Το άρωμα του τραγουδιού: Αφιέρωμα στην παιδική δισκοθήκη

Από το ιστολόγιο Το άρωμα του τραγουδιού

Δε χρειάζεται να είναι κανείς ιδιαίτερα παρατηρητικός για να διαπιστώσει ότι, στα δισκοπωλεία, μεταξύ των κατηγοριών (λαϊκό, έντεχνο, ελαφρό, κλπ) μέσω των οποίων επιχειρείται η ταξινόμηση των δίσκων, υπάρχει μια ιδιαίτερη γωνιά με τα “Παιδικά”. Οι δισκογραφικές εταιρείες, χρόνια τώρα, έχουν στρέψει το βλέμμα τους στην μαζική έκδοση δίσκων με παιδικά τραγούδια και παραμύθια, απευθυνόμενοι κυρίως στους γονείς που ψάχνουν ποιοτικούς τρόπους για να ψυχαγωγήσουν τα παιδιά τους. Όμως, τα κριτήρια που χρησιμοποιούν οι δισκογραφικές, κάθε άλλο παρά ποιοτικά είναι. Η πλειοψηφία των παραγωγών είναι εξαιρετικά πρόχειρα ηχογραφήματα που ακολουθούν γνωστές και ξεπερασμένες “μεθόδους” διαπαιδαγώγηση, με τραγούδια και παραμύθια που θαρρεί κανείς ότι απευθύνονται σε ανθρώπους μειωμένης αντίληψης και αισθητικής!

Η μεγάλη πλειοψηφία των παιδικών δίσκων, αποτελείται από κάτι άθλιες φτηνές ηχογραφήσεις που χρησιμοποιούν παιδιά (ή, ακόμα χειρότερα, ενήλικες που προσπαθούν να μιμηθούν τα παιδιά), τα οποία συνήθως με τη συνοδεία ενός συνθεσάιζερ “ερμηνεύουν” τα γνωστά, χιλιοειπωμένα τραγούδια όπως το «Μια ωραία πεταλούδα», το «Ένα φράγκο η βιολέτα» και άλλα παρόμοια. Το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα τέτοιων ηχογραφήσεων είναι επιεικώς απαράδεκτο, και το χειρότερο είναι ότι, όχι μόνο δεν καταφέρνουν να καλλιεργήσουν τη φαντασία και την αισθητική των παιδιών, αλλά αντίθετα, τα προετοιμάζουν με τον καλύτερο τρόπο ώστε αργότερα να δεχτούν με μεγαλύτερη ευκολία τα υπόλοιπα προϊόντα υποκουλτούρας που προωθούν οι εταιρίες, ώστε να διαβούν (ενήλικες πια) τις πόρτες των νυχτερινών κέντρων και να εκτονωθούν εν μέσω λουλουδιών με τραγούδια αντίστοιχης αισθητικής με αυτά που άκουγαν παιδιά. Όσο για τις ηχογραφήσεις παραμυθιών, εκεί τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: απονευρωμένη γλώσσα, δίχως ίχνος φαντασίας, “ερμηνείες” που θυμίζουν το διδακτικό ύφος της γεροντοκόρης δασκάλας περασμένων καιρών, και επιλογή παραμυθιών που απροκάλυπτα προωθούν τον συντηρητισμό, την ηττοπάθεια και την ηθική της μιζέριας και της αποχαύνωσης.

 Ενώ στους υπόλοιπους τομείς, όπως για παράδειγμα στο παιδικό βιβλίο, παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες μια σημαντική προσπάθεια με προσεγμένες εκδόσεις, για τις οποίες εργάζονται παιδοψυχολόγοι και αξιόλογοι συγγραφείς με σκοπό την αναβάθμιση του προϊόντος, στη δισκογραφία το τοπίο είναι το ακριβώς αντίθετο: όλο και χειρότερες παραγωγές, ακόμα πιο πρόχειρες, ύποπτα υποβαθμισμένες, χωρίς καμία διάθεση για βελτίωση της αισθητικής και του περιεχομένου τους. Αυτό βεβαίως, δε σημαίνει ότι ανάμεσά τους δεν μπορεί να βρει κανείς και τρομερά αξιόλογες παραγωγές δίσκων με παιδικά τραγούδια. Το κακό όμως είναι ότι, απ’ τη μια αποτελούν μειοψηφία μέσα στο σύνολο των παραγωγών, και απ’ την άλλη, οι πιο αξιόλογοι δίσκοι με παιδικά τραγούδια εκδόθηκαν κατά το παρελθόν, δημιουργώντας την ελπίδα ότι θα υπάρξει και η ανάλογη συνέχεια, κάτι το οποίο τελικά δε συνέβη.

Με αφορμή τις παραπάνω σκέψεις, το Άρωμα του Τραγουδιού ανοίγει την Παιδική δισκοθήκη του και με μία σειρά κειμένων, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τις πιο αξιόλογες παραγωγές παιδικών τραγουδιών και παραμυθιών που αποτελούν τις εξαιρέσεις στον κανόνα που αναφέραμε. Η σειρά που θα ακολουθήσει η παρουσίαση δε θα είναι χρονολογική, αλλά (όσο το δυνατόν) θεματική. Παιδικά τραγούδια που γράφτηκαν για το θέατρο και το ραδιόφωνο, ανεξάρτητες παραγωγές που με το δικό τους τρόπο σημάδεψαν τα παιδικά μας ακούσματα και εργασίες σημαντικών δημιουργών που αντιμετώπισαν το παιδικό τραγούδι με την υπευθυνότητα και τη σοβαρότητα που του αρμόζει. Μέσα σ’ αυτή τη διαδικασία, ελπίζω να ανακαλύψουμε μαζί την κρυμμένη παιδική μας αθωότητα, τα ακούσματα που διαμόρφωσαν την αισθητική μας, κύκλους τραγουδιών που δημιούργησαν “σχολή” στο παιδικό τραγούδι και νέες, πολύ αξιόλογες προσπάθειες που αντιστέκονται στην οργανωμένη υποβάθμιση που επιχειρούν οι εταιρείες σ’ ένα τόσο ευαίσθητο κομμάτι του ελληνικού τραγουδιού.

Μέρος Α', Μέρος Β', Μέρος Γ', Μέρος Δ΄.