Για πρώτη φορά στην Ελλάδα δημιουργείται ένα σχολείο συγγραφής για την Βικιπαίδεια. Οι περισσότεροι ξέρετε την Wikipedia (ή Βικιπαίδεια στα ελληνικά). Την επισκέπτεστε συχνά για να βρείτε πληροφορίες για σχεδόν οτιδήποτε. Η Βικιπαίδεια είναι μία πολυγλωσσική διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια ελευθέρου περιεχομένου. Αλλά και αυτό το ξέρετε.
Η Βικιπαίδεια γράφεται σε συνεργασία από εθελοντές από όλο τον κόσμο. Οποιοσδήποτε μπορεί να επεξεργαστεί λήμματα. Από την ίδρυσή της το 2001, έχει μεγαλώσει ραγδαία σε έναν από τους μεγαλύτερους ιστότοπους αναφοράς στο διαδίκτυο, προσελκύοντας τουλάχιστον 684 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως το 2008. Από τότε ο αριθμός αυτός αυξάνεται συνεχώς. Υπάρχουν πάνω από 75.000 ενεργοί συνεισφέροντες που εργάζονται σε περισσότερα από 30.000.000 λήμματα σε περισσότερες από 250 γλώσσες. Το σχολείο φιλοξενείται από τον Δήμο Καισαριανής. Ο εμπνευστής της ιδέας και συγγραφέας στη Βικιπαίδεια, Μάνος Κεφαλάς μας μίλησε για το εγχείρημα του.
Πώς προέκυψε η ιδέα δημιουργίας ενός τέτοιου σχολείου;
Μάνος Κεφαλάς: Η ιδέα για το Σχολείο Βικιπαίδειας προέκυψε έπειτα από έναν μεγάλο κύκλο παρουσιάσεων και εργαστηρίων για τη Βικιπαίδεια που προώθησε το Υπουργείο της Παιδείας από το 2011. Από τις δράσεις αυτές φάνηκε πως, για να υπάρξει αισθητή αύξηση στη συμμετοχή όσων γράφουν στη Βικιπαίδεια, δεν αρκούν οι ενημερώσεις και τα εργαστήρια γνωριμίας, ούτε καν η συστηματικότητα της επαφής μιας φοράς τον μήνα, που είχαμε στην καλύτερη περίπτωση από φορείς που μας αγκάλιασαν. Το ελάχιστο που κατά τη γνώμη μου χρειάζεται ο νέος συντάκτης, για να χτιστεί σωστά η σχέση του με τη Βικιπαίδεια, είναι η δυνατότητα για επαφή με τον μέντορά του κάποιες φορές την εβδομάδα. Οι λόγοι είναι πολλοί, η κεντρική ιδέα είναι πως πολλοί νέοι συντάκτες χρειάζονται στήριξη και καθοδήγηση, αλλιώς αποθαρρύνονται. Έτσι ξεκινήσαμε το Σχολείο, εθελοντικά, όπως συμμετέχουμε δηλαδή και στη συγγραφή στη Βικιπαίδεια.
Ποιος είναι ο σκοπός του;
Σκοπός του Σχολείου είναι η απόκτηση ιδιαίτερων δεξιοτήτων από το δυνατόν περισσότερους συμπολίτες μας. Η Βικιπαίδεια φτιάχνεται από εμάς τους ίδιους, από μέρος της κοινωνίας που επιθυμεί να αλληλεπιδρά ενεργητικά με τη γνώση και μάλιστα μέσα στο συνεργατικό της περιβάλλον απαιτεί κοινωνική επιδεξιότητα. Οι συντάκτες μαθαίνουν να λειτουργούν με αντικειμενικότητα και ουδετερότητα και να τεκμηριώνουν τον λόγο τους, αποκτώντας εφόδια στην επιχειρηματολογία και την ευθυκρισία. Όλα αυτά συνοψίζονται στο να μάθει κανείς να γράφει και να απευθύνεται σε «εγκυκλοπαιδικό τόνο», κάτι που δεν γνωρίζει κανένας από μόνος του. Καθώς αποκτά μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας τις δεξιότητες αυτές είναι πιθανόν πως θα γίνουμε πιο πλούσιοι σε λήμματα στη δική μας εγκυκλοπαίδεια, ένα εξίσου σημαντικό όφελος είναι όμως πως έχουμε διεύρυνση του κοινωνικού ιστού που είναι κάτι περισσότερο από παθητικός δέκτης της γνώσης.
Τι ακριβώς θα προσφέρει το Σχολείο Βικιπαιδείας;
Το Σχολείο είναι εδώ για να παρέχει καταρχήν τα τεχνικά εφόδια του πώς να συντάξει κανείς ένα λήμμα στον υπολογιστή του. Ποιο είναι το περιβάλλον, ποιες τεχνικές χρησιμοποιούνται, με τι συμβάσεις γίνεται η γραφή και η τεκμηρίωση, πώς εμφανίζουμε εικόνες σε ένα λήμμα κ.λπ. Έπειτα διδάσκονται τα πλαίσια στα οποία λειτουργούμε γράφοντας περιεχόμενο. Η οργάνωση της γνώσης σε μια δομή με τάξη, είναι αντικείμενο διδασκαλίας. Τα θέματα της βασικής πολιτικής, δηλαδή η εγκυκλοπαιδικότητα των θεμάτων, η ανάγκη και ο τρόπος τεκμηρίωσης, η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων του υλικού που χρησιμοποιείται ως πηγές, η προστασία της Βικιπαίδειας από το να γίνει βάθρο προπαγάνδας ή διαφημιστικό μέσο, είναι μέρος των μαθημάτων. Όλα αυτά διδάσκονται και σε κάθε ευκαιρία, ως απαντήσεις στις απορίες που κουβαλά ο κάθε συντάκτης στο μάθημα. Τέλος, αντικείμενο εκπαίδευσης του Σχολείου είναι τα ανθρώπινα πλαίσια στα οποία λειτουργούμε στη Βικιπαίδεια. Το να μην παίρνεις προσωπικά την κριτική του έργου σου, το να απευθύνεις την κρίση σου υποκειμενικά και όχι επικριτικά στους άλλους, είναι κάτι που κανείς μας δεν έχει διδαχθεί επίσημα, αν και είναι από τα πιο σημαντικά εφόδια της συνεργατικότητας.
Τι προσφέρει σε κάποιον η ενασχόληση με την Βικιπαίδεια;
Στη Βικιπαίδεια μπορεί να γράψει ο καθένας, ελεύθερα, όμως οφείλει να γράφει το δυνατόν συγκροτημένα. Όλοι ξέρουν τι είναι βιβλίο, όταν όμως πάει κάποιος να γράψει τι είναι αυτό, το απλό γίνεται δύσκολο! Στον ορισμό θα βάλει πως είναι από χαρτί; Κι αν γίνεται από πλαστικό; Διαβάζεται με την όραση; Κι αν είναι βιβλίο για τυφλούς; Καθώς λοιπόν γράφει κανείς στη Βικιπαίδεια, διεισδύει σε βάθος μεγαλύτερο από την απλή ανάγνωση ή την αποστήθιση ενός έτοιμου ορισμού. Μαθαίνει να λειτουργεί νοητικά. Κατ' ουσίαν παράγει εκ νέου τον ορισμό που βρίσκει σε μία πηγή, όπως υποχρεούται για να τον αναρτήσει στη Βικιπαίδεια ώστε να προστατεύονται τα πνευματικά δικαιώματα της πηγής.
Έπειτα, στη Βικιπαίδεια συνεισφέρει κανείς ξεκινώντας από το ελάχιστο, έστω διορθώνοντας ένα απλό ορθογραφικό ή συντακτικό σφάλμα. Μπορεί να αφήσει ημιτελές ένα λήμμα και να το συνεχίσει μόλις έχει πάλι την άνεση. Μπορεί δηλαδή να λειτουργήσει με ευχέρεια κάποιος που έχει αδυναμία συγκέντρωσης. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται ιδιαίτερα να ακολουθήσουν γραμμικά πλαίσια χρόνου και δομών εκπαίδευσης. Είναι πολύ σημαντικό το ότι ένα σεβαστό ποσοστό συνανθρώπων μας μπορεί να παράξει έργο και να καρπωθεί τη χαρά της ικανοποίησης πως πετυχαίνει να κάνει πράγματα, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνει εμβαθύνοντας με τον δικό του ρυθμό στο αντικείμενο που πραγματεύεται.
Στο τέλος θα βάλω τη χαρά της άμεσης δημοσίευσης. Κάθε φορά που γίνεται μια δημοσίευση, υπάρχει μια ιδιαίτερη ικανοποίηση σε αυτόν που την αναρτά. Κάθε φορά που γίνεται αποδεκτή από την κοινότητα μια προσθήκη του, γνωρίζει πως μεγάλος αριθμός ανθρώπων θα διαβάσει αυτό που έγραψε ο ίδιος. Το λήμμα για τον σεισμό το διαβάζουν 3000 άτομα τον μήνα. Η προσθήκη που έκανα πρόσφατα για ένα μοντέλο εξήγησης των σταδίων προετοιμασίας του σεισμού μου δίνει τη χαρά του Προμηθέα που έδωσε στον κόσμο τη φωτιά.
Θα ήθελα να μας πεις ως «παλιός» Βικιπαιδιστής τι σου έχει προσφέρει η δική σου ενασχόληση με την Βικιπαίδεια.
Η Βικιπαίδεια μου έχει προσφέρει πράγματα που δεν περίμενα. Ενώ η μετάθεση της εξάρτησής μου, από το να περνώ ώρες στο ίντερνετ, σε κάτι που παράγει αξία, ήταν συνειδητή, το κέρδος όσων έχω ήδη περιγράψει, ήταν ανέλπιστο για εμένα. Η τριβή μου στο πεδίο της ελεύθερης γνώσης της Βικιπαίδειας με ώθησε να ξεκινήσω να γράφω ένα βιβλίο κοσμολογίας, χάριν μάλιστα μιας ανακάλυψης που έκανα στα πλαίσια της συγγραφής ενός λήμματος. Μαθαίνω, κάθε μέρα και πιο καλά ελπίζω, να γράφω απλά και να γίνομαι κατανοητός σε δύσκολα θέματα. Έμαθα να μην με ελέγχουν τα συναισθήματά μου χάριν του κοινού καλού, της ελεύθερης διάδοσης της γνώσης. Δεν είναι λίγα αυτά, το να ξεκινήσω το Σχολείο και να γίνω δάσκαλος σε αυτό είναι όμως κάτι επίσης σημαντικό για εμένα, που ξέρω πως θα μου δώσει πολλά.
Θα άλλαζες κάτι στον τρόπο λειτουργίας της;
Ναι, το Σχολείο Βικιπαίδειας έρχεται να μπολιάσει τη Βικιπαίδεια από μέσα. Περισσότεροι συντάκτες που γνωρίζουν να δίνουν τις συγγραφικές τους «μάχες» με αγάπη, θα αλλάξουν την ίδια τη Βικιπαίδεια. Το τι σημαίνει αυτό είναι κάτι που δεν είναι εύκολα κατανοητό, όμως είναι μάθημα ζωής και αντικείμενο διδασκαλίας στο Σχολείο της «Βικιπαιδείας».
Και μια προσωπική ερώτηση. Πότε και πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με την Βικιπαίδεια;
Με τη Βικιπαίδεια ξεκίνησα προσπαθώντας να μεταφέρω από μνήμης μια διάλεξη που παρακολούθησα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για την πρόγνωση σεισμών. Ήταν κάτι καινούριο που σήμερα εκτιμώ πως οδεύει σε κάτι πολύ σπουδαίο. Προέκυψαν τα αντίστοιχα λήμματα, τα πρώτα μου λήμματα, που ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2010. Όμως το να έγραφα αυτά και να αποχωρούσα από τη Βικιπαίδεια ήταν πια ατόφια ενοχή..
Η φοίτηση στο σχολείο της Βικιπαίδειας είναι δωρεάν.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ
Ή δηλώστε ενδιαφέρον στέλνοντας email στο pedia@kessariani.gr ή τηλεφωνώντας στο 210 – 2010733 του Κέντρου δια βίου μάθησης του Δήμου Καισαριανής.
*Ο Αίαντας Αρτεμάκης γεννήθηκε το 1982 και είναι δημοσιογράφος και «κομπιουτεράς». Πουλάει κομπιουτεράκια στην Ομόνοια, με προτίμηση στα γιαπωνέζικα. Του αρέσει να διαβάζει και να ονειρεύεται μια γερή δημοκρατία. Παντρεύτηκε το 1989 τον καλό του φίλο, Amstramd 1512. Δυστυχώς από τότε, έχει αλλάξει πολλούς αγαπημένους. Τώρα συζεί με έναν Z800 HP.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου