«Η κοινωνία στερεί από τα παιδιά το δικαίωμα στην παιδικότητα»

Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος, ο «πατέρας» του Τριγωνοψαρούλη και του Βιβλιοπόντικα, από τους πιο αγαπημένους συγγραφείς παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, με πάνω από πενήντα βιβλία στο ενεργητικό του, μετρά ήδη εικοσιτέσσερα βιβλία του μεταφρασμένα στο εξωτερικό,ενώ έρχονται να προστεθούν ακόμη τέσσερα, τα βιβλία του Βιβλιοπόντικα, που θα μεταφραστούν τους αμέσως προσεχείς μήνες στα τουρκικά και θα κυκλοφορήσουν στην τουρκική αγορά

Παιδί Ελλήνων της διασποράς, γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε παιδαγωγικά και θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, «από πολύ μικρός ήξερα ότι ο ελληνικός πολιτισμός είναι φορέας αξιών πέρα από γλώσσες και σύνορα. Όνειρό μου να κυκλοφορήσουν βιβλία μου και στην Αίγυπτο, η οποία φιλοξένησε ως οικονομικούς μετανάστες τους παππούδες μου, όπου μεγάλωσαν οι γονείς μου».

Το 1995 εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο του για παιδιά. Το 1997 κυκλοφόρησε ο «Τριγωνοψαρούλης». Ακολούθησαν άλλα έξι βιβλία με περιπέτειες του Τριγωνοψαρούλη, ο οποίος έγινε ο πιο αγαπημένος σύγχρονος ήρωας της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας. Από το 1995 μέχρι σήμερα, ο συγγραφέας του έχει εκδώσει πάνω από 50 βιβλία για παιδιά και νέους, πολλά από τα οποία έχουν τιμηθεί με διακρίσεις, βραβεία και επαίνους, και ανήκει στους ελάχιστους τυχερούς που έχουν τα βιβλία του(24 στον αριθμό)μεταφραστεί στο εξωτερικό (Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Αγγλία, Κορέα, Κίνα, Μαλαισία, Σερβία).

Στον κατάλογο έρχονται να προστεθούν ακόμη τέσσερα, τα βιβλία του Βιβλιοπόντικα, που θα μεταφραστούν τους αμέσως προσεχείς μήνες στα τουρκικά και θα κυκλοφορήσουν στην τουρκική αγορά.

Όπως λέει ο ίδιος στο Αθηναϊκό Πρακτορείο «από την αρχή με ενδιέφερε τα κείμενά μου να μεταφραστούν, να εκδοθούν σε άλλες χώρες και διαβαστούν και από παιδιά όλου του κόσμου γιατί θεωρώ πως η παιδική ηλικία, πέρα από σύνορα και έθνη, έχει κοινά χαρακτηριστικά. Η παιδική λογοτεχνία άλλωστε είναι φορέας πανανθρώπινων αξιών».

Η αρχή έγινε το 2003, όταν κυκλοφόρησε πρώτα στα αγγλικά η ιστορία «Once upon a time … a butterfly» από τη Philomel Productions Ltd, στην Ιρλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία. Η ιστορία αυτή εκδόθηκε αργότερα στα ελληνικά στο βιβλίο «Αγάπες σαν παραμύθια» (Εκδόσεις Πατάκη 2011).

Ακολούθησαν τα βιβλία «Τριγωνοψαρούλης εναντίον μεγάλου καρχαρία» και «Ο αδελφός του Τριγωνοψαρούλη» τα οποία κυκλοφόρησαν στην Κορέα. Ο Τριγωνοψαρούλης μεταφράστηκε επίσης στα ιταλικά για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, στα γερμανικά για τις ανάγκες του Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Βερολίνου, και μάλιστα απόσπασμά του άνοιγε τον κατάλογο του 2007, και στα βουλγαρικά για το Φεστιβάλ Παιδικής Λογοτεχνίας της Bankya.

Σημαντική στιγμή η έκδοση και των εφτά βιβλίων του Τριγωνοψαρούλη στην Κίνα. Ο Τριγωνοψαρούλης πήρε την πρωτιά από τον Βιβλιοπόντικα, ο οποίος είχε ήδη τις τέσσερις ιστορίες του σε γερμανική έκδοση από τον οίκο Rieders Kleine Lesebibliothek και δύο ιστορίες στη Μαλαισία στα αγγλικά, από τον εκδοτικό οίκο Penerbitan Pelangi Sdn, Bhd.

Ιδιαίτερη θέση στα μεταφρασμένα βιβλία του Ηλιόπουλου έχει και το εφηβικό βιβλίο «Από Μικέλε προς Φώτη» που έγραψε μαζί με τον Ιταλό συγγραφέα Λουτσάνο Κομίντα (1954-2011) σε διπλή μετάφραση Βασιλικής Νίκα.

Αναλυτικά η συνέντευξη:

-Μπορεί ένας «ελληνικός» Τριγωνοψαρούλης σήμερα να «κατακτήσει» τον κόσμο; Δηλαδή τα βιβλία που γράφονται για παιδιά έχουν ταυτότητα και έθνος προέλευσης;

Ο συγγραφέας έχει ταυτότητα στην οποία σαφώς περιλαμβάνεται και η εθνικότητα. Αυτό όμως δεν εμποδίζει κανέναν λογοτεχνικό ήρωα να απευθύνεται σε κάθε πολίτη του κόσμου αφού μιλά για πανανθρώπινες αξίες. Ειδικότερα στην παιδική λογοτεχνία αυτό είναι ακόμη πιο εμφανές, αφού η παιδική ηλικία έχει τόσα κοινά στοιχεία σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη.

-Μιλήστε μας για τον Τριγωνοψαρούλη και τον Βιβλιοπόντικα. Τι είδους ήρωες είναι; Ενώ πολλά βιβλία σας έχουν μεταφερθεί στο θέατρο δεν έχουμε δει κάτι στον κινηματογράφο; Σας έχουν πλησιάσει σκηνοθέτες για να γυριστεί μια ταινία κινουμένων σχεδίων;

Ο Τριγωνοψαρούλης είναι αντι-ήρωας. Δεν έχει υπερφυσικές δυνάμεις. Είναι ο «διαφορετικός» που όλοι έχουμε υπάρξει. Έχει αδυναμίες, κάνει λάθη, φοβάται. Τα καταφέρνει χάρη στην εξυπνάδα του και στην αγάπη των φίλων του. Ο Βιβλιοπόντικας (Kitap Faresi στα Τούρκικα) αγαπά τα βιβλία και βρίσκει σε αυτά λύσεις για όλα τα προβλήματά του, ακόμα και για τις αδυναμίες του. Και οι δυο έγιναν οι πρώτοι Έλληνες ήρωες που σειρά βιβλίων τους μεταφράζεται στο εξωτερικό, ίσως γιατί κάθε παιδί μπορεί εύκολα να ταυτιστεί μαζί τους.

-Η ταινία είναι ένα άλλο μεγάλο όνειρο αλλά σε μια Ευρώπη με τέτοια οικονομική κρίση τι μπορεί να περιμένει κανείς;

Έχετε ο ίδιος παραδεχθεί ότι «στοχεύατε τα βιβλία σας να μεταφραστούν». Αυτό σημαίνει ότι γράφατε διαφορετικά, απ΄ ότι θα γράφατε, αν απευθυνόσαστε σε ελληνόπουλα;

Όχι, εγώ έγραφα και γράφω όπως μου υπαγορεύει η ψυχή μου. Όμως πάντα πίστευα ότι μέσα από τα κείμενά μου συνομιλώ με το παιδί πέρα από γλώσσες και σύνορα.

-Ποιες ήταν οι δικές σας παιδικές αναφορές και οι δικοί σας αγαπημένοι παιδικοί συγγραφείς;

Αγαπώ δυο μικρούς, ο ένας ζει σε έναν δικό του πλανήτη με ένα τριαντάφυλλο και ο άλλος πετάει και δεν μεγαλώνει ποτέ. Ο Μικρός Πρίγκιπας και ο Πήτερ Παν, του Εξιπερί και του Μπάρι, είναι δυο κείμενα που διαβάζω ξανά και ξανά. Και δείτε σύμπτωση και αυτά δεν έχουν σύνορα, ούτε γλωσσικούς περιορισμούς.

-Ανήκετε σε μια γενιά λογοτεχνών που δημιούργησε την κατηγορία «ευπώλητα» και εύκολα διακινούμενα; Τώρα τα πράγματα άλλαξαν. Είναι σαφώς πιο δύσκολα. Προς τα που βλέπετε να πηγαίνει η εκδοτική δραστηριότητα (αναφέρομαι στο νέο χάρτη που δημιουργείται)

Στα παιδικά βιβλία σπάνια έχουμε Best Seller. Κι όσα είχαμε τον καιρό της αφθονίας και της σπατάλης εξαφανίστηκαν. Συχνότατα όμως έχουμε Long Seller. Δηλαδή βιβλία που διαχρονικά παραμένουν στα πολύ αγαπημένα των παιδιών. Και πάλι με την οικονομική κατάσταση όπως διαμορφώνεται αυτά θα αναζητήσουν οι εκδότες. Μόνο που δεν είναι τόσο εμφανή από την πρώτη στιγμή. Χρειάζονται χρόνο για να δείξουν τη δύναμή τους.

-Ποιο είναι το επόμενο στοίχημα με τον εαυτό σας;

Δεν μου αρέσουν καθόλου τα στοιχήματα. Εγώ το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να γράφω ιστορίες που να αγγίζουν τις ψυχές των παιδιών. Από εκεί και πέρα το τι θα κατορθώσουν τα βιβλία εκδοτικά ανήκει σε άλλους, τους οποίους εμπιστεύομαι.

-Εργάζεσθε ως δάσκαλος. Πως βλέπετε τα σημερινά παιδιά σε σχέση με τη δική σας γενιά ως παιδί;

Μεγαλώνουν πιο γρήγορα. Λες και η ίδια η κοινωνία μας τους στερεί το δικαίωμα στην παιδικότητα. Εμείς οι συγγραφείς υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα του παιδιού να είναι παιδί. Ίσως γιατί κι εμείς, αν και μεγάλοι, διεκδικούμε το ίδιο δικαίωμα.

Πηγή: Real