Κόντρα στον παράλογο και «ρατσιστικό» νόμο του υπουργείου Πολιτισμού, μια ομάδα θεάτρου αποτελούμενη από ανθρώπους με κινητικά προβλήματα επιχειρεί να μας πείσει πως αξίζει να λέγεται επαγγελματική.
Από την παράσταση της ομάδας ΘΕ.ΑΜ.Α το 2010: «Λάμια» της Λίνας Αμπντελχαμίντ Πρόκειται για την ομάδα ΘΕ.ΑΜ.Α. (Θέατρο ΑμεΑ Αχαρνών), που ιδρύθηκε τον Γενάρη του '10 από τον Βασίλη Οικονόμου στους κόλπους του Δήμου Αχαρνών και τη Δευτέρα παρουσιάζει τη δεύτερη παράστασή της με τίτλο «Ηρωες και μύθοι», μια συρραφή μονολόγων του Τενεσί Ουίλιαμς, στην Τεχνόπολη (9 μ.μ.).
Προσωπική υπέρβαση
«Τι είναι επαγγελματισμός; Πέρα από το να πληρώνεσαι; Είναι η τελειότητα;» διερωτάται ο 31χρονος Βασίλης Οικονόμου, εμπνευστής της ομάδας και σκηνοθέτης του εβδομαδιαίου εργαστηρίου. «Κάθε άνθρωπος που θέλει να γίνει ηθοποιός έρχεται σε μια πρόκληση για να ξεπεράσει τα όριά του. Εστω και για λίγο. Αυτή η προσωπική υπέρβαση δίνει το ουσιαστικό νόημα της τέχνης. Αυτό κάνουμε εμείς. Εάν κάποιο παιδί δώσει κάτι παραπάνω από τον εαυτό του, θεωρούμε πως έχουμε πετύχει», συμπληρώνει.
Ατομο με κινητικό πρόβλημα ο ίδιος, είναι ο πρώτος που αμφισβήτησε με τον πιο γόνιμο τρόπο την προϋπόθεση αρτιμέλειας που εξακολουθεί να αποτελεί βασικότατο κριτήριο για να δώσει κανείς εξετάσεις για την εισαγωγή του στις Ανώτερες Σχολές Δραματικής. Το 2005 κατόρθωσε να είναι ο πρώτος που τις πέρασε επιτυχώς, ανοίγοντας το δρόμο και για τους υπόλοιπους. Η Ελλάδα μπορεί να «υπερηφανεύεται» πως είναι μια από τις τελευταίες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου στις οποίες ισχύει η προϋπόθεση αυτή, όπως μας εξηγούν τα μέλη της ομάδας. «Το θέατρο ανθρώπων με κινητικά προβλήματα αντιμετωπίζεται ισότιμα και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και οι ΗΠΑ. Εκεί μάλιστα υπάρχουν δύο και τρεις σύλλογοι ηθοποιών, όπως είναι το δικό μας ΣΕΗ ατόμων με αναπηρία», υποστηρίζει ο Βασίλης Οικονόμου, που σπούδασε και εργάστηκε ως αρχαιολόγος πριν αφοσιωθεί στο θέατρο ΑμεΑ.
«Οταν έξω υπάρχουν επτά επαγγελματικές ομάδες για άτομα με αναπηρία και εδώ μία και με δικά μας έξοδα, καταλαβαίνετε πόσο πίσω είμαστε», μας λέει η 30χρονη Χριστίνα Τούμπα. Απόφοιτος Κοινωνιολογίας και με μεταπτυχιακά στα παιδαγωγικά, περιμένει τα τελευταία τρία χρόνια το διορισμό της σε κάποιο από τα ειδικά σχολεία. Μέχρι τότε διοχετεύει όλη της την ενέργεια στο θεατρικό εργαστήρι. «Ποιος θα μας αφαιρέσει αυτό το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης μέσω της τέχνης;» διερωτάται.
Ο Βασίλης Οικονόμου, πάντως, ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται για ένα εργαστήρι δημιουργικής απασχόλησης. «Δεν κάνουμε δραματοθεραπεία. Η τέχνη του ηθοποιού είναι καθαρά τέχνη του ηθοποιού. Εφαρμόζουμε αυτό που λένε και στις δραματικές σχολές: ότι δηλαδή ο ηθοποιός οφείλει να αφήνει τα προσωπικά του προβλήματα και άγχη έξω από το θέατρο. Επίσης δεν "χαϊδεύουμε" τα παιδιά. Εάν κάποιος δεν κάνει, του το λέμε. Και δεν εννοώ λόγω του προβλήματός του, γιατί από τη στιγμή που δέχεσαι κάποιον, το έχεις αποδεχτεί αυτό. Μιλώ για τη διαθεσιμότητα που έχει ως ηθοποιός, για το ξεκλείδωμα, γι' αυτό το "χτίσιμο" που έχει κάνει κάθε παιδί για να μπορεί να αντέξει αυτό που του συμβαίνει. Βέβαια, οι περισσότεροι δεν έχουν πρόβλημα με την έκθεση γιατί εκτίθενται στην καθημερινότητά τους».
Τελικά, τι συμβαίνει με τους επαγγελματίες ηθοποιούς με κινητικά προβλήματα; Καλούνται να παίξουν μόνο ρόλους αναπήρων; Ο Βασίλης Οικονόμου μας εξηγεί πως αυτό μπορεί να συμβεί, αλλά δεν πρέπει να είναι ο κανόνας. Κι επίσης ότι «αν θέλουμε να μιλάμε για ενεργό κοινωνική συμμετοχή, δεν μπορούμε να μιλάμε για γκετοποίηση. Το ορθά παιδαγωγικό είναι το μεικτό μοντέλο ομάδας. Να συμμετέχουν δηλαδή στις παραστάσεις άτομα με και άτομα χωρίς αναπηρία».
Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ομάδα δεν είναι η χρηματοδότηση, όπως κανείς θα περίμενε. Πράγματι, είναι μια πρωτοβουλία που υποστηρίζεται αποκλειστικά από τους ίδιους και έχει τη συμπαράσταση του υπερχρεωμένου Δήμου Αχαρνών (ο οποίος παραχωρεί χώρο για πρόβες). «Ζούμε κι εμείς μέσα στην κοινωνία και ξέρουμε πως αυτή την εποχή ο κόσμος έχει σε άλλα πράγματα στραμμένο το ενδιαφέρον του. Ξεκινήσαμε σε χαλεπούς καιρούς», παραδέχονται.
Ομως η σημαντικότερη δυσκολία που καλούνται να ξεπεράσουν είναι αυτή της μετακίνησης. «Τα ΑμεΑ είναι στην Ελλάδα περισσότερα από το 9% του πληθυσμού. Πρόκειται για ποσοστό τεράστιο. Οι περισσότεροι όμως δεν μετακινούνται. Το περιβάλλον στην Αθήνα δεν είναι καθόλου εύκολα προσβάσιμο. Χαρακτηριστικό είναι ότι όταν είχαμε Ολυμπιακούς Αγώνες, ρωτούσαν: "ΑμεΑ δεν υπάρχουν στην Ελλάδα; Τα κρύψατε;"», μας λέει ο Βασίλης Οικονόμου.
Η 26χρονη Κατερίνα Παπαδοπούλου χρειάζεται δύο φορές την εβδομάδα να μετακινείται από το Παγκράτι ώς τον Δήμο Αχαρνών. Το κάνει με μεγάλη χαρά, καθώς λατρεύει το θέατρο. Δεν μπορεί όμως να παρακολουθεί παραστάσεις όσο συχνά θα ήθελε.
«Τα περισσότερα θέατρα της Αθήνας δεν είναι προσβάσιμα» μας εξηγεί, ενώ παράλληλα δηλώνει αγχωμένη και ενθουσιασμένη για την παράσταση. Οι σπουδές Ψυχολογίας που έχει ολοκληρώσει τη βοήθησαν να προσεγγίσει καλύτερα το ρόλο της Κάθριν από το «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι».
«Βασικό μας μότο σε αυτή την παράσταση είναι "Προσωπική αποδοχή ή λύτρωση και καταδίκη;"» μας εξηγεί ο Βασίλης Οικονόμου. «Εννοούμε ότι, όπως συμβαίνει με τους ήρωες του Τενεσί, έτσι και με τα άτομα με αναπηρία, κατ' αντιστοιχία, δεν είναι καθόλου εύκολο να αποδεχτούμε αυτό που είμαστε. Ειδικά όταν το πρόβλημα προέρχεται από ατύχημα. Ωστόσο αυτή μπορεί να είναι η μοναδική λύτρωση. Ισως ακούγεται παράδοξο σε ένα άτομο με αμαξίδιο να πεις: "Προχώρα τη ζωή σου", αλλά από την άλλη, αν δεν το κάνει, δεν συνεχίζει».
Ελπιδοφόρο μήνυμα
Οσο για την επιλογή του Τενεσί Ουίλιαμς; Μόνο τυχαία δεν είναι, όπως μας εξηγεί. «Πέρα από το παράξενο και ελπιδοφόρο μήνυμα που προάγει πολλές φορές μέσα από την καταδίκη των ηρώων του, ένα άλλο ιστορικό στοιχείο για το συγγραφέα είναι ότι κι ο ίδιος πέρασε σε μια νεανική φάση της ζωής του από την αναπηρία. Είχαν παραλύσει τα πόδια του. Κι η εμπειρία του αυτή διυλίστηκε μέσα από τη γραφή του, μιας και πρόκειται για βιωματικό συγγραφέα».
Οι έξι ηθοποιοί (Κατερίνα Παπαδοπούλου, Μαρία Μουρελάτου, Μαρίνα Μπεσίρη, Βασίλης Οικονόμου, Πάνος Ζουρνατζίδης και Χριστίνα Τούμπα) θα ενσαρκώσουν επί σκηνής ήρωες όπως ο Τομ και η Αμάντα από τον «Γυάλινο κόσμο», η Κάθριν από το «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι», ο κύριος Τσάρλι από «Το τελευταίο από τα ολόχρυσα ρολόγια μου», η δεσποινίς Γκρέις από το «Κάτι που δεν λέγεται», αλλά και της Γουίλι από το «Προς κατεδάφισιν».
Η παράσταση θα διαθέτει ζωντανή μουσική και λιτά σκηνικά. Βασίζεται στη δυναμική του κάθε ρόλου. «Εμείς αυτό είμαστε και προσπαθούμε με τη δύναμη της υποκριτικής τέχνης να περάσουμε αυτό που θέλουμε να πούμε», καταλήγει ο σκηνοθέτης. *
*Τεχνόπολη (Πειραιώς 100, στις 9 μ.μ., είσοδος 8 ?, διάρκεια 60')
Και στο πεδίο του χορού έχουν γίνει ορισμένες κινήσεις για τα άτομα με κινητικά προβλήματα. Ο Κωνσταντίνος Μίχος τα τελευταία χρόνια στις παραστάσεις του αναμειγνύει τους χορευτές της ομάδας του «Λάθος Κίνηση» με άτομα με κινητικά προβλήματα. Το σκληρό, βίαιο, αλλά και βαθιά ανθρώπινο «Terminator 7» / «Εξολοθρευτής 7» εντυπωσίασε και συζητήθηκε στην 1η πλατφόρμα ελληνικού χορού το 2004. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε τη λειτουργία της και η ΔΑ.ΓΙ.ΠΟ.ΛΗ. από τον Γιώργο Χρηστάκη, άτομο με κινητική αναπηρία. Τον περασμένο Απρίλιο έδωσαν με επιτυχία στο Ιδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» την παράσταση σύγχρονου χορού «Πεδίον ολισθηρόν», στην οποία συμμετείχαν άτομα με και χωρίς κινητικό πρόβλημα.
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου