Είχατε σκεφτεί ποτέ την εκδοχή να εμπλέξετε τα παιδιά της τοπικής κοινότητας στην οργάνωση της βιβλιοθήκης; Αυτή την εξαιρετική ιδέα προτείνουν στο άρθρο τους “My Library: Involving Children in the Improvement of School Library Space” οι Atmodiwirjo, Andri και Paramita (2012). Φαίνεται πως ένας καλός τρόπος να κάνουμε τα παιδιά να γίνουν κομμάτι της βιβλιοθήκης μας και να εξοικειωθούν με το χώρο είναι να τα προσκαλέσουμε / προκαλέσουμε να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση του χώρου και της συλλογής.
Δεν είναι άγνωστη η τακτική να χρησιμοποιούμε ερωτηματολόγια ή ακόμα και να συζητάμε ανοιχτά με το κοινό μας για τις προσκτήσεις προκειμένου να προσδιορίσουμε τις πληροφοριακές τους ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους. Τι θα γινόταν, όμως, αν τους εμπλέκαμε ακόμα περισσότερο στον κύκλο εργασιών μας; Το άρθρο που προανέφερα, εξετάζει την περίπτωση της βιβλιοθήκης ενός δημοτικού σχολείου της Ινδονησίας, όπου τα παιδιά ενεπλάκησαν στο σχεδιασμό και την ανακαίνιση του χώρου και κατά πόσον αυτή η τακτική μπορεί να συμβάλει θετικά στην αξιοποίηση της σχολικής βιβλιοθήκης από τη σχολική κοινότητα.
Το πρώτο που θα πρέπει να ρωτάμε τους εαυτούς μας είναι αν ο χώρος της βιβλιοθήκης μας είναι ελκυστικός για τους επισκέπτες της. Δύσκολα θα προσελκύσουμε νέα μέλη αν η εικόνα της είναι απαρχαιωμένη και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις επιθυμίες των χρηστών της. Πολύ περισσότερο τα παιδιά, που είναι και αυστηρότεροι κριτές, δεν θα έρθουν στη βιβλιοθήκη αν το περιβάλλον δεν τους είναι ελκυστικό. Όπως ένα παιδικό βιβλίο χωρίς εικονογράφηση δεν έχει ελπίδα να γίνει best seller, αντιστοίχως ένας άχρωμος χώρος, χωρίς τη ζωντάνια που χαρακτηρίζει την παιδική ηλικία δεν είναι πιθανό να τα κρατήσει. Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται προσοχή στις επιλογές διακόσμησης που θα κάνουμε γιατί δεν πρέπει στην προσπάθεια να φέρουμε τα παιδιά στη βιβλιοθήκη να διώξουμε τους ενήλικες. Γι’ αυτό ιδανικό είναι να εμπλέκουμε όλους τους ενδιαφερόμενους στο σχεδιασμό του χώρου μας.
Όπως εμείς ως εργαζόμενοι στις βιβλιοθήκες νιώθουμε την ανάγκη να προσθέσουμε το προσωπικό μας στοιχείο (ένα φυτό, μια μολυβοθήκη ή ό,τι άλλο) στο χώρο εργασίας ώστε να τον κάνουμε πιο φιλόξενο και οικείο, αντιστοίχως και οι αναγνώστες μας θέλουν να νιώθουν αυτή την οικειότητα στο χώρο της βιβλιοθήκης. Γιατί, λοιπόν, να μην τους δώσουμε τη δυνατότητα να προσθέσουν το δικό τους προσωπικό στοιχείο μέχρι κάποιο βαθμό; Γιατί να μην τους επιτρέψουμε να νιώσουν ότι “ανήκουν” σ’ αυτό το χώρο;
Αν δούμε τι προσφέρει αυτή η ιδέα στα παιδιά, είναι προφανές πως πρόκειται για μια δραστηριότητα που τα μαθαίνει να συνεργάζονται για την επίτευξη ενός στόχου και ταυτόχρονα καλλιεργεί την αισθητική τους και τα κάνει πιο υπεύθυνα.
Φοβάμαι πως οι συνάδελφοι των σχολικών βιβλιοθηκών θα επιβεβαιώσουν την αίσθηση που έχω πως η εκπαιδευτική διαδικασία δεν έχει συνδεθεί με τη βιβλιοθήκη στο βαθμό που θα μπορούσε ή ακόμα και που θα έπρεπε. Συχνά γίνεται το λάθος οι βιβλιοθήκες να έχουν πολύ “επίσημο” ύφος πράγμα που δύσκολα τραβά την προσοχή των παιδιών και πολύ πιο δύσκολα καλλιεργεί την επιθυμία τους να περάσουν το χρόνο τους εκεί. Ιδανικά, ο σχεδιασμός του χώρου της σχολικής βιβλιοθήκης, της επίπλωσης και του εξοπλισμού πρέπει “να ανταποκρίνεται αισθητικά στον χρήστη και να ευνοεί την αναψυχή και τη μάθηση” (IFLA/UNESCO, 2002). Επειδή, όμως, ο σχεδιασμός της βιβλιοθήκης σχετίζεται και με την πολιτική ολόκληρου του σχολείου, θα πρέπει ο σχεδιασμός της να προβλέπεται μεν κεντρικά από τους κανονισμούς δόμησης σχολικών κτιρίων να προσφέρει, όμως, και κάποια ευελιξία ώστε να υπάρχει περιθώριο για πρωτοβουλίες. Το σχολικό πρόγραμμα θα πρέπει κατά την κατάρτισή του να προβλέπει μέρος των δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει να υλοποιούνται στο χώρο της βιβλιοθήκης.
Δεν είναι άγνωστη η τακτική να χρησιμοποιούμε ερωτηματολόγια ή ακόμα και να συζητάμε ανοιχτά με το κοινό μας για τις προσκτήσεις προκειμένου να προσδιορίσουμε τις πληροφοριακές τους ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους. Τι θα γινόταν, όμως, αν τους εμπλέκαμε ακόμα περισσότερο στον κύκλο εργασιών μας; Το άρθρο που προανέφερα, εξετάζει την περίπτωση της βιβλιοθήκης ενός δημοτικού σχολείου της Ινδονησίας, όπου τα παιδιά ενεπλάκησαν στο σχεδιασμό και την ανακαίνιση του χώρου και κατά πόσον αυτή η τακτική μπορεί να συμβάλει θετικά στην αξιοποίηση της σχολικής βιβλιοθήκης από τη σχολική κοινότητα.
Το πρώτο που θα πρέπει να ρωτάμε τους εαυτούς μας είναι αν ο χώρος της βιβλιοθήκης μας είναι ελκυστικός για τους επισκέπτες της. Δύσκολα θα προσελκύσουμε νέα μέλη αν η εικόνα της είναι απαρχαιωμένη και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις επιθυμίες των χρηστών της. Πολύ περισσότερο τα παιδιά, που είναι και αυστηρότεροι κριτές, δεν θα έρθουν στη βιβλιοθήκη αν το περιβάλλον δεν τους είναι ελκυστικό. Όπως ένα παιδικό βιβλίο χωρίς εικονογράφηση δεν έχει ελπίδα να γίνει best seller, αντιστοίχως ένας άχρωμος χώρος, χωρίς τη ζωντάνια που χαρακτηρίζει την παιδική ηλικία δεν είναι πιθανό να τα κρατήσει. Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται προσοχή στις επιλογές διακόσμησης που θα κάνουμε γιατί δεν πρέπει στην προσπάθεια να φέρουμε τα παιδιά στη βιβλιοθήκη να διώξουμε τους ενήλικες. Γι’ αυτό ιδανικό είναι να εμπλέκουμε όλους τους ενδιαφερόμενους στο σχεδιασμό του χώρου μας.
Όπως εμείς ως εργαζόμενοι στις βιβλιοθήκες νιώθουμε την ανάγκη να προσθέσουμε το προσωπικό μας στοιχείο (ένα φυτό, μια μολυβοθήκη ή ό,τι άλλο) στο χώρο εργασίας ώστε να τον κάνουμε πιο φιλόξενο και οικείο, αντιστοίχως και οι αναγνώστες μας θέλουν να νιώθουν αυτή την οικειότητα στο χώρο της βιβλιοθήκης. Γιατί, λοιπόν, να μην τους δώσουμε τη δυνατότητα να προσθέσουν το δικό τους προσωπικό στοιχείο μέχρι κάποιο βαθμό; Γιατί να μην τους επιτρέψουμε να νιώσουν ότι “ανήκουν” σ’ αυτό το χώρο;
Αν δούμε τι προσφέρει αυτή η ιδέα στα παιδιά, είναι προφανές πως πρόκειται για μια δραστηριότητα που τα μαθαίνει να συνεργάζονται για την επίτευξη ενός στόχου και ταυτόχρονα καλλιεργεί την αισθητική τους και τα κάνει πιο υπεύθυνα.
Φοβάμαι πως οι συνάδελφοι των σχολικών βιβλιοθηκών θα επιβεβαιώσουν την αίσθηση που έχω πως η εκπαιδευτική διαδικασία δεν έχει συνδεθεί με τη βιβλιοθήκη στο βαθμό που θα μπορούσε ή ακόμα και που θα έπρεπε. Συχνά γίνεται το λάθος οι βιβλιοθήκες να έχουν πολύ “επίσημο” ύφος πράγμα που δύσκολα τραβά την προσοχή των παιδιών και πολύ πιο δύσκολα καλλιεργεί την επιθυμία τους να περάσουν το χρόνο τους εκεί. Ιδανικά, ο σχεδιασμός του χώρου της σχολικής βιβλιοθήκης, της επίπλωσης και του εξοπλισμού πρέπει “να ανταποκρίνεται αισθητικά στον χρήστη και να ευνοεί την αναψυχή και τη μάθηση” (IFLA/UNESCO, 2002). Επειδή, όμως, ο σχεδιασμός της βιβλιοθήκης σχετίζεται και με την πολιτική ολόκληρου του σχολείου, θα πρέπει ο σχεδιασμός της να προβλέπεται μεν κεντρικά από τους κανονισμούς δόμησης σχολικών κτιρίων να προσφέρει, όμως, και κάποια ευελιξία ώστε να υπάρχει περιθώριο για πρωτοβουλίες. Το σχολικό πρόγραμμα θα πρέπει κατά την κατάρτισή του να προβλέπει μέρος των δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει να υλοποιούνται στο χώρο της βιβλιοθήκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου