Τρίτη 20 Αυγούστου 2024

Dorothy Miles: η μητέρα της ποίησης στη νοηματική

Η Dorothy “Dot” Miles (19 Αυγούστου 1931 - 30 Ιανουαρίου 1993) ήταν Ουαλή ποιήτρια και ακτιβίστρια της Κοινότητας των Κωφών. Συνέθεσε ποιήματα στην Αγγλική γλώσσα, τη Βρετανική Νοηματική Γλώσσα (BSL), καθώς και την Αμερικάνικη Νοηματική Γλώσσα (ASL). Το έργο της αποτέλεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ποίησης νοηματικών γλωσσών τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Χαρακτηρίζεται ως πρωτοπόρος της ποίησης στη Βρετανική Νοηματική Γλώσσα και το έργο της επηρέασε πολλούς σύγχρονους Κωφούς ποιητές. Χαρακτηριστικό της γνώρισμα ήταν η γλωσσική της άνεση που της επέτρεπε να συνθέτει απόλυτα εναρμονισμένα και συγχρονισμένα ποιήματα στα αγγλικά και τις νοηματικές γλώσσες (Βρετανική και Αμερικανική).

Η Miles (το γένος Squire) γεννήθηκε στις 19 Αυγούστου 1931 στο Holywell, Flintshire, στη Βόρεια Ουαλία και ήταν κόρη του James και της Amy Squire (το γένος Brick). Ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας. Το 1939 προσβλήθηκε από εγκεφαλονωτιαία μηνιγγίτιδα, με αποτέλεσμα να χάσει την ακοή της. Εκπαιδεύτηκε στο Royal School for the Deaf και στη Σχολή Mary Hare. Το 1957, σε ηλικία 25 ετών, πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Gallaudet, εν μέρει με υποτροφία της British Deaf and Dumb Association. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής της στο κολέγιο έγινε το πρώτο μέλος πρωτοετών που ήταν μέλος της τιμητικής αδελφότητας Gallaudet Phi Alpha Pi, συμπεριλήφθηκε στην έκδοση του 1961 του "Who's Who στα Αμερικανικά Κολέγια και Πανεπιστήμια", επιμελήθηκε τα φοιτητικά περιοδικά και κέρδισε βραβεία τόσο για την πεζογραφία και την ποίησή της όσο και για την υποκριτική της ικανότητα. Μερικά από τα έργα της δημοσιεύτηκαν στο The Silent Muse, μια ανθολογία επιλεγμένων κειμένων κωφών συγγραφέων των τελευταίων 100 ετών. Έγραψε επίσης τον ύμνο της αθλητικής ομάδας Bison του Πανεπιστημίου Gallaudet.

Παντρεύτηκε τον συμφοιτητή της Robert Thomas Miles, τον Σεπτέμβριο του 1968, αλλά ένα χρόνο αργότερα χώρισαν. Το 1961 έλαβε με έπαινο το πτυχίο της (BA) κι εργάστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες ως δασκάλα και σύμβουλος σε κωφά ενήλικα άτομα. Το 1967 εντάχθηκε στο νεοϊδρυθέν National Theatre of the Deaf (NTD) και ξεκίνησε να δημιουργεί ποίηση στη νοηματική γλώσσα, τόσο για τα κωφά άτομα όσο και τα ακούοντα που ήταν σε θέση να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν το έργο της.

“When I first saw the National Theatre of the Deaf in 1967… I saw what they were doing with sign language, things I had never dreamed of.” Dorothy Miles

Το 1975, η Miles εγκατέλειψε το National Theatre of the Deaf για να εργαστεί στο California State University Northridge στην υπηρεσία για τα κωφά άτομα. Έπειτα από είκοσι χρόνια παραμονής στις ΗΠΑ, το Φθινόπωρο του 1977 επέστρεψε στην Αγγλία. Σύντομα, η Miles συμμετείχε ενεργά στο πρωτοπόρο τηλεοπτικό πρόγραμμα της National Union of the Deaf με τίτλο Open Door, στο οποίο και ερμήνευσε το ποίημά της "Language for the Eye". Συνεργάστηκε σε διάφορα εγχειρήματα με την British Deaf Association, όπως το λεξικό της Βρετανικής Νοηματικής Γλώσσας, ενώ δημιούργησε το πρώτο διδακτικό εγχειρίδιο για εκπαιδευτές της Βρετανικής Νοηματικής Γλώσσας.

Για ένα διάστημα εργαζόταν ως αυτοαπασχολούμενη συγγραφέας, ομιλήτρια και περφόρμερ, προωθώντας τη χρήση της νοηματικής γλώσσας στην εκπαίδευση, καθώς και το θέατρο Κωφών. Ήταν από τα βασικά άτομα που δημιούργησαν το πρώτο πανεπιστημιακό μάθημα για την εκπαίδευση κωφών ατόμων, ώστε να γίνουν εκπαιδευτές της Βρετανικής Νοηματικής Γλώσσας.

Μέχρι τις αρχές του 1990, η Miles ήταν από τις σημαντικότερες μορφές της Βρετανικής Κοινότητας Κωφών. Στις 30 Ιανουαρίου 1993, αυτοκτόνησε, λόγω μανιοκατάθλιψης, πέφτοντας από το παράθυρο του διαμερίσματός της.

Η Dorothy Miles αποτελεί κομβική προσωπικότητα της λογοτεχνίας στη νοηματική γλώσσα, αλλά και στην Κοινότητα των Κωφών. Υποστηρίζεται ότι είναι η αρχική πηγή/έμπνευση των περισσότερων ποιημάτων στην νοηματική γλώσσα που παρουσιάζονται σήμερα. Υπήρξε ένθερμη υποστηρίκτρια των δικαιωμάτων των κωφών, της κουλτούρας τους και των νοηματικών γλωσσών και επεδίωκε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ κωφών και ακουόντων ατόμων. Κωφοί και ακούοντες φίλοι της, για να την τιμήσουν ίδρυσαν στη μνήμη της το Dorothy Miles Cultural Centre, έναν οργανισμό για την διάδοση της Βρετανικής Νοηματικής Γλώσσας και την ευαισθητοποίηση της κοινότητας για τα θέματα των κωφών ατόμων.

Τον Απρίλιο του 2024 τοποθετήθηκε έξω από το σπίτι που μεγάλωσε Purple Plaque, τιμητική πλακέτα  που υποδεικνύει αξιοσημείωτες γυναίκες της ιστορίας της Ουαλίας.

Στην ημερομηνία του θανάτου της 19 Αυγούστου, δηλαδή χθες, η Google την τίμησε με ένα αφιερωματικό Doodle, σχεδιασμένο από την Αμερικανίδα κωφή καλλιτέχνιδα Youmee Lee. Όπως εξήγησε η Youmee Lee, επέλεξε ένα από τα πιο γνωστά της ποιήματα, το Language for the Eye”, το οποίο η Miles είχε συνθέσει στη νοηματική γλώσσα, αλλά και το είχε γράψει η ίδια στην αγγλική. Οι στίχοι που βλέπουμε στο doodle είναι οι εξής: “Follow the sun from rise to set, or bounce it like a ball”, με τους οποίους η Miles κάνει λογοπαίγνιο στη νοηματική, καθώς ένα νόημα συμβολίζει δύο έννοιες. Εμπνευσμένη από αυτό το ποιητικό τέχνασμα η Youmee Lee “παίζει” με τον ήλιο και την μπάλα με τα “o” που έχει η λέξη “Google” και τα μετακινεί στον χώρο, όπως ακριβώς το έκανε και η Miles όταν το νοημάτιζε. Ακόμη μία λεπτομέρεια για το Doodle που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι η Miles απεικονίζεται με το χέρι σε οριζόντια θέση, δείχνοντας τον ορίζοντα μεταξύ ουρανού και γης, όπως τοποθετείται το μη κυρίαρχο χέρι στην Αμερικάνικη Νοηματική Γλώσσα στο νόημα για τον “ορίζοντα.

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να απολαύσετε την ίδια να νοηματίζει το ποίημα της “Language for the Eye”.




Language for the Eye

by Dorothy Miles

Hold a tree in the palm of your hand,

or topple it with a crash.

Sail a boat on finger waves,

or sink it with a splash.

From you finger tips see a frog leap,

at a passing butterfly.

The word becomes the picture in the language for the eye.


Follow the sun from rise to set,

or bounce it like a ball.

Catch a fish in a fishing net,

or swallow it bones and all.

Make traffic scurry, or airplanes fly,

and people meet and part.

The word becomes the action in this language of the heart.



Με πληροφορίες από: British Deaf Association, Wikipedia και Google Doodles


Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου