Έχετε παρατηρήσει πόσο δύσκολο είναι να αποσπάσεις από ένα παιδί το κινητό ή το τάμπλετ του; Έχετε προσέξει πόσα παιδιά γύρω μας μοιάζουν απορροφημένα, ήρεμα και μακάρια, χαμένα μέσα στις συσκευές τους με τις ώρες; Πόσες φορές έχετε παρατηρήσει παιδιά σε μαγαζιά και εστιατόρια να κάθονται ήσυχα με το κινητό, ενώ οι γονείς τους απολαμβάνουν την έξοδό τους;
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι ψηφιακές συσκευές μοιάζουν να καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, της ενέργειας και του μυαλού των παιδιών. Πρόσφατες έρευνες έχουν υπολογίσει πως τα παιδιά απασχολούνται κατά μέσο όρο σε ηλεκτρονικές συσκευές επτάμισι ώρες την ημέρα. Και σίγουρα σε πρώτη ανάγνωση αυτό δεν μοιάζει τόσο κακό. Τα παιδιά είναι ευχαριστημένα και οι γονείς έχουν χρόνο να ασχολούνται με άλλα πράγματα. Βέβαια όλοι έχουμε διαβάσει ή ακούσει πως αυτό μπορεί να είναι επιζήμιο για την υγεία. Μπορεί να βλάψει την όραση και περιορίζει σημαντικά τη φυσική δραστηριότητα και άρα όλα τα οφέλη που προσφέρει η άσκηση. Όμως πέρα από τα προφανή η μεγαλύτερη ζημιά που γίνεται δεν είναι τα οκνηρά παιδιά με τάσεις παχυσαρκίας αλλά τα παιδιά που δεν μαθαίνουν να εξασκούν και να χρησιμοποιούν το μυαλό τους σε απλές, καθημερινές καταστάσεις.
Αυτό που χρειάζονται τα παιδιά, για να μεγαλώσουν ψυχικά υγιή και δυνατά, είναι προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα. Ο λόγος είναι απλός: Όλοι μας σε κάποια στιγμή της ζωής μας θα έρθουμε αντιμέτωποι με αντιξοότητες, δυσκολίες, στρεσογόνες και απαιτητικές καταστάσεις και συναισθηματικό πόνο. Αυτά είναι πράγματα που είναι αδύνατον να αποφύγει κάποιος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό να τα βοηθήσουμε να χτίσουν ψυχικές άμυνες και μηχανισμούς, ώστε να τα προετοιμάσουμε για τις προκλήσεις που θα συναντήσουν μεγαλώνοντας. Εάν τα παιδιά μεγαλώνοντας στερούνται αυτές τις ικανότητες, θα γίνουν ενήλικες που θα παλεύουν να αντεπεξέλθουν στην καθημερινότητά τους, που δεν θα μπορούν να διαχειριστούν την αποτυχία, την απόρριψη κ.λπ., παιδιά που δεν θα καταφέρουν (όχι λόγω ανικανότητας αλλά λόγω ελλιπούς προετοιμασίας) να ανθίσουν στο έπακρο και να γίνουν οι καλύτεροι δυνατοί ενήλικες που θα μπορούσαν.
Ευτυχώς υπάρχουν τρόποι, για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν αυτές τις τόσο χρήσιμες δεξιότητες, όμως ειδικά σήμερα χρειάζεται προσπάθεια και επιμονή.
Με ποιους τρόπους η τεχνολογία βάζει τρικλοποδιά στην ανάπτυξη ψυχικά δυνατών παιδιών:
Τα παιδιά έχουν μάθει να χρησιμοποιούν τις ψηφιακές συσκευές, για να αποφεύγουν τα δύσκολα συναισθήματα και τη δυσφορία. Ευτυχώς ή δυστυχώς με όλα τα ψηφιακά μέσα που είναι διαθέσιμα στα παιδιά σήμερα δεν βαριούνται ποτέ. Όταν βαριούνται, πιάνουν το κινητό. Με τον ίδιο τρόπο δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσουν δυσάρεστα συναισθήματα. Στην ουσία δραπετεύουν από αυτά μέσω της τεχνολογίας. Τα παιδιά έχουν μάθει να δραπετεύουν από την πραγματικότητα και να μην αντιμετωπίζουν τη λύπη, το θυμό τους ή την αναστάτωσή τους. Σήμερα, αντί να μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται τον πόνο, έχουν γίνει “επαγγελματίες” στο να αποσπούν την προσοχή τους από ό,τι τους προκαλεί δυσφορία. Κατά συνέπεια μεγαλώνοντας πολλά από αυτά στερούνται την αυτοπεποίθηση και την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τις ικανότητές τους να βγαίνουν από την άνεση και τη σιγουριά τους και να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες κατά πρόσωπο.
Οι οικογενειακοί δεσμοί και οι σχέσεις χαλαρώνουν. Το παράδοξο σήμερα είναι πως η ψηφιακή επικοινωνία έχει κάνει ζημιά στην επικοινωνία (αυτό που ήρθε να καλύψει τελικά μεγάλωσε). Ίσως έχετε παρατηρήσει πως, όσο περισσότερα κινητά τηλέφωνα έχει μια οικογένεια, τόσο λιγότερο χρόνο αφιερώνει στην επικοινωνία. Τα παιδιά περνούν τον περισσότερο χρόνο τους στα δωμάτιά τους με τα τηλέφωνά τους και οι γονείς το ίδιο. Αυτό που έμοιαζε πριν από κάποια χρόνια φυσιολογικό, οικογένειες να κάθονται στο σαλόνι συζητώντας, τώρα μοιάζει η εξαίρεση στον κανόνα. Ακόμη και μέσα στο αυτοκίνητο (που είναι κατά κανόνα χρόνος που μπορεί να αφιερώσει κάποιος στη συζήτηση) τα παιδιά είτε φορούν τα ακουστικά τους είτε χαζεύουν στο ίντερνετ. Ακόμη και οι διακοπές έχουν πια μετατραπεί από μία ευκαιρία να περάσουν οι οικογένειες ποιοτικό χρόνο μαζί σε έναν αγώνα, για να γεμίσουμε το facebook και το instagram από ωραίες φωτογραφίες και check in. Όμως είναι η ανθρώπινη επαφή και οι σχέσεις που είναι ζωτικό κομμάτι για την ανάπτυξη ψυχικά υγιών και ανθεκτικών παιδιών. Και δυστυχώς σήμερα ο ποιοτικός χρόνος που θα μπορούσε να περνά μία οικογένεια μαζί έχει αντικατασταθεί από χρόνο μπροστά σε μία οθόνη.
Τα παιδιά δεν περνάνε πια χρόνο μόνα τους με τις σκέψεις τους. Δυστυχώς, αντί τα παιδιά να περνούν χρόνο μόνα τους με τις σκέψεις τους, εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία που βρίσκουν, για να αφοσιωθούν στις συσκευές τους. Έτσι όμως δεν δίνουν στον εαυτό τους το χρόνο που χρειάζεται, για να σκεφτούν τα λάθη τους, να σκεφτούν πώς θα βρουν λύσεις στα προβλήματά τους, γενικά απλά να σκεφτούν.
Τα παιδιά παίζουν λιγότερο (και εννοώ το πραγματικό παιχνίδι, αυτό που απαιτεί σωματική και πνευματική δραστηριότητα και συναναστροφή με άλλους). Το ελεύθερο παιχνίδι έξω με άλλα παιδιά είναι καθοριστικής σημασίας για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού. Τα παιδιά μέσα από αυτής της μορφής το παιχνίδι, με συνομηλίκους, χωρίς τη στενή καθοδήγηση και επίβλεψη των γονιών, κερδίζουν συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες. Μαθαίνουν να συμβιβάζονται, να διαπραγματεύονται, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να λένε τη γνώμη τους και να ακούνε τη γνώμη των άλλων, να επιλύουν τις διαφορές τους μόνα τους.
Οι ηλεκτρονικές συσκευές και τα κινητά τηλέφωνα κάνουν τα παιδιά λιγότερο ανεξάρτητα. Εκ πρώτης όψεως ένα κινητό τηλέφωνο προσδίδει σε ένα παιδί μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, γιατί μπορεί ανά πάσα στιγμή να επικοινωνεί με τους γονείς του, να τους ειδοποιεί αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα ή κάποια ανάγκη. Όμως στην πραγματικότητα ακόμη και αυτή η φαινομενική ελευθερία “στερεί” από την ανεξαρτησία τους, γιατί ένα παιδί που ξέρει πως στην πρώτη δυσκολία θα πάρει τηλέφωνο τους γονείς του δεν έχει κανέναν λόγο να προσπαθήσει να λύσει μόνο του κάποιο πιθανό πρόβλημα. Π.χ. ένα παιδί που ξέχασε τα παπούτσια του για το ποδόσφαιρο θα πάρει τη μαμά του να του τα φέρει και δεν θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες (όπως να μην παίξει), που θα το κάνουν πιο υπεύθυνο την επόμενη φορά, ή ένα παιδί που βαρέθηκε σε ένα πάρτι θα πάρει τηλέφωνο να πάνε να το πάρουν, αντί να προσπαθήσει να κοινωνικοποιηθεί ή να βρει δημιουργικούς τρόπους να περάσει την ώρα του. Και δυστυχώς πολλοί γονείς πέφτουν σε αυτήν την παγίδα. Και ενώ νομίζουν πως βοηθούν τα παιδιά τους, στην πραγματικότητα τους κάνουν κακό. Και τα αποτελέσματα μπορεί να μη φαίνονται τώρα, όμως, πιστέψτε με, σε βάθος χρόνου θα φανούν.
Μεγαλώνοντας ψυχικά δυνατά παιδιά στη σημερινή ψηφιακή εποχή:
Παρά τις όποιες προκλήσεις παρουσιάζει η σημερινή εποχή για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, δεν παύει να είναι και μία εποχή γεμάτη ευκαιρίες, για να χτίζουμε και να ενισχύουμε την ψυχική δύναμη και αντοχή των παιδιών. Αυτό όμως που χρειάζεται είναι γονείς που σκέφτονται, ψάχνουν ενεργά και εκμεταλλεύονται κάθε δυνατότητα που τους προσφέρεται. Και σίγουρα απαιτεί από εμάς να είμαστε έτοιμοι να βάλουμε στην άκρη τον εγωισμό μας, να είμαστε έτοιμοι να εγκαταλείψουμε συνήθειες που πιθανόν δεν ήταν σωστές και κρατούσαν τα παιδιά μας πίσω και να έχουμε κατά νου τρόπους που θα τα βοηθήσουν να πάνε μπροστά και να γίνουν το καλύτερο που μπορούν.
Δημοσιεύτηκε στη «Μακεδονία της Κυριακής» 17 Σεπτεμβρίου 2017
Πηγή: Μακεδονία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου