Η Ελένη του Ευριπίδη, τα αρχαία από μετάφραση της Γ’ Γυμνασίου, θεωρείται από την πλειοψηφία των μαθητών εύκολο μάθημα. Ιδίως σε σύγκριση με τα αρχαία από το πρωτότυπο, αφού μέσα στο κείμενο που δίνεται στους μαθητές υπάρχουν όλες σχεδόν οι πληροφορίες που χρειάζεται για να απαντήσει κανείς στις περισσότερες ερωτήσεις που θα του γίνουν. Αρκεί να έχει διαβάσει το κείμενο, να έχει καταλάβει το νόημά του και να έχει ασχοληθεί λίγο με τα σχόλια και τις ερωτήσεις του βιβλίου. Τα πράγματα όμως δεν είναι πάντα έτσι απλά, ιδίως για κάποιους μαθητές με Σύνδρομο Asperger.
Η Κ. και ο Α.. μαθητές μας με Σύνδρομο Asperger, έχουν πολύ μεγάλες δυσκολίες, πολύ μεγαλύτερες από όσες αντιμετωπίζουν στα αρχαία από το πρωτότυπο, όσο παράξενο και αν ακούγεται αυτό. Με μια πρώτη ματιά, θεωρεί κανείς ότι κατέχουν το κείμενο, αφού το ξέρουν σχεδόν απ’έξω αυτολεξεί. Στην πραγματικότητα όμως τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.
Χαρακτηριστική είναι η αδυναμία και των δύο να κατανοήσουν την έννοια του ειδώλου και να διαχωρίσουν μέσα στο κείμενο ποια είναι η αληθινή Ελένη και ποια όχι. Αν και γνωρίζουν θεωρητικά την ιστορία και το πώς και γιατί υπάρχουν δύο Ελένες, είναι πολύ συχνή η ερώτηση – σχεδόν κάθε φορά που μιλάει η Ελένη – «αυτή είναι η αληθινή;», δείχνοντας την δυσκολία που αντιμετωπίζουν στο συγκεκριμένο θέμα.
Παράλληλα, παρουσιάζουν σε πολλά σημεία μεγάλα νοηματικά κενά ή φαίνεται να μην έχουν καταλάβει μια συγκεκριμένη σκηνή ή ακόμα και την ιστορία σαν σύνολο, στοιχείο που το αντιλαμβάνεται κανείς μέσα από τις απαντήσεις που δίνουν σε απλές ερωτήσεις ή μέσα από τις απορίες που εκφράζουν τα ίδια.
Ιδιαίτερα έντονη είναι και η δυσκολία τους στο να κατανοήσουν τι ακριβώς ζητούν οι ερωτήσεις και πού βρίσκεται η απάντηση σε αυτές. Συχνά απλά λένε σχεδόν αυτολεξεί το κείμενο από την αρχή της σκηνής ή ακόμα και από την αρχή της σελίδας στην οποία είναι ανοιγμένο το βιβλίο, χωρίς να απαντούν σε αυτό που τα ρωτάνε. Ένα άλλο πρόβλημα σχετικά με τις ερωτήσεις προκεύπτει από το γεγονός ότι αντί να τις απαντήσουν με δικά τους λόγια, χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό αυτούσια τα λόγια του κειμένου, δίνοντας την εντύπωση ότι δεν το καταλαβαίνουν, μολονότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει πάντα.
Αδυναμία εμφανίζουν και στους χαρακτηρισμούς προσώπων. Αντί να παραθέτουν χαρακτηριστικά στηριζόμενα στους στίχους που διαβάζουν, είτε τους παραθέτουν αυτούσιους, είτε αναφέρουν απλά τι γίνεται στην ιστορία. Η κατάσταση αυτή επιβαρύνεται και από την αδυναμία τους να καταλάβουν τη συναισθηματική κατάσταση των προσώπων, ιδίως τα «λεπτά» νοηματικά σημεία.
Πώς μπορείτε ως εκπαιδευτικός ή ως γονιός να βοηθήσετε το παιδί σας στην «Ελένη»:
- Εξηγήστε στο παιδί περιληπτικά την ιστορία και βεβαιωθείτε ότι έχει κατανοήσει τη σύνδεσή της με τον Τρωικό πόλεμο.
- Διαβάζετε το κείμενο στο παιδί αργά και με μεγάλη προσοχή χρωματίζοντας κατάλληλα τη φωνή σας και κάνοντας κάποια σχόλια επεξηγώντας την συναισθηματική κατάσταση των ηρώων αλλά και την πλοκή.
- Ζητάτε από το παιδί να λέει με δικά του λόγια το νόημα του κειμένου/της σκηνής , ακόμα και αν φαίνεται ιδιαίτερα απλό. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται αν και αποτελεί μετάφραση, εμφανίζει δυσκολία λόγω της μορφής της (πιο ποιητική – μεταφορική, με διαφορετική σύνταξη από την αναμενόμενη, μεγαλύτερες προτάσεις και φράσεις με πολλά νοήματα).
- Σε κάθε σκηνή, δίνετε περίληψη – νοηματική απόδοση του κειμένου, καθώς και ερωτήσεις με τις αντίστοιχες απαντήσεις για τα πιο βασικά σημεία του.
- Ζητάτε από το παιδί να απαντά δικά του λόγια στις ερωτήσεις που του κάνετε και να μην χρησιμοποιεί αυτούσιους στίχους του κειμένου. Παράλληλα, δουλέψτε τις ερωτήσεις που υπάρχουν στο πλάι, δίπλα στο κείμενο, σε κάθε σκηνή, όσο απλές και αυτονόητες και αν φαίνονται. Προσπαθήστε να απαντάτε μαζί στις ερωτήσεις του βιβλίου που υπάρχουν στο τέλος κάθε επεισοδίου/σκηνής, αλλά γράψτε και δικές σας που θα βοηθήσουν το παιδί να κατανοήσει τι ακριβώς γίνεται σε κάθε τμήμα της ιστορίας.
- Εξηγείτε τα «λεπτά» νοηματικά σημεία του κειμένου που μπορεί να μπερδέψουν το παιδί, πχ ποια βλέπει μπροστά του ο Τεύκρος αρχικά κτλ.
- Δώστε έμφαση στον χαρακτηρισμό προσώπων, μαθαίνοντας στα παιδιά αρκετά επίθετα που μπορούν να χρησιμοποιούν ανάλογα με το κείμενο.
- Αν θέλετε να μάθει το παιδί να εντοπίζει διάνοιες, προοικονομία, μεταφορές κτλ, αφού εξηγήσετε τι ακριβώς είναι το καθένα και πώς μπορεί να το εντοπίζει, δίνετέ τα σε φυλλάδια ή σημειώνετέ τα πάνω στο βιβλίο έτσι ώστε να μπορούν οι γονείς να του τα εξηγουν και στο σπίτι.
Μην ξεχνάτε ότι η Ελένη, εκτός από μάθημα, είναι και ένα υπέροχο κείμενο. Βοηθήστε τα παιδιά σας να το κατανοήσουν και να προβληματιστούν σχετικά με τα μηνύματα που περιέχει. Όσο για τις εξετάσεις, μην τις υποτιμάτε! Αρχίστε την προετοιμασία εγκαίρως!
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου