Βιβλίο: Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη

«…Τα παιδιά (και οι μεγάλοι, βεβαίως) που θα πάρουν στα χέρια τους το βιβλίο και θα το μελετήσουν, θα κάνουν ένα υπέροχο ταξίδι στο μοναδικό κόσμο του Βυζαντίου και θα εισέλθουν αβίαστα στην καθημερινή ζωή, τον πολιτισμό και τις αιώνιες αξίες των πατέρων μας. Συντροφιά με τον Ακρίτα και τη Ρωμανία-Αετοπούλα στη ράχη του Σπαθάτου, μέσα από μια πλημμυρίδα εικόνων, θα καλπάσουν στην Κωνσταντινούπολη του 10ου μέχρι και του 12ου αιώνα, θα οσφρανθούν τα μύρα της αρχοντιάς και της αγιοσύνης, θα νιώσουν μεγάλες συγκινήσεις…» γράφει στον κατατοπιστικό και ενθουσιώδη πρόλογό του ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Και η συγγραφέας παρατηρεί: «…Θα ανακαλύψετε ότι, εκτός από μνημειώδεις μάχες, επιτεύγματα ξακουστών ηγεμόνων και κάποιες πολύ ‘σκοτεινές’ στιγμές, αυτή η ιστορική περίοδος εμπεριείχε και μια ιδιαίτερα γοητευτική και πλούσια καθημερινή ζωή, τέχνες και γράμματα, που μας έχει καθορίσει και του οποίου αποτελούμε τη συνέχεια».

Το διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το βιβλίο της Εύης Τσιτιρίδου, γνωστής και από άλλα έργα της, αλλά κυρίως από το πρωτότυπο, ευσύνοπτο και ευχάριστο Το αλφαβητάρι της Αγίας Σοφίας (Εκδ. Ακρίτας, 2008). Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη είναι –κυρίως– ένα διαδραστικό παραμύθι στο οποίο περιέχονται άνω των πενήντα εκπαιδευτικές δραστηριότητες, άλλες μεν ατομικές για το σπίτι, άλλες ομαδικές για το σχολείο, εναρμονισμένες με την ύλη των σχολικών εγχειριδίων Βυζαντινής Ιστορίας του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Είναι, όμως, και πολλά άλλα: είναι ιστορίες αγάπης και έρωτα, πόνου και αφοσίωσης, ηρωισμού, πίκρας και ελπίδας. Και τι δεν υπάρχει μέσα σ’ αυτό το βιβλίο το γραμμένο με λυρισμό και πλούσια γλώσσα και εικονογραφημένο έτσι ώστε να θυμίζει παραστάσεις λαϊκές βυζαντινές. Όσο για τις δραστηριότητες; Παρέχουν τόσες πληροφορίες, ώστε παρακινούν: στο να σκεφθείς, να κρίνεις, να συγκρίνεις, να συνταιριάσεις, τέλος, να φαντασθείς. Και να ξεκινήσεις ένα μακρινό ταξίδι πίσω στο χρόνο, μεταξύ 10ου και 12ου αιώνα, τότε που ακόμη άκμαζε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Εκεί, σε τόπο εύφορο κι ευλογημένο, κατοικεί το όμορφο μελαχρινό παλικάρι, ο Ακρίτας. Αποστολή του είναι να υπερασπίζεται την πατρίδα από τους εισβολείς, που ήταν πολλοί και την επιβουλεύονταν. Το άλογό του, ο Σπαθάτος, είναι φίλος κι αδελφός, συντροφιά στους πολέμους, συντροφιά στην ειρήνη, στις χαρές και στα πένθη. Ίσως σε τούτο το ευγενές ζώο να εξομολογείται και τον καημό που του αναστατώνει την καρδιά και σκοτεινιάζει τα μάτια του. Κι είναι η πληγή αυτή ανεπούλωτη, γιατί είναι πληγή από χαμένη αγάπη. Αυτή δεν θεραπεύεται ούτε με τον χρόνο, ούτε με αντικατάσταση. Απλώς περιμένει υπομονετικά να ακουστεί και πάλι η κραυγή της – ή ο μελένιος της ψίθυρος. Αναλόγως.

Προς το παρόν, ο γενναίος και ερωτοχτυπημένος Ακρίτας δεν παύει να αναζητά τη μία, τη μοναδική του αγαπημένη, την υπέροχη Ρωμανία. Α, δύσκολο πολύ! Η πριγκίπισσά του ταξιδεύει ασταμάτητα στις εσχατιές της Αυτοκρατορίας! Βοηθώντας, γλυκαίνοντας, εμψυχώνοντας τους μαχητές, στηρίζοντας τους κατατρεγμένους. Εμφανίζεται παντού – όπου υπάρχει ανάγκη, κρίση, δυσκολία, σαν άγγελος Κυρίου παρουσιάζεται και συντρέχει. Κυριολεκτικώς σαν άγγελος μια και έχουν φυτρώσει φτερά στην ωμοπλάτη της. Βέβαια ο λαός που την έπλασε, τη βάφτισε Αετοπούλα. Αυτό συνέβη μετά την καταστροφή της πατρίδας της από τους Σαρακηνούς, οι οποίοι εξόντωσαν και την αρχοντική οικογένειά της. Κι όσο αυτή απομακρύνεται, τόσο τη λαχταρά ο Ακρίτας. «Γύρνα στο στρατιωτόπι σου, τα σύνορα της πατρίδας σε χρειάζονται πιότερο απ’ την αγάπη μιας γυναίκας» του παραγγέλνει μια άγνωστη, μυστηριώδης κυρά.

Μέσω της αγωνιώδους πορείας του Ακρίτα, ο αναγνώστης εισέρχεται σταδιακά σε έναν κόσμο άγνωστο, μερικώς παραγνωρισμένο μα στην πραγματικότητα λαμπερό, δημιουργικό, περήφανο και ζωντανό, κόσμο που ετοίμασε την Αναγέννηση κι ας φιμώθηκε, κι ας ταλαιπωρήθηκε κατά καιρούς. Ο Δικέφαλος Αετός με τον συμβολισμό του, που το ένα του κεφάλι κοιτά την Ανατολή και το άλλο κατά τη Δύση, οι κατοικίες των Βυζαντινών, η ένδυσή τους, τα θρυλικά άλογα Ακριτών και η ανθρωπινή λαλιά τους, η Κωνσταντινούπολη που την είπαν και Θεόκτιστη. Οι μαθητές στο Βυζάντιο και τα εφόδιά τους, η εκπαίδευση, η τέχνη, η Αγία Σοφία, η ανέγερση και οι αλλεπάλληλες καταστροφές της, η βεβήλωσή της, τα στρατιωτόπια, το υπέροχο Άσμα του Αμούρη, οι γνωστότεροι Ακρίτες, και εκείνο το αλησμόνητο: «Ακρίτας κάστρο έχτισε κι ακρίτας περιβόλι…». Και άλλα πολλά εύτακτα, έξοχα θα πληροφορηθεί ο νεαρός αναγνώστης διαβάζοντας το καλό αυτό βιβλίο.

Ηλικία: 10-14 ετών.

Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη
Εύη Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου
εικονογράφηση: Θανάσης Δήμου
Πατάκης
80 σελ.
Τιμή € 14,00

της Ελένης Σαραντίτη στο diastixo