Τα τελευταία χρόνια η κυκλοφορία βιβλίων για μικρές ηλικίες αλλά και νεανικών μυθιστορημάτων με θέμα τον ενεργό πολίτη, την κοινωνική και την πολιτική αγωγή έχει αυξηθεί κατακόρυφα.
Η ενασχόληση των συγγραφέων, που δεν είναι λίγοι, με τέτοια θέματα (βλ. ενδεικτικά Μάνος Κοντολέων, Αγγελική Δαρλάση, Βησσαρια Ζορμπά -Ραμμοπούλου, Φίλιππος Μανδηλαράς, Πάνος Χριστοδούλου, Αργυρώ Πιπίνη, Μάκης Τσίτας, Άλκηστη Χαλικιά, Μαρίζα Ντεκαστρο, και βεβαίως Βασίλης Παπαθεοδώρου που δυστυχώς τα έργα του έχουν εξοβελιστεί από βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες) μαρτυρούν την έγνοια όλων, Ελλήνων και ξένων συγγραφέων που τα βιβλία τος μεταφράζονται στα ελληνικά, για το πώς θα ανοίξουν τα μάτια των νεαρών αναγνωστών, των μελλοντικών πολίτων, ώστε να προβληματιστούν και να κατανοήσουν και μέσω και των βιβλίων τα σύνθετα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου και να διαμορφώσουν αξίες και θετικές στάσεις.
Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ζήτησε από έξι συγγραφείς, της ίδιας περίπου γενιάς, παιδικών/ νεανικών βιβλίων (εικονογραφημένων για μικρά παιδιά, αστυνομικών μυθιστορημάτων για εφήβους και νεαρούς ενήλικες, φάνταζι, γνώσεων και λογοτεχνικών βιβλίων γνώσεων, περιπετειών), να απαντήσουν τι θεωρούν ουσιαστικό για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και των εφήβων και με ποιους συγγραφικούς τρόπους το προσεγγίζουν μυθοπλαστικά
Κώστας Στοφόρος: Περιπέτειες – κοινωνικό μυθιστόρημα με αναφορές στην Ιστορία
Έχω επιλέξει, ακολουθώντας και το γνωστό ποίημα του Αναγνωστάκη «Στο παιδί μου…», να λέω «το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι». Ναι, πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά, το ζήτημα είναι με ποιον τρόπο. Έχω διαλέξει τη μορφή της περιπέτειας, όπου η παρέα των παιδιών -μιλώντας κυρίως για τη σειρά των βιβλίων που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κέδρος- αντιμετωπίζουν διάφορους «κακούς» με κοινό χαρακτηριστικό τη στενή τους διαπλοκή με την εξουσία.
Η μάχη είναι άνιση και δεν το κρύβω. Οι ήρωές μου δεν είναι σούπερ ήρωες, κάνουν όμως ό,τι μπορούν έχοντας και τη συμπαράσταση ενηλίκων. Δεν καλλιεργώ αυταπάτες, καθώς δεν έχουν τα βιβλία μου happy end, ωστόσο -αν υπάρχει κάποιο μήνυμα- είναι πως ο μόνος χαμένος αγώνας είναι αυτός που δεν δίνεται.
Δεν διστάζω να αναφερθώ σε δύσκολα θέματα του παρόντος και του παρελθόντος, όπως είναι η συμμετοχή στο ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, ο δωσιλογισμός, η καταστροφή της φύσης, η αρπαγή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ο ρατσισμός, τα επιχειρηματικά συμφέροντα, η συνεργασία μελών της πολιτικής εξουσίας με το οργανωμένο έγκλημα.
Συζητώντας με τα παιδιά, διαπιστώνω με χαρά πως εκτιμούν το γεγονός πως δεν προσπαθώ να «στρογγυλέψω» τα πράγματα, πως παίρνω θέση, πως υπάρχει μια σαφής πολιτική διάσταση -με την ευρύτερη έννοια του όρου στα βιβλία μου.
Ρίχνω το βότσαλο στη λίμνη ελπίζοντας να μεγαλώνουν σιγά – σιγά οι κύκλοι και να ταράζουν τα νερά.
Ευτυχώς, πέρα από την προσωπική επαφή του κάθε παιδιού/ νέου αναγνώστη με το βιβλίο, βλέπω πως όντως τα όσα γράφω μπορούν να αξιοποιηθούν από γονείς και εκπαιδευτικούς, για μια αρκετά μεγάλη γκάμα θεμάτων.
Ίσως πράγματι έτσι να βοηθώ στο να καλλιεργηθεί πολιτική/ κοινωνική συνείδηση.
Όμως θα μου επιτρέψετε να πω ότι αν είσαι συγγραφέας που απευθύνεται στα παιδιά και στους νέους, δεν αρκεί να τα «λες ωραία» στα βιβλία σου. Έχει τεράστια σημασία και η προσωπική σου στάση.
Θεωρώ πως μια μεγάλη ομάδα συγγραφέων -ευτυχώς οι φωτεινές εξαιρέσεις είναι πολλές- επιλέγει τη σιωπή απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω μας. Και δεν είναι η σιωπή του στοχασμού, αλλά η σιωπή της συγκάλυψης, προκειμένου να μην ενοχληθούν κάποιοι δυνητικοί αναγνώστες. Μικρό το κοινό βλέπετε…
Οπότε, κλείνοντας να πω, πως δεν ξέρω αν τα λέω «καλά» ή «σωστά», πάντως μοιράζομαι αυτά που πιστεύω, μέσα κι έξω από τα βιβλία μου.
*****
Πολυχρόνης Κουτσάκης: αστυνομικό- κοινωνικό μυθιστόρημα για εφήβους.
Η συνείδηση καλλιεργείται ασυνείδητα.
Το λογοπαίγνιο του τίτλου ακούγεται ως χαριτωμενιά, αλλά είναι αλήθεια. Ο μόνος τρόπος, πιστεύω, να καλλιεργηθεί η κοινωνικοπολιτική συνείδηση ενός νέου ανθρώπου, είναι ανεπαισθήτως. Αν ο νέος/η νέα σε δει/ακούσει/διαβάσει να λες «κοίταξε πώς πρέπει να συμπεριφέρεσαι», τότε όταν εσύ θα βρίσκεσαι στην τρίτη σου φράση εκείνος θα είναι στο τέταρτο χασμουρητό ή θα χαζεύει ήδη το επόμενο post του influencer στο Insta.
Η κοινωνικοπολιτική συνείδηση, λοιπόν, μπορεί να καλλιεργηθεί μέσα από τα βιβλία μυθοπλασίας μόνο με έναν τρόπο, νομίζω:ξεκινάς με μια υπόθεση που ελπίζεις να είναι για τον αναγνώστη συναρπαστική
οι ήρωες είναι χαρακτήρες που κάνουν τον αναγνώστη να ενδιαφερθεί πολύ γι‘ αυτούς.
Αν πετύχεις και τα δύο μέσα στα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου, έχει έρθει η ώρα για το «κόλπο»: οι χαρακτήρες σου αρχίζουν να «τραβάνε το σχοινί» προς αντίθετες πλευρές. Έχουν πολύ διαφορετικές κοσμοθεωρίες και δεν έχουν καμία όρεξη να τις αλλάξουν. Είναι φίλοι ή αγαπιούνται ή ετοιμάζονται να αγαπηθούν αλλά αρχίζουν να κοντράρονται. Και μετά να κοντράρονται περισσότερο. Επιμένουν ο καθένας στην απόλυτη αλήθεια του, παρόλο που ο αναγνώστης βλέπει πως και οι δύο έχουν τα δίκια τους. Κι έτσι τελικά ο αναγνώστης θα πρέπει να ανακαλύψει τι πιστεύει ο ίδιος, συχνά θα μετακινηθεί από τις δικές του απόλυτες θέσεις και σίγουρα θα νιώσει το μυαλό και την καρδιά του να κινούνται.
Στην «Τριλογία της Κρήτης» ο ήρωας Γιώργος Δάντης προσπαθεί να σώσει όποιον τον έχει ανάγκη, ακόμα και κόσμο που δεν το αξίζει. Ο κολλητός του, ο Νικ, αντίθετα νοιάζεται μόνο για 2-3 ανθρώπους και δεν δίνει δεκάρα για τους υπόλοιπους, θέλει να ζει μακριά τους, μόνος και αυτόνομος.
Στην «Φωτιά» ο Θωμάς και η Άννα έχουν τεράστιες κοινωνικές και πολιτικές διαφορές, αλλά ερωτεύονται βαθιά. Αρκεί ο έρωτας για να λειάνει τις διαφορές;
Αν ο αναγνώστης αγαπήσει τους ήρωες, θα τους καταλάβει όλους. Είναι σαν να κάθισε σε ένα τραπέζι μαζί τους και να γεφύρωσαν μέσα από το φαγοπότι τις διαφορές τους – όπως θα τις γεφύρωνε ο αναγνώστης και με τους περισσότερους πραγματικούς ανθρώπους που διαφωνεί, αν καθόταν στο ίδιο τραπέζι μαζί τους ώστε να μπορέσει να τους καταλάβει.
Η υπόθεση «κοινωνικοπολιτική συνείδηση» στήνεται πάνω στην κατανόηση του διαφορετικού από μας.
*****
Γιώργος Παναγιωτάκης: Το φάνταζι είναι και αυτό κοινωνικό μυθιστόρημα
Όταν γράφω, προσπαθώ πάντα να θυμάμαι ότι η λογοτεχνία -και πιο ειδικά η λογοτεχνικά για παιδιά και εφήβους- έχει διάφορες αποστολές, διάφορους ρόλους τους οποίους καλείται να παίξει. Ο πρώτος και μάλλον πιο σημαντικός είναι να ψυχαγωγήσει το άτομο που διαβάζει, προσφέροντάς του αισθητική απόλαυση και επιτρέποντάς του να ζήσει κι άλλες ζωές μέσω των ηρώων ενός βιβλίου. Παράλληλα, όμως, επιχειρεί να εξερευνήσει την κοινή ανθρώπινη εμπειρία, κινητοποιώντας έτσι την κριτική σκέψη και δίνοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να επανεξετάσει και να αμφισβητήσει όσα θεωρούσε δεδομένα. Και αυτό η -καλή- λογοτεχνία το κάνει όχι χειραγωγώντας ή εκπέμποντας μηνύματα σταλμένα από έναν παντογνώστη συγγραφέα, αλλά δημιουργώντας τον κατάλληλο χώρο και θέτοντας τα κρίσιμα ερωτήματα ώστε ο αναγνώστης να αναπτύξει τις δικές του σκέψεις και, ίσως, να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα.
Η λογοτεχνία του φανταστικού δε διαφέρει ως προς αυτό. Εξάλλου και εδώ οι ήρωες δρουν μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο και βρίσκονται αντιμέτωποι με καταστάσεις που, ακόμα και όταν μοιάζουν εξωπραγματικές, αντανακλούν μοιραία εκείνο που συμβαίνει στην πραγματική ζωή. Ένα από τα πιο βασικά κομμάτια, λοιπόν, στο παζλ ενός τέτοιου μυθιστορήματος, είναι το χτίσιμο του κόσμου στον οποίο διαδραματίζεται η ιστορία. Ενός κόσμου πειστικού που, όπως και ο δικός μας, θα διέπεται από μια εσωτερική λογική, αλλά θα έχει και αντιφάσεις και συγκρούσεις και πολλές πολλές αποχρώσεις. Θα έλεγα πως όσο πιο καλά παρατηρείς τον πραγματικό κόσμο, τόσο καλύτερα μπορέσεις θα φτιάξεις τον φανταστικό.
Το δίπολο άσπρο-μαύρο δεν έχει καμία θέση εδώ. Ούτε και οι εύκολες λύσεις ή οι απλοϊκοί συμβολισμοί. Οι ήρωες ξεπερνούν εμπόδια, κάνουν λάθη, αδικούν και αδικούνται, αντιδρούν, δημιουργούν συμμάχους και αντιπάλους, κατανοούν καταστάσεις και κυρίως κατανοούν τον εαυτό τους και εξελίσσονται. Αν όλα πάνε καλά, στο τέλος της διαδρομής ο αναγνώστης θα έχει εξελιχθεί και αυτός, όχι γιατί θα έχει ανακαλύψει μια ακλόνητη αλήθεια -δεν υπάρχουν τέτοιες και αν υπάρχουν οι συγγραφείς μάλλον δεν τις γνωρίζουν- αλλά επειδή θα έχει καταλάβει καλύτερα τον εαυτό του και τον κόσμο μας.
*****
Μαρία Λυκάρτση: Εικονογραφημένες κοινωνικές ιστορίες για μικρά παιδιά.
«Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά;
Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα».
(Διονύσης Σαββόπουλος, Τι έπαιξα στο Λαύριο)
Για πολλά χρόνια η κύρια τάση στην παιδική λογοτεχνία ήθελε τα βιβλία να είναι εύληπτα, σύντομα, με ξεκάθαρες ηθικές σχηματοποιήσεις και αισιόδοξο τέλος. Πρόκειται θα λέγαμε για ένα είδος «γραμματειακής υπερπροστασίας» απέναντι στον μικρό αναγνώστη, που αποκρύπτει ή στην καλύτερη περίπτωση ωραιοποιεί την πραγματικότητα, για να μην τον πληγώσει από τις σκληρές της πλευρές.
Κι όμως το σημερινό παιδί, μεγαλωμένο με περισσότερα ερεθίσματα από κάθε άλλη γενιά, έχει έρθει αντιμέτωπο με την τρέχουσα επικαιρότητα και τις προκλήσεις της από νωρίς. Πόλεμοι, φυσικές καταστροφές, βία, έμφυλα στερεότυπα, αποκλεισμοί και ανισότητες πλήττουν καθημερινά το παιδί και η λογοτεχνία έχει καθήκον να θίξει και σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα.
Με τα εργαλεία της φυσικά. Μέσα από την μυθοπλασία, με το βάρος να πέφτει στην αφήγηση. Με απλή πλοκή, ευσύνοπτο λόγο και ήρωες που αναλαμβάνουν την ευθύνη που τους αναλογεί σε έναν κόσμο που δεν είναι πάντα ρόδινος. Χωρίς απαραίτητα να σχηματοποιούνται οι πρωταγωνιστές σε καλούς και κακούς, μπορεί τόσο το κείμενο όσο και η εικονογράφηση (γιατί η εικόνα δεν πλαισιώνει απλώς, είναι εξίσου φορέας μηνυμάτων) να μην υποδεικνύει τις λύσεις, αλλά να θέτει τα ερωτήματα, να προβληματίζει τον μικρό αναγνώστη οξύνοντας τα πολιτικά και κοινωνικά του αντανακλαστικά. Σε τέτοια βιβλία για παιδιά συνήθως το τέλος είναι ανοιχτό και δεν είναι σκόπιμο να κλείσει η αφήγηση με την διαβεβαίωση ότι όλοι τελικά θα ζήσουν καλά κι ο ήρωας ή η ηρωίδα καλύτερα. Αφήνεται όμως χώρος για προβληματισμό και ουσιαστική συζήτηση μεταξύ του παιδιού και του ενήλικα συναναγνώστη – γονιού ή δασκάλου.
Θυμάμαι μια παρουσίαση της Πολιτείας που δεν έβρεχε ποτέ στο Athener Schule. Οι μαθητές της Γ’ Δημοτικού είχαν εξοργιστεί με την υποκριτική στάση του δήμαρχου απέναντι στον ήρωα. «Γιατί να πει ψέματα;», «Ήταν ο δήμαρχος της πόλης, έπρεπε να κάνει κάτι» άκουγα τα παιδιά να διαμαρτύρονται με γνήσια αγανάκτηση. «Σε μερικά χρόνια εσείς θα παίρνετε τις αποφάσεις και θα ασκήσετε με άλλον τρόπο την εξουσία» τους είπα. Και πραγματικά το ευχήθηκα!
*****
Ελένη Σβορώνου: Περιβάλλον-διαφορετικότητα –δύσκολα θέματα.
Γράφω εικονογραφημένα βιβλία μικρής φόρμας, που συνταιριάζουν τη λογοτεχνική αφήγηση με γνωστικές πληροφορίες, βιβλία σκοπιμότητας, γραμμένα με πρόθεση, κατευθυνόμενα, χρηστικά και διδακτικά που διευκολύνουν μικρούς και μεγάλους τα οποία συχνά περιλαμβάνουν παράρτημα με επεξηγήσεις και πρακτικές συμβουλές για εκπαιδευτικούς και γονείς και είναι κατάλληλα για δουλειά στην τάξη.
Ο στόχος είναι σαφής: ένας πιο δίκαιος και βιώσιμος κόσμος και αυριανοί πολίτες με ικανότητα ενσυναίσθησης, κριτικής σκέψης και δράσης. Τα τρία στάδια που θεωρείται ότι οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα: 1. Αισθάνομαι/ μαγεύομαι, 2. Σκέφτομαι/ αμφισβητώ, 3. Δρω ατομικά και συλλογικά.
Μεγάλος κίνδυνος σε αυτά τα «βιβλία συμπεριφοράς» που στοχεύουν στην ανάληψη δράσης (για το περιβάλλον, την αποδοχή της διαφορετικότητας και την ανοχή στη ματιά του Άλλου σε δύσκολα ιστορικά ζητήματα, θέματα με τα οποία ασχολήθηκα) είναι φυσικά, -τι άλλο;-, ο διδακτισμός. Προσπαθώ να κρατήσω μια ιστορία ανάμεσα σε μια στοιχειώδη πλοκή, στη δυνατότητα του νεαρού αναγνώστη να ταυτιστεί με έναν ήρωα που δρα ή θέτει ερωτήματα, και στις προτάσεις για δράση.
Το περιβαλλοντικό ζήτημα απασχολεί πια τους νέους σε βαθμό παράλυσης. Το «eco-anxiety» ή «climate-anxiety» καταγράφονται ως πραγματικές πηγές στρες και κατάθλιψης. Επιβάλλεται λοιπόν η παλινόρθωση της ελπίδας, της αίσθησης ασφάλειας για τον κόσμο που μας περιβάλλει και της αίσθησης ελέγχου της ζωής μας μέσα από τη δράση. Στον Πράσινο πυρετό: Ένας οδηγός επιβίωσης για αλλεργικούς στην καταπάτηση των νόμων για το περιβάλλον, ένα graphic novel (εικ. Θανάσης Πέτρου, εκδ. Πατάκη) που απευθύνεται σε εφήβους, παραθέτω τα νομικά εργαλεία και τους νόμιμους τρόπους δράσης που προσφέρονται στα παιδιά αυτής της ηλικίας αντιστοιχώντας τα σε μια περιπέτεια εμπνευσμένη από μια πραγματική περίπτωση: το μπάζωμα του Μεγάλου Ρέματος της Ραφήνας. Είναι μια υπόθεση που ταλανίζει ακόμη την τοπική κοινωνία.
Στο Δίχτυ της ζωής: ιστορίες βιοποικιλότητας (εικ. Zafuko Yamamoto, εκδ. Ελληνοεκδοτική) απευθύνομαι σε μικρότερα παιδιά. Εδώ η έμφαση δίνεται στο πρώτο στάδιο «αισθάνομαι την αξία των άλλων μορφών ζωής του πλανήτη, μαγεύομαι». Κατανοώ όμως παράλληλα και τις αλληλοσυνδέσεις, άρα κρίνω πώς πρέπει να συμπεριφέρομαι για να διατηρήσω το δίχτυ της ζωής που εντέλει αφορά τη ζωή μου. Κρίνω πώς πρέπει να δρω και αντλώ χαρά από τη δράση. Ο ήρωας ρωτά, μαθαίνει και αλλάζει καθώς μαθαίνει αλλά και αισθάνεται τη φύση γύρω του.
Στο Σκληρό καρύδι, (εικ. Ευαγγελία Γουτιάνου, Καλειδοσκόπιο) η ηρωίδα, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν μιλά σε πρώτο πρόσωπο σε ένα τόνο θετικό. Έχει πείσμα και ελπίδα για τη ζωή. Οι αναγνώστες ταυτίζονται μαζί της κι έτσι η αλλαγή στη στάση τους απέναντι στον διαφορετικό μπορεί να προκύψει από την κατανόηση του «ομοούσιου» της ανθρώπινης (και έμβιας) κοινωνίας.
Στις 12 Mυθο-ιστορίες για την Κύπρο, (εκδ. Καλέντη), φωτίζω μικρά στιγμιότυπα από την πολυσχιδή, συναρπαστική και συγκλονιστική Ιστορία του νησιού. Το τραύμα του 1974 και η δύσκολη σχέση μας με τους γείτονες εντάσσεται στον ευρύτερο χάρτη της Γεωγραφίας και της ιστορικής συγκυρίας. Ο ευρυγώνιος φακός βοηθάει στην ανάδυση και άλλων αφηγήσεων που συνεισφέρουν, ελπίζω, σε ένα ψύχραιμο και εμπλουτισμένο «δεν ξεχνώ» που μπορεί να ανοίγει τον δρόμο για ενεργούς πολίτες με φρόνημα αλλά χωρίς φανατισμό.
*****
Πέτρος Πανάου: Πολιτική(οί), Αλήθεια, Γλώσσα και Φαντασία
Μεγάλωσα με τις επιπτώσεις ενός πολέμου να ορίζουν τη ζωή μου. Σταδιακά άρχισα να καταλαβαίνω πως η πολιτική και οι πολιτικοί είχαν οδηγήσει τον τόπο μου στην καταστροφή. Ολοένα εντονότερη γινόταν η αίσθηση πως κέντρα εξουσίας (εθνικά και διεθνή) είχαν υπονομεύσει το μέλλον της γενιάς μου και όλων των επόμενων γενιών. Παρακολουθώντας τις πολιτικές αψιμαχίες των μεγάλων, διαισθανόμουν πως κάποιοι άλλοι τούς καθόριζαν τη σκέψη, την ιδεολογία, την Ιστορία, την αλήθεια. Αργότερα, ως μεταπτυχιακός φοιτητής στην Αμερική, διασύνδεσα τα δύο, τον άκριτο πολιτικό φανατισμό των μεγάλων και τις επιπτώσεις της πολιτικής και των κέντρων εξουσίας σε κάθε παράμετρο της ζωής.
Η πολιτική μου σκέψη άρχισε τότε να συγκλίνει σε αυτό που ο Μισέλ Φουκό είχε διατυπώσει: «Το πρόβλημα δεν είναι να αλλάξουν οι συνειδήσεις των ανθρώπων—ή ό,τι έχουν μέσα στα κεφάλια τους—αλλά το πολιτικό, οικονομικό, θεσμικό καθεστώς της παραγωγής της αλήθειας» (Μ. Φουκό, Εξουσία, Γνώση και Ηθική, εκδ. Ύψηλον 1987, σ. 36). Όπως ο ίδιος εξηγεί, «Η ‘αλήθεια’ συνδέεται με μια κυκλική σχέση με συστήματα εξουσίας που την παράγουν και την υποστηρίζουν, και με αποτελέσματα εξουσίας τα οποία παράγει και επεκτείνει. Ένα ‘καθεστώς’ αλήθειας» (σ. 36). Αυτοί που κρατούν τη δύναμη και τον πλούτο σφιχτά στα χέρια τους καθορίζουν κάθε φορά «την αλήθεια» και αντλούν ακόμη περισσότερη δύναμη και πλούτο από αυτήν. Το κυκλικό καθεστώς αλήθειας είναι που χρειάζεται να αλλάξει, αυτοί οι μηχανισμοί με τους οποίους η εξουσία ελέγχει και επιβάλλει τι είναι αληθινό ή ψεύτικο, τι είναι λογικό ή παράλογο, τι και ποιος είναι αποδεκτό(ς) ή μη αποδεκτό(ς).
Άλλοτε νιώθω μικρός και ανήμπορος μπροστά σε αυτό το θηρίο κι άλλοτε με κυριεύει μια οργή που με τρομάζει. Όταν γράφω, λοιπόν, όταν χρησιμοποιώ τη γλώσσα για να φτιάξω τα δικά μου αφηγήματα, αναπόφευκτα και σκόπιμα πραγματεύομαι και διεκδικώ τη δύναμη του λόγου, αλλά και προκαλώ τον αναγνώστη να κάνει το ίδιο. Ασπάζομαι το μότο του Ροντάρι από τη Γραμματική της Φαντασίας (Εκδ. Μεταίχμιο, 2003): «Όλες οι χρήσεις του λόγου για όλους […] Όχι για να γίνουν όλοι καλλιτέχνες, αλλά για να μην είναι κανένας δούλος».
Οι τίτλοι των δύο πρώτων μου βιβλίων καταδεικνύουν την κεντρική θέση αυτής της ιδέας: Επιχείρηση ΛΟΓΟΣ και Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ (Το Μυστήριο του Κινητού1 και 2, εκδ. Τελεία, 2022 και 2024). Άλλωστε ο πρωταγωνιστής, παρόμοια με τον συγγραφέα, εμφανίζεται αρχικά χωρίς «φωνή» αλλά αδιάληπτα παλεύει για να αποκτήσει λόγο. Όσο για τον κοινωνικό ρόλο της πολιτικής, της εξουσίας και της αλήθειας της εξουσίας, δεν είναι τυχαίο ότι τα βιβλία μου έχουν χαρακτηριστεί ως πολιτικά θρίλερ.
Χωρίς να είμαι βέβαιος αν θα συμφωνούσε μαζί μου ο Φουκό, πιστεύω στις δυνατότητες που η φαντασία προσφέρει για συγκρότηση μιας νέας πολιτικής της αλήθειας. Απεχθάνομαι τον διδακτισμό, αλλά αν είναι κάτι που ενσυνείδητα προσπαθώ να περάσω στους αναγνώστες μου (νεαρούς και μη) είναι την ανάγκη για διεκδίκηση και ενδυνάμωση της γλώσσας και της φαντασίας τους. Ίσως έτσι, σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο, να μπορέσουμε κάποτε να φανταστούμε έναν πιο δίκαιο κόσμο, να σπάσουμε το κυκλικό καθεστώς της αλήθειας της εξουσίας και να αντιπροτείνουμε άλλες αλήθειες, πιο φωτεινές, συμπεριληπτικές και ελπιδοφόρες.
επιμ. Μαρίζα Ντεκάστρο
Πηγή: oanagnostis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου