Ορισμένες ενοχοποιούνται για περιστατικά συμπεριφορικών προβλημάτων
Τι κάνουν ή τι δεν κάνουν οι γονείς και πώς αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών
Οι επιστήμονες, εδώ και αρκετά χρόνια, μελετούν τις γονικές πρακτικές έτσι, ώστε να κατανοηθεί η επίδρασή τους στην ανάπτυξη των παιδιών. Από το 1920 οι συμπεριφορικές θεωρίες μάθησης έδωσαν έμφαση στον άγραφο πίνακα και στη δύναμη των ενηλίκων και δη των γονέων να διδάξουν τα παιδιά τους και να τα ωθήσουν στην κατεύθυνση που επιθυμούν (Watson, 1925). Γενικότερα, οι συμπεριφοριστές θεωρούσαν τους γονείς ως τους «διδάσκαλους» και τους υπεύθυνους για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Παράλληλα, οι ψυχαναλυτικές θεωρίες εκείνης της περιόδου απέδιδαν ιδιαίτερη σημασία στις πρώιμες ενδοοικογενειακές εμπειρίες ως τις υπαίτιες για τη μετέπειτα ανάπτυξη του ατόμου. Οι ψυχαναλυτές εστίαζαν την προσοχή τους στο πως οι πρώιμες εμπειρίες του ατόμου δημιουργούν εσωτερικές συγκρούσεις, μνήμες και μηχανισμούς άμυνας και μέσω αυτών επηρεάζεται η ανάπτυξη του παιδιού (Freud, 1920). Εν συνεχεία, η γνωστική επανάσταση μέσω της κοινωνικής γνωστικής θεωρίας μάς πληροφόρησε πως γονείς και παιδιά αλληλοεπηρεάζονται διαμέσου των αντιλήψεων και των προθέσεών τους (Bandura, 1977). Παρόλο που η κάθε θεωρία έχει τη δική της συγκεκριμένη φιλοσοφία, όλες συγκλίνουν σε ένα σημαντικό γεγονός: την ισχυρή συμβολή των γονικών πρακτικών στην ανάπτυξη του παιδιού.
Πλειάδα ερευνών έχει εξετάσει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι γονείς στην ανάπτυξη των παιδιών. Δηλαδή, τι κάνουν ή τι δεν κάνουν οι γονείς και πώς αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών. Όπως έχει διαφανεί, συγκεκριμένες γονικές πρακτικές ενοχοποιούνται για την ανάπτυξη συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων στα παιδιά. Η γονική απόρριψη, δηλαδή η μη αποδοχή του παιδιού, η επικριτική στάση προς το παιδί, η εχθρότητα, η έντονη τιμωρητικότητα και η χαμηλή συναισθηματική επαφή, συμβάλλει σημαντικά στην εμφάνιση συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων. Η γονική απόρριψη φαίνεται να βιώνεται πολύ τραυματικά από το παιδί καταρρακώνοντας την αυτοεκτίμηση του, προάγει το αίσθημα έλλειψης συμπαράστασης και συντείνει στην ανάπτυξη αρνητικής εικόνας για τον εαυτό του. Επιπρόσθετα, η απουσία γονικής θέρμης, ευαισθησίας, συναισθηματικής έκφρασης, θετικής εμπλοκής με το παιδί και συναισθηματικής υποστήριξης προς το παιδί συμβάλλει στην ανάπτυξη προβλημάτων. Τα παιδιά τα οποία δεν μεγαλώνουν μέσα σε ένα θετικό περιβάλλον, το οποίο να χαρακτηρίζεται από αγάπη και ασφάλεια, δυσκολεύονται να αναπτύξουν θετική εικόνα για τον εαυτό τους και για τους άλλους, με φυσικό επακόλουθο την εμφάνιση συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων.
Επιπλέον, ο υπέρμετρος ψυχολογικός έλεγχος, δηλαδή η υπερπροστατευτικότητα, ο υπερβολικός χειρισμός των δραστηριοτήτων και ενεργειών του παιδιού, η εξάρτηση των παιδιών στους γονείς, η αποθάρρυνση του παιδιού για ανεξαρτησία και αυτονομία και ο περιορισμός της έκφρασης των σκέψεων και συναισθημάτων του παιδιού, συμβάλλει στην ανάπτυξη συναισθηματικών προβλημάτων (άγχος, φοβίες, παιδική κατάθλιψη). Οι προαναφερόμενες πρακτικές από τους γονείς, εμποδίζουν τα παιδιά να ανακτήσουν το αίσθημα ελέγχου της ζωής τους, δεν αναπτύσσουν ικανοποιητικές στρατηγικές χειρισμού των δυσκολιών της ζωής, νιώθοντας έτσι ευάλωτοι στις προκλήσεις της ζωής, αφού θεωρούν τον εαυτό τους ανήμπορο να τις αντιμετωπίσει.
Επίσης, η έντονη και αυστηρή πειθαρχία, δηλαδή οι φωνές, η χειροδικία και οι απειλές, η επιθετικότητα προς το παιδί, η ασυνεπής πειθαρχία, ο ανεπαρκής έλεγχος και χειρισμός του παιδιού, η έλλειψη γνώσης για τις δραστηριότητες, ενέργειες και παρέες του παιδιού, συμβάλλουν στην ανάπτυξη επιθετικότητας, παραβατικότητας και προβλημάτων διαγωγής του παιδιού. Ειδικότερα κατά την περίοδο της εφηβείας, όπου τα παιδιά αρχίζουν να βγαίνουν έξω και να αναπτύσσουν φιλίες, ο σωστός έλεγχος και χειρισμός του παιδιού αποτελεί σημαντικό παράγοντα. Είναι αποδεδειγμένο πως οι γονείς οι οποίοι δεν ελέγχουν επαρκώς και δεν επιβλέπουν τα παιδιά τους, είναι πιθανόν να αναπτύξουν προβλήματα συμπεριφοράς. Συνεπώς, οι γονικές πρακτικές οι οποίες χαρακτηρίζονται από υπευθυνότητα, ευαισθησία, συναισθηματική φροντίδα, συνεπή και λογικό έλεγχο και παροχή αυτονομίας, συμβάλλουν στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών.
ΓΕΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΥ
Ψυχολόγος Καθηγητής KES COLLEGE
Πηγή: Σημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου