Το Waldorf, αν και είναι λιγότερο γνωστό από τη Μοντεσσοριανή φιλοσοφία εκπαίδευσης, είναι ένα εναλλακτικό εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο εστιάζει στην ολιστική ανάπτυξη του παιδιού. Όπως δηλώνεται στην ιστοσελίδα τους, τα σχολεία που υιοθετούν το σύστημα Waldorf ενσωματώνουν καλλιτεχνικό, πρακτικό και νοητικό περιεχόμενο στο αναλυτικό τους πρόγραμμα και εστιάζουν στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και πνευματικών αξιών.
Η εκπαίδευση Waldorf άρχισε το 1919 με πρώτο ένα σχολείο στη Γερμανία, το οποίο δημιουργήθηκε για την φροντίδα των παιδιών των υπαλλήλων της καπνοβιομηχανίας Waldorf Astoria Cigarette και το οποίο ήταν εμπνευσμένο από την φιλοσοφία του Rudolf Steiner.
O Steiner πίστευε ότι, τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους. Υποστήριζε ότι η εκπαίδευση έπρεπε να λαμβάνει υπόψη τη σωματική, συμπεριφορική, συναισθηματική, γνωστική, κοινωνική και πνευματική διάσταση / πλευρά κάθε παιδιού. Η έρευνα σχετικά με την πραγματική επίδραση των σχολείων του Steiner δεν είναι ολοκληρωμένη εξαιτίας των ερευνών μικρής κλίμακας που πργματοποιήθηκαν και της αδυναμίας γενίκευσης των αποτελεσμάτων. Τα σχολεία δέχτηκαν κριτική επειδή εστίαζαν περισσότερο στους αδύναμους μαθητές και παράβλεπαν τις ανάγκες των πιο ταλαντούχων. Ωστόσο, η εκπαίδευση Waldorf έχει συνδεθεί με πολλά θετικά στοιχεία. Το βιβλίο «Εναλλακτική Εκπαίδευση για τον 21ο αιώνα» παρέχει αποδείξεις ότι τα σχολεία Waldorf πραγματικά κατέστησαν δυνατή την ολιστική ανάπτυξη των παιδιών. Άλλες έρευνες διαπίστωσαν ότι τα παιδιά των συγκεκριμένων σχολείων ήταν πιο πρόθυμα να μάθουν νέα πράγματα, διασκέδαζαν περισσότερο στο σχολείο και έβλεπαν το μέλλον τους με μεγαλύτερη αισιοδοξία σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους.
Μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθει στη Γερμανία βρήκε ότι, τα παιδιά στα σχολεία Waldorf παραπονιούνται λιγότερο για ενοχλήσεις όπως πονοέφαλοι, πόνοι στο στομάχι και προβλήματα ύπνου. Μια άλλη μελέτη η οποία συνέκρινε έργα ζωγραφικής παιδιών σε σχολείο Waldorf, σχολεία Μοντεσσοριανής αγωγής και παραδοσιακά σχολεία, διαπίστωσε ότι τα παιδιά που ακολουθούσαν την εκπαίδευση Waldorf ήταν πιο οργανωμένα και είχαν σχέδια πιο λεπτομερή και με μεγαλύτερη φαντασία.
Η εκπαίδευση Waldorf στηρίζεται σε συγκεκριμένες αρχές. Δείτε 6 βασικές αρχές της που κάθε οκογένεια μπορεί να υιοθετήσει:
1) Η παιδική ηλικία δεν είναι αγώνας ταχύτητας: Ο Steiner ανέφερε: «Πού είναι το βιβλίο που μπορεί να διαβάσει ο δάσκαλος για να βρει τι είναι διδασκαλία; Τα ίδια τα παιδιά είναι αυτό το βιβλίο. Δεν θα πρέπει να μαθαίνουμε το πώς να διδάσκουμε από κανένα άλλο βιβλίο παρά μόνο από αυτό που βρίσκεται ανοιχτό μπροστά μας, δηλαδή από τα ίδια τα παιδιά!» Τα παιδιά δεν αναπτύσσονται όλα με τον ίδιο τρόπο, ούτε με τον ίδιο ρυθμό. Η Waldorf εκπαίδευση μας διδάσκει να είμαστε ανοιχτοί στις ανάγκες του κάθε παιδιού ξεχωριστά και να σταματήσουμε να προσδοκούμε και να απαιτούμε από το παιδί μας να είναι διαφορετικό από αυτό που πραγματικά είναι.
2) Να διηγούνται παραμύθια και ιστορίες: Λέγεται ότι ο Einstein είπε : «Αν θέλετε τα παιδιά σας να γίνουν έξυπνα, να τους διαβάζετε παραμύθια. Και αν θέλετε να γίνουν ακόμα πιο έξυπνα, να τους διαβάζετε ακόμα περισσότερες ιστορίες». Η εκπαίδευση Waldorf ασπάζεται αυτή την άποψη. Ο Rudolf Steiner πίστευε ότι η εξιστόρηση παραμυθιών ήταν ένα ταλέντο και η διήγηση ιστοριών αποτελούσε και αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της εκπαίδευσης Waldorf. Οι ιστορίες βοηθούν τα παιδιά, τους μαθαίνουν νέες λέξεις και τα πηγαίνουν σε μέρη που δεν έχουν πάει ποτέ. Η εκπαιδευτική φιλοσοφία Waldorf δίνει έμφαση στην προφορική εξιστόρηση ιστοριών και όχι στην ανάγνωσή τους. Η διήγηση ιστοριών χτίζει την φαντασία του παιδιού. Το να φτιάχνει κανείς ιστορίες μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά γίνεται εύκολο με τον καιρό. Μπορείτε επίσης να τους λέτε απλές ιστορίες που θυμάστε από την παιδική σας ηλικία. Στα μικρά παιδιά αρέσει να ακούνε της ίδια ιστορία πολλές φορές, οπότε είναι ευχαριστημένα με την ίδια ιστορία.
3) Να συνδέεστε με τη φύση καθημερινά: Τα παιδιά τρελαίνονται για σωματική δραστηριότητα. Το παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο ενισχύει και τη δημιουργικότητα. Η σύνδεση με την φύση σημαίνει να διδάσκουμε τα παιδιά μας να είναι ανοιχτά στον κόσμο γύρω τους. Σημαίνει να τα διδάσκουμε να αφιερώνουν χρόνο για να μυρίζουν τα λουλούδια και να παρατηρούν τα διαφορετικά πράγματα και τους ανθρώπους στο περιβάλλον τους. Η φύση άλλωστε ηρεμεί τα παιδιά. Ευκαιρίες για να συνδεθεί το παιδί με την φύση, να μυρίσει τα λουλούδια, να μαζέψει βότσαλα, να φωτογραφίσει έντομα, να μαζέψει φύλλα, να βάψει ή να ζωγραφίσει άψυχα αντικείμενα, να παίξει με ραβδιά, να χτίσει οχυρά, να σκάψει, να παίξει με την άμμο...
4) Διδαξτε στο παιδί σας να παίζει: Η εκπαίδευση Waldorf βασίζεται στην αρχή ότι το πιο απλό παιχνίδι προωθεί τη μεγαλύτερη δημιουργικότητα. Ο Steiner έδινε έμφαση στην ανάγκη για πιο φυσικά παιχνίδια και υποστήριζε ότι τα παιχνίδια παρέχουν στα παιδιά αισθητηριακές εμπειρίες. Πίστευε ότι, όταν τα παιχνίδια είναι απλά και με ανοιχτό τέλος, ενισχύουν τη δημιουργικότητα των παιδιών επειδή τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιήσουν την φαντασία τους για να δημιουργήσουν άλλα θέματα και αντικείμενα. Η εκπαίδευση Waldorf χρησιμοποιεί απλά, φιλικά προς το περιβάλλον παιχνίδια, στα οποία έχουν όλοι πρόσβαση: πευκοβελόνες, κοχύλια, βελανίδια, νήματα, υφάσματα και χαρτοπετσέτες, ξύλα, ξύλινα τουβλάκια, πέτρες, χαρτόνια.
5) Καθιερώστε ρουτίνες: Στην εκπαίδευση Waldorf κάθε πρωινό ξεκινά με τον «χρόνο στον κύκλο» (η «παρεούλα» στα ελληνικά νηπιαγωγεία). Ο χρόνος αυτός είναι μια ιδιαίτερη χρονική περίοδος κατά την διάρκεια της οποίας τα παιδιά τραγουδούν, απαγγέλουν στίχους, κάνουν κινητικές ασκήσεις και διάφορα παιχνίδια συγκεκριμένης θεματολογίας (πχ για τις εποχές). Υπάρχουν πολλά οφέλη που προκύπτουν από την καθιέρωση ρουτινών. Οι συγγραφείς του βιβλίου “Simplicity Parenting” (ένας εκ των οποίων τυγχάνει να είναι εκπαιδευτικός σε σχολείο Waldorf) είναι πεπεισμένοι ότι οι τελετουργίες και οι ρουτίνες δίνουν στα παιδιά την αίσθηση της ασφάλειας και τους παρέχουν ρίζες. Πιστεύουν ότι η καθιέρωση ρουτίνων μπορεί να απλοποιήσει την ανατροφή των παιδιών και να την κάνει μια άκρως ικανοποιητική εμπειρία.
6) Κάντε χώρο για την τέχνη: Η τέχνη είναι μια σημαντική πλευρά της εκπαίδευσης Waldorf. Κάνουμε χώρο για την τέχνη σημαίνει ότι, παρέχουμε στα παιδιά μας μη δομημένες στιγμές στις οποίες μπορούν να επιδοθούν σε δημιουργικό παιχνίδι. Σε αυτές τις στιγμές μπορούν να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους. Ο Steiner πίστευε ότι τα λίγα και τα απλά παιχνίδια βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν μεγαλύτερη δημιουργικότητα, επίσης πίστευε ότι ο οργανωμένος χώρος (πχ τα παιχνίδια τοποθετημένα τακτικά σε καλάθια ή σε ράφια και όχι σε στοίβες) παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού. Η αξία των οργανωμένων χώρων είναι μια κοινή αξία με τα σχολεία της Μοντεσσοριανής Αγωγής. Το παρακάτω παράθεμα του Steiner συνοψίζει την φιλοσοφία του: «Βασική μας επιδίωξη θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη ελεύθερων ανθρώπων που θα είναι ικανοί, μόνοι τους, να κατευθύνουν τις ζωές τους και να θέτουν στόχους. Η ανάγκη για φαντασία, η αίσθηση της αλήθειας και ένα αίσθημα υπευθυνότητας – αυτές οι 3 δυνάμεις είναι τα κεντρικά σημεία της εκπαίδευσης».
Απόδοση του άρθρου 6 Waldorf-Inspired Principles Every Family Should Adopt
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου