Συμβουλές για ευχάριστες συναντήσεις παιχνιδιού για παιδιά στο φάσμα του Αυτισμού

Οι συναντήσεις για παιχνίδια είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες για όλα τα παιδιά, καθώς αυτά εξασκούν σημαντικές κοινωνικές δεξιότητες, πάνω στις οποίες θα στηριχθούν και οι μελλοντικές σχέσεις των ατόμων. Τα οφέλη τέτοιων συναντήσεων για παιχνίδι περιλαμβάνουν: αύξηση της αυτοπεποίθησης, βελτίωση της λήψης αποφάσεων σε κοινωνικό πλαίσιο και την εξάσκηση δεξιοτήτων σε ένα φυσικό, αλλά ελεγχόμενο από τους ενήλικες περιβάλλον. Το κοινό παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά να παίρνουν μέρος στη δράση αντί να είναι ήσυχοι παρατηρητές. Το παιχνίδι τυπικά περνάει από διάφορα στάδια κατά τη διάρκεια της ζωής του παιδιού, από το ατομικό/μοναχικό στο παράλληλο παιχνίδι (όταν τα παιδιά παίζουν το ένα δίπλα στο άλλο) και τελικά στο διαδραστικό/ κοινωνικό παιχνίδι. Πολλοί γονείς τυπικώς αναπτυσσόμενων παιδιών και παιδιών με ειδικές ανάγκες κανονίζουν συναντήσεις για παιχνίδι προκειμένου να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη σημαντικών δεξιοτήτων και φιλικών δεσμών. Το πιο σημαντικό πράγμα που μαθαίνει κανείς παίζοντας με ένα μεγάλο αριθμό διαφορετικών παιδιών είναι ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό και μοναδικό. Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, συναντούμε και αλληλεπιδρούμε με άτομα όλων των σχημάτων, μεγεθών και ικανοτήτων και αυτά που μαθαίνουμε από αυτά τα άτομα πραγματικά εμπλουτίζουν τη ζωή μας. 

Δείτε μερικές συμβουλές για ευχάριστες συναντήσεις παιχνιδιού για παιδιά στο φάσμα του Αυτισμού. 

· Κάντε εξάσκηση στο παιχνίδι: Μπορεί να σας φαίνεται παράξενο, αλλά το παιχνίδι δεν έρχεται σαν κάτι το φυσικό για όλα τα παιδιά. Για παράδειγμα, τα παιδιά με αυτισμό συχνά δυσκολεύονται να κρατήσουν τη σειρά τους, να εμπλακούν σε μια συζήτηση και να ερμηνεύσουν τα μη λεκτικά στοιχεία επικοινωνίας (πχ χειρονομίες). Η εξάσκηση και η παροχή επεξηγήσεων όπου δυσκολεύονται είναι απαραίτητες και μπορεί να τα βοηθήσουν να αισθανθούν πιο άνετα. Συζητήστε μαζί στρατηγικές που μπορεί να χρησιμοποιήσουν στα παιχνίδια και εξασκηθείτε στη σημασία των διαφορετικών εκφράσεων του προσώπου. 

· Βρίσκοντας παιδιά με παρόμοια ενδιαφέροντα. Οι δάσκαλοι είναι εκπληκτικά διορατικοί και μπορούν να σας βοηθήσουν να εντοπίσετε παιδιά που απολαμβάνουν παρόμοια ενδιαφέροντα με το δικό σας. Επίσης, και τα παιδικά πάρτι είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να παρατηρήσετε τους συμμαθητές του παιδιού σας και να δείτε με ποιον θα μπορούσε να παίξει. Τέλος, μην ξεχνάτε τις εξωσχολικές δραστηριότητες ή τις ομάδες στα πλαίσια του σχολείου (πχ club tennis, σκάκι) όπου μαζεύονται παιδιά με παρόμοια ενδιαφέροντα. 

· Να θυμάστε ότι οι γονείς των παιδιών με ειδικές ανάγκες έχουν συνηθίσει να απαντούν σε ερωτήσεις σχετικά με τα παιδιά τους και είναι συνήθως πρόθυμοι να συζητήσουν τρόπους για την επίτευξη ουσιαστικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Μην ξεχνάτε, ωστόσο, ότι πολλές οικογένεις με παιδιά με αναπηρία έχουν ιδιαίτερα φορτωμένο πρόγραμμα με τις θεραπευτικές συνεδρίες του παιδιού τους. Να είστε ευέλικτοι σε τυχόν αλλαγές στις συναντήσεις παιχνιδιού. 

· Τα κοινά ενδιαφέροντα μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για επιτυχημένες συναντήσεις παιχνιδιού. Προσδιορίστε τα κοινά που έχουν τα παιδιά και χτίστε δραστηριότητες πάνω στα αμοιβαία ενδιαφέροντά τους. Αν στα παιδιά αρέσει μια ταινία, οργανώστε δραστηριότητες βασισμένες σε αυτή (πχ παζλ, ζωγραφική, ζαχαροπλαστική, αισθητηριακό παιχνίδι, lego κτλ). Τα παιδιά μπορεί να συναντηθούν σε ένα πάρκο ή σε ένα μουσείο. Καλό είναι τα παιδιά που επιδιώκουμε να κάνουν παρέα να είναι μόνα τους και όχι με τα αδέρφια τους, έτσι ώστε οι δύο συμμετέχοντες να έρθουν κοντά ο ένας στον άλλο (φανταστείτε πόσο απογοητευτικό θα ήταν για ένα παιδί με αυτισμό αν ο «φίλος» του επέλεγε να παίξει με τον αδερφό του και όχι με τον ίδιο)

· Κάντε ένα πρόγραμμα και δείτε το και με τα δύο παιδιά που θα συμμετέχουν στο παιχνίδι. Στις αρχή εξηγήστε τους τι θα κάνουν σε αυτή την συνάντηση για παιχνίδι πχ Πρώτα θα κάνουμε ένα παζλ, μετά θα τσιμπήσουμε κτλ... Πολλά παιδιά που έχουν ειδικές ανάγκες βοηθούνται πολύ από οπτικά προγράμματα προκειμένου να γνωρίζουν τι έρχεται μετά από κάθε δραστηριότητα. Όλοι μας απολαμβάνουμε και αισθανόμαστε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν έχουμε ένα συγκεκριμένο πλάνο. Ωστόσο, μην ξεχνάτε να είστε ανοιχτοί σε αλλαγές αν προκύψουν διαφωνίες ή δυσκολίες. 

· Λάβετε υπόψη σας αλλεργίες ή ευαισθησία σε συγκεκριμένες τροφές. Όταν αποφασίζετε να ετοιμάσετε ένα σνακ για τα παιδιά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, ενημερωθείτε πρώτα σχετικά με το ποιες τροφές θα πρέπει να αποφύγετε για λόγους υγείας ή έντονων αντιδράσεων. Και αν τα παιδιά τελικά δεν φάνε αυτό που τους ετοιμάσατε, μην το πάρετε προσωπικά. Μπορεί απλώς να είναι πολύ ενθουσιασμένα!

· Να λαμβάνετε πάντα υπόψη σας σωματικούς περιορισμούς. Για παράδειγμα, πολλά παιδιά με θέματα αισθητηριακής ευαισθησίας δεν θέλουν να λερώνονται και να βρέχονται, αλλά είναι πάρα πολύ καλά στις κατασκευές. Διερευνήστε τέτοιου είδος ιδιαιτερότητες με ευγένεια και διακριτικότητα, χρησιμοποιώντας θετική διατύπωση (πχ τι του αρέσει, σε τι είναι καλός κοκ)/ 

· Να παρέχετε διακριτική επίβλεψη και υποστήριξη κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Καθώς τα παιδιά έχουν διαφορετικές προσωπικότητες και εμπειρίες, μπορεί να προκύψουν διαφωνείες. Σκεφτείτε πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε πιθανές συγκρούσεις πχ να ζητήσετε από τα παιδιά να πάρουν 5 βαθιές αναπνοές ή να κλείσουν τα μάτια τους και να μετρήσουν μέχρι το 10. Ρωτήστε τους γονείς του άλλου παιδιού τι στρατηγικές χρησιμοποιούν εκείνοι όταν το παιδί τους αναστατώνεται ή αγχώνεται. Η κατάλληλη προετοιμασία είναι ένα πολύ βασικό στάδιο σε όλη την προσπάθεια να οργανώσετε μια συνάντηση για παιχνίδι. 

· Αρχίστε με σύντομες σε διάρκεια συναντήσεις πχ μια ώρα, μέχρι τα παιδιά να αποκτήσουν άνεση και να συνηθίσει το ένα το άλλο. Προτιμήστε τις σύντονες και συχνές συναντήσεις, αφού οι φιλίες χρειάζονται χρόνο για να δημιουργηθούν. Είναι πολύ σημαντικό όλες οι συναντήσεις να τελειώνουν με ευχαριστο τρόπο. Αν επομένως τα παιδιά έχουν μαλώσει, φροντίστε πριν απομακρυνθούν να έχουν αποκαταστήσει όσο είναι δυνατό τη σχέση τους. 

· Να θυμάστε ότι δεν υπάρχει η τέλεια συνάντηση για παιχνίδι. Μην δημιουργείται τέτοια πίεση στον εαυτό σας. Όλα τα παιδιά, τυπικώς αναπτυσσόμενα και παιδιά με ειδικές ανάγκες, μαθαίνουν κατά την διάρκεια του παιχνιδιού και αποκτούν κοινωνικές δεξιότητες. Και όταν μαθαίνει κανείς, σίγουρα κάνει λάθη. Τα παιδιά μας έχουν κέρδος από κάθε ευκαιρία που έχουν για κοινωνική συναναστροφή. Μην είστε αυστηροί με τον εαυτό σας και απολαύστε την αρχή μια νέας φιλίας. 

Απόδοση του άρθρου 10 Tips for Playdates with ASD Kids

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική παιδαγωγός - νηπιαγωγός