλά κυρίως για τα αισθήματα που κατακλύζουν τους μη ανάπηρους όταν παρακολουθούν Παραολυμπιακούς αθλητές να αγωνίζονται. Το φως της δημοσιότητας επίσης έχουν δει κείμενα που κατακρίνουν τη άκαμπτη στάση της διεθνούς Παραολυμπιακής επιτροπής.
Όλο και περισσότερες/οι Παραολυμπιακοί αθλητές/τριες δεν επιθυμούν να «δίνουν μαθήματα ζωής» στους μη αναπήρους. Θεωρούν άκρως προσβλητική την αντικειμενοποίηση των σωμάτων τους και δεν επιδιώκουν να κάνουν τους μη ανάπηρους «καλύτερους ανθρώπους». Ωστόσο, οι αντιλήψεις του κοινού για τους Παραολυμπιακούς αθλητές διαμορφώνονται από τον τρόπο με τον οποίο γίνεται κοινωνικά αντιληπτή η βλάβη και η αναπηρία.
Αν στις επιδιώξεις μας είναι η μετατόπιση του κοινού, με αντιστάσεις στην παρόρμηση τους να χαρακτηρίσουν τις επιδόσεις των ανάπηρων αθλητών ως «πιο εμπνευσμένες» από εκείνες των μη ανάπηρων αθλητών, καθοριστικό ρόλο θα παίξει η στάση και το πώς συστήνονται στο κοινό οι Παραολυμπιονίκες. Η ευθύνη αυτή δεν αποτελεί ατομική υπόθεση για την/τον κάθε αθλητή/τρια, αλλά υποχρέωση των αθλητικών ομοσπονδιών, των εθνικών Παραολυμπιακών Επιτροπών και της IPC.
Είναι αναγκαία η θέσπιση πλαισίων που ορίζουν την παρουσίαση των αθλητών στο ευρύ κοινό και η επανεκπαίδευση των ΜΜΕ που αναλαμβάνουν την αναμετάδοση των αγώνων;
Είναι κάτι παραπάνω από ξεκάθαρο ότι για πολλές και πολλούς ανάπηρους αθλητές η δόμηση της αναπηρικής τους ταυτότητας τους οδήγησε στην κατανόηση ότι είμαστε μια καταπιεσμένη κοινότητα και όχι τα «τραγικά θύματα της περίστασης» ή του «προσωπικού θριάμβου επί της τραγωδίας». Ότι διεκδικούμε με ένα ζωτικό εργαλείο – το κοινωνικό μοντέλο για την αναπηρία – την καταπολέμηση των διακρίσεων και την ουσιαστική κοινωνική αλλαγή. Η σφοδρή κριτική οδήγησε τον επικεφαλής της IPC, Άντριου Πάρσονς στην ομιλία του στην τελετή έναρξης των αγώνων στο Παρίσι να αναφέρει σχετικά: «Η αναπηρία δεν είναι ελάττωμα του ατόμου: η κατάσταση αποκλεισμού δημιουργείται από την αρχιτεκτονική, τις πρακτικές, τις συμπεριφορές, τον τρόπο ζωής και την οργάνωση της κοινωνίας». Αναμένουμε την πρακτική εφαρμογή αυτής της δήλωσης ειδάλλως είναι απλά διακηρυκτική.
Ενδεικτικά κάποιες αλλαγές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν κρίσιμες:
Επαναδιαπραγμάτευση των αυστηρά καθορισμένων κατηγοριών ταξινόμησης που ευθέως παραπέμπουν σε εξιδανίκευση της κανονικότητας (ableism).
Άρση των αποκλεισμών για αθλητές/τριες που δεν είναι και τόσο «ανάπηροι» σε μια διοργάνωση που διατυμπανίζει την «ενταξιακή» πολιτική της.
Αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ ανταγωνισμού και ένταξης.
Aυστηροποίηση των κανόνων και των ποινών δίχως διακρίσεις για τις χώρες που χειραγωγούν το σύστημα ταξινόμησης προς άγρα μεταλλίων.
Άρση των ανισοτήτων για τα αθλήματα που οι Παραολυμπιακοί αθλητές κάνουν χρήση τεχνολογίας (τεχνητά μέλη, αμαξίδια, ποδήλατα κ.α). Για παράδειγμα οι Ιάπωνες αγωνίστηκαν με ποδήλατα αξίας 200 χιλιάδων ευρώ ενώ οι αντίπαλοι τους δεν είχαν πρόσβαση στην εξασφάλιση τόσο ακριβού εξοπλισμού.
Ενδεχομένως όλα τα παραπάνω, η IPC να θέλει να τα αντισταθμίσει με τα οφέλη από την άνευ προηγουμένου προσοχή των μέσων ενημέρωσης, υποτίθεται με την προοπτική οι Παραολυμπιακοί αθλητές να γίνουν πιο mainstream. Η Διεθνής Παραολυμπιακή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι περισσότεροι από 225 κάτοχοι δικαιωμάτων μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων ραδιοτηλεοπτικών φορέων, streamers, ψηφιακών, κοινωνικών πλατφορμών κάλυψαν τους αγώνες.
Είκοσι εκατομμύρια θεατές παρακολουθήσαν την τηλεοπτική κάλυψη του Βρετανικού Channel 4 ενώ το NBC Universal ανακοίνωσε ότι 15,4 εκατομμύρια θεατές επέλεξαν να παρακολουθήσουν του Παραολυμπιακούς αγώνες στο Παρίσι. 41 εκατομμύρια προβολές συγκέντρωσαν οι ψηφιακές πλατφόρμες ενώ οι θεατές παρακολουθήσαν συνολικά 7,3 δισεκατομμύρια λεπτά σε γραμμική ροή. Η υποταγή στις ανάγκες της βιομηχανίας του θεάματος κρατάει τους ιθύνοντες της IPC εγκλωβισμένους σε λογικές που με βεβαιότητα δεν θα οδηγήσουν στην απελευθέρωση του 15% της παγκόσμιας κοινωνίας μας.
Οι Παραολυμπιακοί αθλητές γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι χορηγίες τους δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από τις αθλητικές επιδόσεις τους. Χρειάζονται να έχουν αρκετούς followers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και η βλάβη τους να τους συνδέει με όσα γίνονται αντιληπτά στο ευρύ κοινό ως «αναπηρία». Όσο περισσότερο «εμπνέουν» τις μάζες, όσο περισσότερο χρησιμοποιούν το «inspiration porn» τόσο καλύτερα πληρούν κριτήρια χρηματοδότησης. Άγριος πατερναλισμός με το αζημίωτο σε προσωπικό επίπεδο.
Η αποτίμηση της Ελληνικής συμμετοχής στο «Παρίσι 2024»;
Η Ελληνική Παραολυμπιακή αποστολή για τους Αγώνες «Παρίσι 2024» είχε 37 αθλήτριες κα αθλητές, έναν οδηγό στο στίβο και δύο ramp operators στο μπότσια, και στη σύνθεση της είχε 13 μεταλλιούχους Παραολυμπιονίκες. Η Ελλάδα κατάφερε να βρεθεί στη 33η θέση στην παγκόσμια κατάταξη με 13 μετάλλια. Χρυσό μετάλλιο έλαβαν: Ο Νάσος Γκαβέλας με οδηγό τον Γιάννη Νυφαντόπουλο στα 100μ στο στίβο, ο Θανάσης Κωνσταντινίδης στη σφαιροβολία, η Αλεξάνδρα Σταματοπούλου στα 50 μέτρα ύπτιο στη κολύμβηση. Aργυρά μετάλλια κατέκτησαν οι: Θανάσης Κωνσταντινίδης στην κορίνα, ο Αντώνης Τσαπατάκης στα 100μ πρόσθιο στην κολύμβηση, η Λήδα Μανθοπούλου στα 100μ στον στίβο. Χάλκινα έλαβαν: ο Γρηγόρης Πολυχρονίδης με ramp operator την Κατερίνα Πατρώνη στο Μπότσια, ο Λάζαρος Στεφανίδης στη σφαιροβολία, ο Κωνσταντίνος Τζούνης στη δισκοβολία, ο Μανώλης Στεφανουδάκης στον ακοντισμό, η Θεοδώρα Πασχαλίδου στο τζούντο, η Χριστίνα Γκέντζου στο τάε κβον ντο και η Ελένη Παπασταματοπούλου επίσης στο τάε κβον ντο.
Μήπως τα μετάλλια και ο ενθουσιασμός για αυτά είναι μια μαγική εικόνα πίσω από την οποία υπάρχουν μεγάλα και σοβαρά προβλήματα;
«Ο μισαναπηρισμός, όπως ο σεξισμός και ο ρατσισμός, δεν βρίσκεται στα κεφάλια κάποιων ανθρώπων ή κάποιων ομάδων ανθρώπων, ούτε γενικά στην κοινωνία συνολικά, αλλά στις θεσμισμένες πρακτικές των σεξιστικών, ρατσιστικών και μισαναπηρικών κοινωνιών» (Από το βιβλίο «Σπουδές για την αναπηρία και παιδαγωγική της ένταξης» της Γιώτας Καραγιάννη και Θανάση Κουτσοκλένη). Η συγκομιδή των μεταλλίων και οι επιτυχίες των αθλητών μας δεν αποτυπώνουν το ενδιαφέρον της πολιτείας, την ανταπόκριση των ΜΜΕ και την ουσιαστική προσοχή της κοινωνίας. Η υποδοχή της εθνικής μας αποστολής στο Μέγαρο Μαξίμου κατόπιν πρόσκλησης του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, παρουσία του Υπουργού Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση, ενδεχομένως δεν ήταν εθιμοτυπική αλλά σίγουρα οι οικοδεσπότες δεν φρόντισαν για την αξιοπρεπή είσοδο τους. Η είσοδος για τα ανάπηρα άτομα στο Μάξιμου γίνεται από την πίσω πόρτα που διαθέτει μια κακοφτιαγμένη και χωρίς προδιαγραφές ράμπα με πολύ μεγάλη κλίση.
Ο πρωθυπουργός στο καλωσόρισμα του αναφέρθηκε στο «πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που παρακολούθησε, χάρηκε και αντιμετώπισε τους αγώνες αυτούς τελείως ισότιμα με τους κανονικούς Ολυμπιακούς». Η χρήση του όρου «κανονικοί» Ολυμπιακοί σε συνάντηση με ανάπηρους ελίτ αθλητές αποτελεί σαφέστατα αποτέλεσμα της εξιδανικευμένης κανονικότητας. Δεν μου προξενεί εντύπωση η χρήση του όρου «κανονικοί» από τον πρωθυπουργό. Στην ομιλία του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τον Σεπτέμβρη του ’17 στη ΔΕΘ είχε δηλώσει:
«Δεν τρέφω αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες, κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση, όσοι το επιχείρησαν καταστρατήγησαν τελικά την ίδια τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα». Ούτε η έλλειψη της πρωτοβουλίας για αποκατάσταση της αδιανόητα κακής ράμπας στο Μάξιμου με εκπλήσσει από τον προϊστάμενο της «Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας» διότι είναι το ίδιο πολιτικό πρόσωπο που κατήργησε τον Οκτώβριο του 2014 τα γραφεία προσβασιμότητας με την ιδιότητα του Υπ. Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Κατανοώ ότι είναι άβολη θέση να σε κατηγορούν για ένα ζήτημα που ο κ. Μητσοτάκης έχει «επενδύσει» επικοινωνιακά (απέχει από το πολιτικά) και στην περίπτωση που θα επικαλεστεί ότι την ράμπα «έτσι την βρήκαμε» θα επιθυμούσα να αναφέρω το εξής.
Λίγες μέρες πριν από την έναρξη των Παραολυμπιακών αγώνων στο Παρίσι με υπόδειξη των ανάπηρων αθλητών καλύφθηκε προσωρινά με άσφαλτο η λιθόστρωτη διαδρομή από τα Ηλύσια Πεδία του Παρισιού προς την Place de la Concorde, μια απόσταση δυο χιλιομέτρων, ώστε να είναι ανεμπόδιστη και ασφαλής η πρόσβαση των αθλητών. Αν οι Γάλλοι μέσα σε δυο ημέρες δημιούργησαν συνθήκες προσβασιμότητας σε μια τέτοια έκταση είναι εφικτό η πρωθυπουργική έδρα στη χώρα μας να αποκτήσει μια αξιοπρεπή και αληθινά προσβάσιμη είσοδο ΚΑΙ για τα ανάπηρα άτομα. Είναι ζήτημα δημοκρατίας και αξιοπρέπειας. Η επιτυχία της εθνικής αποστολής κατά την άποψη μου πιστώνεται κυρίως στα ανάπηρα μέλη που απαρτίζουν την Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή και πολύ λιγότερο το πολιτικό προσωπικό. Για τον λόγο αυτό θα ήθελα να συγχαρώ τον πρόεδρο Γεώργο Καπελλάκη, τον ταμία Ανδρέα Κατσαρό, τον έφορο αθλημάτων Μανώλη Στεφανουδάκη και τον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων και αρχηγό αποστολής Αλέξανδρο Ταξιλδάρη αλλά και όλα τα μέλη της ΕΠΕ για τη σοβαρή και μεθοδική εργασία τους.
Αορατότητα ή ηρωικές μιντιακες αναπαραστάσεις;
Τα εγχώρια μιντια δεν ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με την κάλυψη των αγώνων στους οποίους καταρρίφθηκαν περισσότερα από 100 παγκόσμια και Παραολυμπιακά ρεκόρ. Η κρατική ΕΡΤ κάλυψε περίπου 100 ώρες από το δεύτερο σε μέγεθος αθλητικό γεγονός στον πλανήτη. Για την ακρίβεια ανακοίνωσαν 100 ώρες πριν ξεκινήσει η διοργάνωση που περιλάμβαναν μεταδόσεις και μέσω των ψηφιακών καναλιών ERT Sports 1 και ERT Sports 2 οι οποίες όμως δεν έγιναν τελικά. Και για να γίνει σαφής η ελλιπής κάλυψη πρέπει να κάνουμε τη σύγκριση με τις 900 ώρες της ΕΡΤ για Ολυμπιακούς και τις 1300 του Channel4 για Παραολυμπιακούς. Δεν παρακολουθήσαμε καθόλου ομαδικά αθλήματα μιας και η χώρα μας δεν προκρίθηκε σε αυτά. Οι σχολιαστές αν και σε σχέση με το παρελθόν έχουν εξελιχθεί συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το «inspiration porn» και την θεωρία της «προσωπικής τραγωδίας».
Επίσης δεν έχουν ενημερωθεί για την διάκριση μεταξύ της «βλάβης» και της «αναπηρίας» ενώ ανέφεραν τους Ολυμπιακούς αθλητές με τον ιατρικό όρο «αρτιμελείς». Ούτε γενικοί ιατροί που θα βεβαιώσουν μέσα από τα εργαλεία ταξινόμησης ικανότητα ή όχι. Ακούσαμε και άλλα παρατράγουδα στις μεταδόσεις όπως για παράδειγμα: ο τάδε αθλητής έτρεχε στους ολυμπιακούς άλλα ένα σοβαρό δυστύχημα (ατύχημα έπρεπε να αναφέρει) τον ανάγκασε να σταματήσει δυστυχώς και τώρα αγωνίζεται στους Παραολυμπιακούς.
Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι στην τελετή λήξης των Παραολυμπιακών αγώνων που μεταδόθηκε από την ΕΡΤ2 οι ιθύνοντες της ΕΡΤ έβαλαν ακριβώς την ίδια ώρα την πρεμιέρα της περσινής μεγάλης επιτυχίας «Η παραλία». Τόσο μεγάλη υπερηφάνεια για τις κατακτήσεις της εθνικής αποστολής είχαν. Επιπλέον οι αθλητικές και πολιτικές εφημερίδες δεν είχαν στα πρωτοσέλιδα τους τις επιτυχίες της ελληνικής αποστολής με εξαίρεση το «Φως των σπορ» και τα «Νέα». Στα ειδησεογραφικά site και στα social media περισσότερο ασχολήθηκαν με την πάθηση του τάδε αθλητή που έφερε το χρυσό, με το ατύχημα που “καθήλωσε” στο αμαξίδιο τον δείνα, αλλά όχι με την ουσία.
Δεν ασχολήθηκαν με τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ανάπηροι αθλητές στην πρόσβαση, σε χρόνο και χώρο σε αθλητικές εγκαταστάσεις. Τα σοβαρά ζητήματα χρηματοδότησης, διορισμών για όσες και όσους διακρίθηκαν και ακόμα περιμένουν την επίλυση τους δεν απασχολήσαν τα ΜΜΕ. Μια ακόμα χαμένη ευκαιρία να αναφερθούν τα σημαντικά ζητήματα που αναπηροποιούν το 15% της κοινωνίας μας και μέσα σε αυτούς βρίσκονται και οι Παραολυμπιονίκες μας. Φουσκώσαμε όμως από περηφάνεια στην ανάκρουση του εθνικού ύμνου για «αυτούς τους αθλητές» που μας δίνουν «μαθήματα ζωής».
Η μαγική αυτή εικόνα αλλοιώνει τον κοινωνικό ρόλο των αναπήρων και δεν μεταβιβάζει την αλήθεια στην κοινωνία μας.
Ο Αντώνης Ρέλλας είναι ιδρυτικό μέλος των «Κίνησης Ανάπηρων Καλλιτεχνών» και «Κίνηση Χειραφέτησης Αναπήρων: Μηδενική Ανοχή». Έχει εργαστεί ως σκηνοθέτης τηλεοπτικών σταθμών και θεατρικών παραστάσεων σε Ελλάδα και εξωτερικό ενώ έχει δημιουργήσει ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ όπως το βραβευμένο «Αιγαίου Κύματα», με θέμα Παραολυμπιακούς αθλητές. Συμμετείχε στην υλοποίηση του διεθνούς φεστιβάλ «Emotion Pictures, Ντοκιμαντέρ και Αναπηρία» και διοργάνωσε σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, τα «Cinema4All» και «Art for All» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Παράλληλα με την ακτιβιστική και καλλιτεχνική του δραστηριότητα έχει διατελέσει σύμβουλος προσβασιμότητας σε φορείς όπως το Ίδρυμα Ευγενίδου και διοργανώσεις, όπως οι Νύχτες Πρεμιέρας και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Επίσης, διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελλαδικού Συνδέσμου Παραπληγικών και Κινητικά Αναπήρων, της Ομοσπονδίας Αθλητών με Αναπηρία και ιδρυτικό μέλος του Αθλητικού Συλλόγου Ατόμων με Αναπηρία Σπάρτακος. Από τον Νοέμβριο του 2015 καταγραφεί την προσπάθεια αποϊδρυματοποίησης στην χώρα μας δημιουργώντας το ντοκιμαντέρ «Από το άσυλο στην κοινωνία» το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη.
Πέτρος Κατσάκος
Πηγή: www.rosa.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου