Πώς μιλάμε στα παιδιά για ένα τέτοιο γεγονός που στο μυαλό τους είναι κάτι μακρινό; Μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά που γεννήθηκαν εκείνο το έτος είναι πλέον εικοσάχρονα, ενώ τα παιδιά που τελειώνουν το δημοτικό έχουν μεγαλώσει σε έναν κόσμο με τελείως διαφορετικά δεδομένα.
Επιλέξαμε ορισμένα βιβλία για την 11η Σεπτεμβρίου που απευθύνονται σε παιδιά δημοτικού και γυμνασίου. Από όσο γνωρίζουμε δεν έχουν μεταφραστεί (ακόμα;) στα ελληνικά. Τα παραθέτουμε, ωστόσο, για όσες/ους ενδιαφέρονται να μιλήσουν στα παιδιά για το δύσκολο αυτό θέμα και ψάχνουν κατάλληλο υλικό.
Μία φθινοπωρινή ημέρα του Σεπτεμβρίου, ο ουρανός εξερράγη και κάτω από τα χαλάσματα σκεπάστηκε ένα δέντρο. Εργάτες μετέφεραν το χτυπημένο δέντρο με τα λιγοστά πράσινα φύλλα και το έβαλαν σε νέο χώμα μαζί με δύο πέτρες που συμβόλιζαν τους δύο πύργους. Το δέντρο μεγάλωσε και μία μέρα επέστρεψε στον τόπο που φύτρωσε, οποίος στη θέση των δύο πύργων έχει δύο κατασκευές γεμάτες με νερό. “Today, the tree rises steel-straight and proud, beside the footprints of the towers that once filled its sky. Silently making the seasons, blazing with a million red hearts in the fall.” Συγκινητικό κι ελπιδοφόρο, το βιβλίο με λυρισμό εξιστορεί τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, καθώς και αυτά που ακολούθησαν την περίοδο που ο κόσμος προσπαθούσε να γιατρέψει τις πληγές και να συνεχίσει.
Branches of Hope: The 9/11 Survivor Tree, της Ann Magee, εικονογράφηση Nicole Wong
Τα κλαδιά του δέντρου που επιβίωσε της επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου ξεπρόβαλλαν από τα χαλάσματα και αποτέλεσαν τις ακτίδες ελπίδας για τις εβδομάδες που ακολούθησαν τα τραγικά γεγονότα. Εμείς παρακολουθούμε την ιστορία ενός παιδιού, που μεγαλώνει παράλληλα με το δέντρο και φτάνουμε μαζί τους στην εικοστή επέτειο, οπότε κι έχει γίνει το μικρό κορίτσι πυροσβέστης όπως και ο θείος της που ήταν από τους πρώτους που είχε καταφθάσει στο σημείο της καταστροφής.
This Very Tree: A Story of 9/11, Resilience, and Regrowth, του Sean Rubin
Τη δεκαετία του ’70 ανάμεσα στους νεόκτιστους δίδυμους πύργους στη Νέα Υόρκη, φυτεύτηκε ένα δέντρο, το οποίο πρόσφερε τη σκιά του στους περαστικούς, αλλά και ένα μέρος ξεκούρασης για τα πουλιά. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 όλα άλλαξαν. Το σπίτι του δέντρου καταστράφηκε κι αυτό βρέθηκε κάτω από συντρίμμια. Ένα μήνα μετά την τραγωδία με έκπληξη διαπιστώθηκε ότι το δέντρο άντεξε και μεταφέρθηκε στο Bronx για να επιβιώσει και να δυναμώσει. Το "Survivor Tree", όπως ονομάστηκε, επέστρεψε στο «σπίτι» του μία δεκαετία αργότερα, στο μνημείο της 11ης Σεπτεμβρίου. Το βιβλίο αφηγείται από την οπτική του δέντρου την ιστορία της ανθεκτικότητας και της επούλωσης των πληγών όχι μόνο του δέντρου, αλλά και όλης της κοινότητας.
Molly and the Twin Towers: A 9/11 Survival Story, της Jessica Fleck, εικονογράφηση Jane Pica
Η ζωή στο lower Manhattan κυλά ήρεμα για τη Molly, τους μπαμπάδες της και τη μικρότερη αδερφή της, Adeline. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, η Molly και η Adeline είναι στο σχολείο όταν το πρώτο αεροπλάνο χτυπάει το World Trade Center. Όταν καταρρέουν οι δίδυμοι πύργοι, η πόλη βρίσκεται σε χάος. Ο ένας μπαμπάς είναι πιλότος και βρίσκεται σε πτήση, τον άλλον μπαμπά δεν μπορούν να τον βρουν στο τηλέφωνο και παππούς βρίσκεται στο σημείο της καταστροφής, καθώς είναι στην ομάδα πρώτων βοηθειών της πυροσβεστικής. Η Molly πρέπει να βρει την αδερφή της και να διασχίσουν μία πόλη που πια δεν αναγνωρίζει.
Fireboat: The Heroic Adventures of the John J. Harvey, της Maira Kalman
Απευθύνεται σε παιδιά 4-9 ετών. Είναι η ιστορία τού Harvey, ενός αποσυρμένου πυροσβεστικού πλοίου που επανέρχεται στη δράση για να βοηθήσει μαζί με το αφοσιωμένο πλήρωμά του στις φωτιές που προκλήθηκαν την 11η Σεπτεμβρίου. Το βιβλίο εστιάζει στους ήρωες (πυροσβέστες) που προσέφεραν τις υπηρεσίες τους την ημέρα εκείνη. Οι επιθέσεις περιγράφονται, αλλά δεν αποτελούν το βασικό στοιχείο της ιστορίας.
The Man in the Red Bandanna, της Honor Crother Fagan, εικονογράφηση John Crowther
Ο Welles φορούσε πάντα την κόκκινη μπαντάνα του, από την στιγμή που του τη χάρισε ο μπαμπάς του. Ο κόσμος που παρακολουθούσε από κοντά με κομμένη την ανάσα τα γεγονότα στους πύργους στις 11 Σεπτεμβρίου, θυμάται τον άντρα με την κόκκινη μπαντάνα και τον ηρωισμό του, καθώς έσωζε πολλούς ανθρώπους παγιδευμένους στους επάνω ορόφους του Νότιου Πύργου. Πρόκειται για ένα βιβλίο με εικόνες που απευθύνεται σε παιδιά 7-10 ετών, με εικόνες και απλό κείμενο που περιγράφει την πραγματική ιστορία ενός καθημερινού ήρωα.
Saved By the Boats: Heroic Sea Evacuation of September 11, της Julie Gassman, εικονογράφηση Steve Moors
Κατά τη διάρκεια τραγικών γεγονότων, ένας τρόπος για να βοηθήσουμε τα παιδιά να τα αντιμετωπίσουν είναι να στρέψουμε την προσοχή τους σε αυτούς που προσφέρουν βοήθεια. Και αυτό ακριβώς κάνει το συγκεκριμένο βιβλίο. Περιγράφει τις στιγμές που ακολούθησαν την κατάρρευση των Πύργων και πολλοί άνθρωποι έπρεπε να μεταφερθούν σε ασφαλές μέρος. Τότε πλοία κάθε είδους κατέφθαναν με ταχύτητα στο Manhattan Island για να παραλάβουν και να σώσουν όσους περισσότερους μπορούσαν. Το βιβλίο εστιάζει στην ελπίδα, ακόμη και στις πιο δύσκολες και σκοτεινές στιγμές. Σημείωση: η συγγραφέας ήταν μία από τα άτομα που διασώθηκαν με αυτόν τον τρόπο
Ο Ranger ταξιδεύει στο χρόνο στην 11η Σεπτεμβρίου, για να βοηθήσει με τις ικανότητές του, αναζήτησης και διάσωσης, για να βοηθήσει τη Risha και το φίλο της Max, να βρουν τη μητέρα του κοριτσιού, την οποία επισκέφτηκε στο World Trade Center και αναζητάει μετά τις επιθέσεις. Η συγγραφέας γράφει με γρήγορη πλοκή την ιστορία με αρκετές πραγματικές λεπτομέρειες, κατάλληλα δοσμένες για παιδιά 6-9 ετών, ακόμη και για τους πιο ευαίσθητους αναγνώστες αυτής της ηλικίας.
I Survived the Attacks of September 11, 2001, της Lauren Tarshis
Ο Lucas κάνει κοπάνα για να επισκεφτεί τον θείο του Benny στον πυροσβεστικό του σταθμό στη Νέα Υόρκη. Μόνο που η μέρα της κοπάνας συμπίπτει με μία από τις τραγικότερες της αμερικανικής ιστορίας. Το βιβλίο, μέσα από την αφήγηση του Lucas σε πρώτο πρόσωπο, περιγράφει μία δύσκολη, βίαιη και τραγική ημέρα, με τρόπο ταιριαστό για παιδιά (ετών 8-12), χωρίς να μειώνεται στο παραμικρό η τραγικότητα του γεγονότος.
Eleven, του Tom Rogers
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, ο Alex γίνεται έντεκα χρονών και το δώρο που θέλει για τα γενέθλιά του είναι ένας σκύλος. Έτσι, είναι κατενθουσιασμένος, που τον ακολουθεί ένας αδέσποτος σκυλάκος στη διαδρομή προς το σπίτι, όταν το σχολείο τούς στέλνει νωρίτερα στο σπίτι. Στη συνέχεια, καταλαβαίνει γιατί σχόλασαν νωρίτερα και ανησυχεί γιατί ο πατέρας του ίσως βρισκόταν κοντά στους δίδυμους πύργους. Την αφήγηση του Alex διακόπτει και συμπληρώνει κατά διαστήματα αυτή του Άνδρα με τη λευκή φανέλα που ήταν στους πύργους και παραμένει ανώνυμος μέχρι το τέλος της ιστορίας. Η ιστορία, την οποία παρακολουθούμε από την οπτική δύο ανθρώπων. διαδραματίζεται σε μία ημέρα γεμάτη έντονα συναισθήματα που το τέλος της δεν είναι χαρούμενο.
Towers Falling, της Jewell Parker Rhodes
Η Dèja και οι φίλοι της, Ben και Sabeen, δεν ήταν γεννημένοι την 11η Σεπτεμβρίου 2001, αλλά όσα περισσότερα μαθαίνουν για την ημέρα εκείνη, τόσο περισσότερο διαπιστώνουν το πόσο έχει επηρεάσει τη δική τους καθημερινή ζωή. Το βιβλίο αυτό μέσα από τις δύσκολες ερωτήσεις τής Dèja, προκαλεί στους αναγνώστες του σκέψεις γενικά για την ιστορία, τη φτώχεια, την προκατάληψη και τη συγχώρεση.
Ground Zero, του Alan Gratz
Ένα αγόρι, ο Brandon, μας διηγείται την ιστορία του, την ημέρα που ο μπαμπάς του τον πήρε μαζί του στη δουλειά του στους δίδυμους Πύργους και τη σύγχυση, το φόβο και τον τρόμο που έζησε κατά τη διάρκεια των τρομοκρατικών επιθέσεων. Πρέπει να αναφερθεί ότι στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται περιγραφές σκληρών πραγματικών γεγονότων, όπως οι άνθρωποι που πηδούν από το κτίριο, καθώς και ο θάνατος του πατέρα τού Brandon. Ταυτόχρονα, διαβάζουμε την αφήγηση ενός κοριτσιού στο Αφγανιστάν που βοηθάει έναν Αμερικανό στρατιώτη που έρχεται αντιμέτωπος με τους Ταλιμπάν.
Βλέπουμε τη ζωή τού Yusuf, ενός Πακιστανο-Αμερικανού μουσουλμάνου που ζει σε μία μικρή πόλη στο Τέξας, καθώς πλησιάζει η 20η επέτειος της 11ης Σεπτεμβρίου Στο σχολείο του δέχεται μπούλινγκ και λαμβάνει σημειώματα μίσους και θυμού από την ομάδα Patriot Sons. Ενώ ο Yusuf προσπαθεί να συγκεντρωθεί στην ομάδα ρομποτικής και την οικογένειά του, ένα παιχνίδι που έφτιαξε στη ρομποτική για την αδερφή του, γίνεται η αφορμή να κατηγορηθεί για την κατασκευή βόμβας. Αφού μείνει στη φυλακή για 12 ώρες, ο Yusuf πρέπει να αποφασίσει πώς θα αντιδράσει: να φύγει, να κάνει παρέα μόνο με μουσουλμάνους ή να αντισταθεί στους εκφοβιστές του. Αποφασίζει να ακολουθήσει τη συμβουλή του πατέρα του και να νικήσει το μίσος μέσα από την αγάπη. Η ιστορία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και εστιάζει στα συναισθήματα και τις εμπειρίες που ο Yusuf βιώνει λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων.
Nine, Ten: A September 11 Story, της Nora Raleigh Baskin
Ακολουθούμε τις ιστορίες τεσσάρων παιδιών από διαφορετικά σημεία της Αμερικής που οι ζωές τους συναντιούνται σε ένα αεροδρόμιο του Σικάγο. Η αφήγηση καλύπτει χρονικά πριν και μετά τις επιθέσεις και βλέπουμε πώς επηρεάστηκαν οι ζωές κάθε χαρακτήρα. Η συγγραφέας δεν εστιάζει στις επιθέσεις, αλλά στον ευρύ αντίκτυπο που είχαν.
Big Apple Diaries, της Alyssa Bermudez
Βασισμένο στα ημερολόγια της συγγραφέα, το βιβλίο είναι το ημερολόγιο της Alyssa στο γυμνάσιο, στο οποίο περιλαμβάνεται και το βίωμα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. Οι σελίδες πριν έχουν τις σκέψεις της Alyssa για το διαζύγιο των γονιών της, τα φλερτ και τις φίλες της στο σχολείο, ενώ μετά την επίθεση κατακλύζονται αρχικά από ανησυχία για το εάν οι γονείς της είναι καλά και στη συνέχεια από τον φόβο του τι γίνεται.
The Places We Sleep, της Caroline Brooks DuBois
Αρχές Σεπτεμβρίου 2001 η δωδεκάχρονη Abbey είναι πάλι το νέο παιδί στο σχολείο. Ο πατέρας της εργάζεται στον στρατό και η τελευταία μετακόμισή τους τους έχει φέρει στο Tennessee και για πρώτη φορά η Abbey πηγαίνει σε σχολείο που δεν είναι μέσα στην στρατιωτική βάση και βρίσκει μία αληθινή φίλη. Στις 11 Σεπτεμβρίου όλα αλλάζουν. Η χώρα δέχεται επίθεση και το νέο «σπίτι» της Abbey φαίνεται να καταρρέει. Η μητέρα της θρηνεί, ο πατέρας της ετοιμάζεται να φύγει στον πόλεμο και η Abbey έχει να αντιμετωπίσει μόνη της τόσο τις αλλαγές στην οικογένεια και τη χώρα της, αλλά και στον ίδιο της τον εαυτό.
Σήμερα: Η δεκαεξάχρονη Jesse έχει μάθει να ζει με τη σκιά του παρελθόντος. Ο αδερφός της σκοτώθηκε στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και από τότε στο σπίτι της επικρατεί ο θυμός και το πένθος του πατέρα της. Η ζωή της αλλάζει, όταν η Jesse βρίσκεται με τους λάθος ανθρώπους σε μία στιγμή που παρακινείται από το μίσος. Ο μόνος τρόπος για να το ξεπεράσει είναι να αντιμετωπίσει το παρελθόν και να ανακαλύψει την αλήθεια για το θάνατο του αδερφού της.
Τότε: Το 2001 η δεκαεξάχρονη Alia είναι περήφανη που είναι μουσουλμάνα. Αυτό που τη ζορίζει είναι η εφηβεία. Έπειτα από μία τιμωρία για ένα χαζό λάθος, η Alia αποφασίζει να αντιμετωπίσει τον πατέρα της στο γραφείο του στο Manhattan, βάζοντας τη ζωή της σε έναν κίνδυνο που δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί. Βρίσκεται παγιδευμένη σε έναν από τους δύο πύργους. Την αντίληψή της για τη ζωή θα αλλάξει ένα αγόρι που παγιδεύεται μαζί της τις τελευταίες εκείνες ώρες.
Για έφηβους και νέους προτείνονται, ακόμη, τα εξής:
The Memory of Things, του Gae Polisner
Love is the Higher Law, του David Levithan
We All Fall Down, του Eric Walters
The Usual Rules, της Joyce Maynard
Θα χαρούμε να μας στείλετε τις δικές σας προτάσεις!
Καλή ανάγνωση!
Ευλαμπία Αγγέλου
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου