Το βιβλίο με τον τίτλο Mapping. Η έρευνα. Ένας Χάρτης για την αισθητική των παραστατικών τεχνών για τις πολύ νεαρές ηλικίες (εκδόσεις ΚΑΠΑ Εκδοτική), είναι ένα σύγγραμμα που συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη στον τομέα των παραστατικών τεχνών, με επίκεντρο τη βρεφική και νηπιακή ηλικία. Η επικράτεια του θεάτρου αγκαλιάζει πλέον όλες τις ηλικίες και χαρακτηρίζεται από την έμφαση σε ιδιαίτερες κατηγορίες κοινού. Έτσι το θέατρο για πολύ νεαρές ηλικίες (από 0 έως το πολύ 6 ετών υπό προϋποθέσεις), το θέατρο των νεαρών ενηλίκων (young adult theatre), αλλά και το θέατρο για την τρίτη και τέταρτη ηλικία, αποτελούν πεδία εξειδίκευσης της θεατρικής πράξης και εμπειρίας, απαντώντας στις επιμέρους ανάγκες, ανησυχίες και προτιμήσεις των θεατών αυτών των κατηγοριών, χωρίς ωστόσο να τείνουν προς αυστηρές κατηγοριοποιήσεις και φορμαλισμούς.
Mapping: Ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που πραγματοποιήθηκε από 2018 έως το 2023
Η θεατρική ομάδα Artika συμμετείχε σε όλα τα στάδια της ερευνητικής δράσης που παρουσιάζεται στο βιβλίο που αποτελεί και μια χαρτογράφηση του τοπίου για τη θεωρία και την πρακτική του θεάτρου για τις πολύ νεαρές ηλικίες (ΘΕΠΝΗ), παρουσιάζονται 24 ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με την «γεωγραφία» του εν λόγω θεατρικού είδους. Την επιμέλεια έχει η Manon van de Water, τη μετάφραση στα ελληνικά ανέλαβε η Μαριλένα Τριανταφυλλίδου, που είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια της ομάδας Artika.
Το περιεχόμενο του βιβλίου είναι το απόσταγμα της πενταετούς έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος Mapping. A map on the aesthetics of performing arts for early years, από τον Δεκέμβριο του 2018 έως τον Δεκέμβριο του 2023, και καρπός συνεργασίας έξι ερευνητριών από την Αμερική, την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία, δεκάδων επαγγελματιών καλλιτεχνών, εικονογράφων και διαχειριστών του προγράμματος.
Ο αναγνώστης, διαβάζοντας τα είκοσι τέσσερα κεφάλαια του βιβλίου, θα μπορέσει να ανακαλύψει τις πολλές πλευρές της πολυπλοκότητας των ανθρώπων αυτής της ηλικίας και να αντιληφθεί τη σημασία του να γίνεται κανείς θεατής απ’ την αρχή της ζωής του, αλλά και συμμέτοχος στη θεατρική πράξη. Τα είκοσι τέσσερα κεφάλαια, αντιστοιχούν σε ανάλογα ερωτήματα για τη φύση, τους στόχους, τα οφέλη, τους τρόπους προσέγγισης του εν λόγω θεατρικού-παραστασιακού είδους. Επιπρόσθετα, ο αναγνώστης, έχει την ευκαιρία να πληροφορηθεί για την ερευνητική δραστηριότητα που αφορά το ΘΕΠΝΗ και να διαπιστώσει ότι γίνεται εντατική δουλειά παγκοσμίως. Αποδεικνύεται ότι το ΘΕΠΝΗ δεν είναι κάτι το «εξωτικό» ή μια πολυτέλεια για λίγους, προνομιούχους, αλλά ακουμπά στις ανάγκες τόσο ενός ειδικού ηλικιακά ακροατηρίου όσο και των γονέων, κηδεμόνων, ακαδημαϊκών, καλλιτεχνών και εκπαιδευτικών που δουλεύουν ή φροντίζουν τα παιδιά στα πρώτα τους χρόνια. Η πολυαισθητηριακή πραγματικότητα, που ωστόσο συχνά επικαλύπτεται από τη μονοκρατορία των ηλεκτρονικών ερεθισμάτων, για να λειτουργήσει προς όφελος των μικρών παιδιών και επομένως και της κοινότητας, είναι σημαντικό να ενισχύσει το θέατρο για τις πολύ μικρές ηλικίες. Πρόκειται εξάλλου για μια δραστηριότητα με ειδική «γραμματική» και «συντακτικό», με τα οποία όσοι δουλεύουν χρειάζονται να δαπανήσουν κόπο, χρόνο, σπουδή.
Αυτό φαίνεται και από τα θέματα-ερωτήματα και ερευνητικά συμπεράσματα που πραγματεύεται το βιβλίο-χάρτης για το ΘΕΠΝΗ. Έτσι ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάσει και να εμβαθύνει στις ανοικτού τύπου απαντήσεις σε αντίστοιχα ερευνητικά-καλλιτεχνικά-παιδαγωγικά ερωτήματα. Πώς είναι να είσαι βρέφος στο θέατρο, πώς συνδέονται οι κινήσεις με το συναίσθημα, πώς νοηματοδοτούν τα παιδιά πολύ νεαρής ηλικίας την αφηρημένη κίνηση και πόσο διαφορετικά αντιλαμβάνονται οι πολύ νεαρές ηλικίες την κίνηση σε σχέση με τους ενήλικες είναι μερικά από τα ερωτήματα που τίθενται προς διερεύνηση. Ακόμη ζητήματα που αφορούν τη χρήση των ήχων, των εικόνων, την ενεργοποίηση της σωματικότητας των πολύ νεαρών θεατών σε θεατρικά δομημένα περιβάλλοντα, η σημασία της σιωπής, η σχέση της παράστασης και η αναπαραγωγή στην οθόνη, η δυναμική της ακινησίας, του ρυθμού, της επιλογής περιεχομένου, αποτελούν επίδικα στο βιβλίο.
Πριν από την ενδελεχή παρουσίαση των διερωτήσεων και της «σήμανσής» τους στο «χάρτη» της έκδοσης, το βιβλίο περιλαμβάνει το σημείωμα-εισαγωγή της μεταφράστριας, τους στόχους της έρευνας, όπως παρουσιάζονται από τους υπεύθυνους του προγράμματος Mapping, ενώ μετά ακολουθεί ο χάρτης των ερωτημάτων σε όλες τις γλώσσες που χρησιμοποίησαν οι ερευνήτριες και οι καλλιτεχνικές ομάδες και οι οργανισμοί-εταίροι που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το βιβλίο ευτυχεί με τη μετάφραση της Τριανταφυλλίδου, καθώς διακρίνεται για τη δουλεμένη απλότητα στο λόγο, την απρόσκοπτη ροή των νοημάτων, τη «γείωση» με το αντικείμενο της μελέτης. ‘Ετσι επιτελεί το ρόλο όχι μόνο ενός συγγράμματος για ακαδημαϊκή και ειδική χρήση από εκπαιδευτικούς και καλλιτέχνες, αλλά γίνεται και ένας οδηγός-ανάγνωσμα που δίνει στους γονείς να καταλάβουν το όφελος που αποκομίζουν τα μικρά παιδιά από την απροκατάληπτη σχέση με το θέατρο, τις παραστατικές τέχνες, αλλά και την τέχνη γενικότερα.
Μια παρακαταθήκη στην οποία τα παιδιά και οι μετέπειτα ενήλικοι θα οφείλουν την ενσυναίσθηση και την αισθητική αγωγή τους, κάτι που λείπει εξαιρετικά από την παιδαγωγική όλων των βαθμίδων, καθώς η πολιτεία ενώ φαίνεται να μην κατανοεί την αναγκαιότητα της τέχνης σε όλες τις κατηγορίες εκπαίδευσης, στη συνέχεια απορεί γιατί οι σχολικές κοινωνίες, ήδη από το νηπιαγωγείο, ταλανίζονται με φαινόμενα παραβατικών και αρνητικών συμπεριφορών. Η επαφή με το θέατρο είναι παράγοντας ενίσχυσης της διαδικασίας ωρίμασης των μικρών παιδιών. Το βιβλίο δίνει το έναυσμα να σκεφτούμε σοβαρά και συλλογικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Ελευθερία Ράπτου
Πηγή: 018.bookpress
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου