Τρίτη 9 Μαΐου 2023

Πώς - και γιατί - για να εισαγάγετε τους μαθητές σας σε έναν οπτικό τρόπο καταγραφής σημειώσεων (Visual Note-Taking)

Οι εναλλακτικές πρακτικές λήψης σημειώσεων, όπως η δημιουργία νοητικών χαρτών/ σχεδιαγραμμάτων και σκίτσων ωθούν τα παιδιά να οργανώνουν τις σκέψεις τους οπτικά, ενισχύοντας την κατανόηση και τη διατήρηση στη μνήμη.

Σε αντίθεση με τη συμβατική λήψη σημειώσεων, η προτίμηση οπτικών, ερμηνευτικών μεθόδων επεξεργασίας των παρεχόμενων πληροφοριών βοηθά τα παιδιά να «εντοπίζουν συνδέσεις μεταξύ των στοιχείων και των θεμάτων» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Nimah Gobir για το KQED.

Μια τεχνική όπου με απλά σκίτσα, που γίνονται εύκολα με το χέρι, καταγράφονται πληροφορίες, όπως γεγονότα, ημερομηνίες ή αφηρημένες έννοιες, επιτρέπει στα παιδιά να ανταποκριθούν σε σύνθετες νέες ιδέες, εμπλέκοντας ταυτόχρονα πολλαπλά μέρη του εγκεφάλου για να εμβαθύνουν τη μάθηση και τη διατήρησή της, λέει η Gobir. Αντί να γράφουν παθητικά όσα λέει ένας ομιλητής, η πρακτική ωθεί τους μαθητές να επεξεργάζονται και να κατανοούν όσα ακούν.

"Η καταγραφή πληροφοριών με σκίτσα δεν βοηθάει απλώς στη διατήρηση της προσοχής των μαθητών, αλλά τους βοηθά σημαντικά στην οργάνωση και διατήρηση των πληροφοριών", γράφει. "Ακούνε ενεργά και δημιουργούν μια οπτική αναπαράσταση του τι μαθαίνουν, ενώ παραμένουν προσηλωμένοι στο μάθημα."

Τα ευρήματα από μια μελέτη του 2018 απέδειξαν ότι οι μαθητές που κλήθηκαν να σχεδιάζουν όσα άκουγαν κατά την παράδοση του μαθήματος είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να θυμούνται τις πληροφορίες σε σύγκριση με τους μαθητές που έγραφαν τις ίδιες πληροφορίες. Το σχέδιο κερδίζει επειδή επιτρέπει την επεξεργασία των πληροφοριών με πολλούς τρόπους, εξήγησε ο αρχισυντάκτης της Edutopia στο κομμάτι των ερευνών, Youki Terada: “Όταν σχεδιάζουμε, κωδικοποιούμε τη μνήμη με πολύ πλούσιο τρόπο, συνδυάζοντας την οπτική μνήμη της εικόνας, την κιναισθητική μνήμη του χεριού που ζωγραφίζει την εικόνα και την σημασιολογική μνήμη που ενεργοποιείται όταν ασχολούμαστε με τη δημιουργία νοήματος”.


Πώς μπορούμε να ωθήσουμε τους μαθητές μας στον εναλλακτικό τρόπο καταγραφής πληροφοριών:

Επανεξετάστε το φύλλο καταγραφής σας: Η λήψη σημειώσεων δεν χρειάζεται να συμβαίνει μεταξύ των γραμμών και εντός των περιθωρίων ενός φύλλου χαρτιού από τετράδιο. Η “άκαμπτη δομή των γραμμών του χαρτιού και των γραμμών του κειμένου» δεσμεύει το μυαλό ορισμένων μαθητών, ενώ η ελευθερία να χρησιμοποιήσει τον χώρο με άλλο τρόπο μπορεί να το ελευθερώσει”, γράφει η Gobir. Ενθαρρύνετε τους μαθητές να παίξουν με διαστήματα, με το μέγεθος των γραμμάτων και προσθέσετε σύμβολα στη σελίδα "για να δημιουργήσετε μια ιεραρχία πληροφοριών που θα είναι πιο δύσκολο να καταγραφούν σε γραμμικό κείμενο".

Ξεκινήστε με εξάσκηση: Δεν θα καλωσορίσουν όλοι οι μαθητές τον νέο τρόπο σημειώσεων. Ενθαρρύνετε στην αρχή την δημιουργία αφηρημένων σχεδίων με γραμμές (όπως οι μουτζούρες που κάνουμε όταν ακούμε κάτι). Ο καλλιτέχνης και εκπαιδευτικός Todd Berman ζητάει από τους μαθητές του να κάνουν τυχαίες γραμμές/ μουτζουρίτσες όση ώρα διαρκεί ένα τραγούδι», εξηγεί η Gobir, προκαλώντας τη δημιουργικότητα των μαθητών και δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να τους εισάγει στη νέα έννοια. Στο τέλος του τραγουδιού, ο Berman προσκαλεί τα παιδιά να μοιραστούν ό, τι έχουν δημιουργήσει με τους συμμαθητές τους.

Αναπτύξτε μια συμβολική γλώσσα: Η εκπαιδευτικός Wendi Pillars ζητάει από τους μαθητές της να «εντοπίσουν 10 βασικές λέξεις ή έννοιες» από το τρέχον εκπαιδευτικό υλικό και να αναπτύξουν μια οπτική βιβλιοθήκη στενογραφίας - όπως ένα εικονίδιο ή χαρακτήρα - για να τις αντιπροσωπεύουν, εξηγεί η Gobir. Η άποψη και οι ιδέες των μαθητών για αυτή την οπτική βιβλιοθήκη είναι πάρα πολύ σημαντική σύμφωνα με την Pillars, οπότε «έχετε ένα συν-δημιουργημένο οπτικό λεξιλόγιο στο οποίο μπορούν να αναφέρονται όλοι όταν κρατούν τις δικές τους σημειώσεις». Με την πάροδο του χρόνου, οι μαθητές θα αναπτύξουν ανεξάρτητα το δικό τους λεξιλόγιο και το δικό τους στυλ οπτικής καταγραφής σημειώσεων.

Κρατήστε τον τρόπο καταγραφής απλό και «μη καλλιτεχνικό»: Μιλήστε στους μαθητές σας ότι δεν χρειάζεται να είναι καλλιτέχνες για να χρησιμοποιούν οπτικές τεχνικές καταγραφής σημειώσεων: Δεν μας ενδιαφέρει η ομορφιά των σκίτσων και των σχεδίων. Ο στόχος μας είναι να μπορούμε μέσω των σχεδίων να δείχνουμε τα βασικά στοιχεία της διδασκαλίας και τις μεταξύ τους σχέσεις. «Να τους βοηθάνε να λένε,« Ξέρεις τι; Εδώ είναι η βασική ιδέα. Εδώ είναι οι βασικές πληροφορίες », εξηγεί η Pillars, η οποία τονίζει στους μαθητές ότι δεν υπάρχει σωστός ή λάθος, καλός ή κακός τρόπος για τη λήψη οπτικών σημειώσεων.


Αφήστε την βαθμολόγηση : τα σκίτσα, τα διαγράμματα, οι εννοιολογικοί χάρτες και όλες οι παρόμοιες τεχνικές είναι οχήματα/ τρόποι για να καταφέρουν να βάλουν οι μαθητές τις σκέψεις τους στο χαρτί – όχι πρακτικές που αποσκοπούν να αποδείξουν την γνώση/ κατοχή ενός συγκεκριμένου θέματος/ υλικού. Η εκπαιδευτικός Sarah Schroeder προτείνει να εστιάσουμε στην βαθμολόγηση αυτού που είναι σχετικού με την κατασκευή ή αλλιώς να αποφύγουμε να μετρήσουμε τα πράγματα που δεν είναι σχετικά ή δεν μπορούν να μετρηθούν, όπως για παράδειγμα την δημιουργικότητα. Το να βάλει κανείς βαθμό στις οπτικές σημειώσεις μπορεί να εμποδίσει τον μαθητή να πετύχει τον στόχο του καθώς παλεύει να κατανοήσει ένα πολύπλοκο υλικό, είτε κάνοντάς τον να αισθανθεί άβολα, είτε επειδή είναι τόσο υποκειμενικός που πλέον δεν έχει σημασία. Είναι καλύτερο να παρέχετε ανατροφοδότηση στους μαθητές και όχι βαθμολογία.

Συμμετέχετε και εσείς: Αν λειτουργείτε σαν μοντέλο/ πρότυπο όσον αφορά τη δημιουργία οπτικών σημειώσεων μπορεί να εμπνεύσετε τους μαθητές σας να δοκιμάσουν κάτι νέο. Η Pillar χρησιμοποιεί τον πίνακά της και χαρτί για να δείχνει στους μαθητές πώς εκείνη απεικονίζει/ αναπαριστά τις σκέψεις της. «Καθώς δημιουργούμε μαζί τις σημειώσεις μας τους ρωτάω πώς μπορούν να αναπαραστήσουν κάθε τι και εκείνα ενθουσιασμένα φωνάζουν πώς μπορούμε να το κάνουμε. Μερικές φορές τους λέω ότι είναι αδύνατο εγώ να ζωγραφίσω κάτι τέτοιο και τους ζητάω να σηκωθούν και να το κάνουν στον πίνακα για να το δει όλη η τάξη».


Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου