Είναι πιο εύκολο να διαβάζουμε για κάτι που γνωρίζουμε ήδη. Η επιστήμη της ανάγνωσης περιλαμβάνει πλούσιο ερευνητικό έργο αναφορικά με τον τρόπο που μαθαίνει ανάγνωση ο ανθρώπινος εγκέφαλος και τις τεχνικές διδασκαλίας που μπορούν να βοηθήσουν. Τα ερευνητικά αποτελέσματα υποστηρίζουν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος πρέπει να εκπαιδευτεί και να εξασκηθεί στην αποκωδικοποίηση των λέξεων - τη φωνολογία, δηλαδή τη συσχέτιση προφορικών ήχων σε γραπτά σύμβολα. Πλούσια είναι και η έρευνα για το πώς ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τις λέξεις αυτές. Σε αυτό, βασικός παράγοντας είναι η συσχέτιση νέων ιδεών σε κάτι που γνωρίζουμε ήδη. Επιπλέον, όταν οι αναγνώστες έχουν κάποιες γνώσεις για το θέμα, είναι πιο εύκολο να μάθουν τις νέες πληροφορίες που παίρνουν μέσω της ανάγνωσης. Η Νάταλι Γουέξλερ, συγγραφέας του βιβλίου The Knowledge Gap και παρουσιάστρια του podcast Knowledge Matters, συγκρίνει τη γνώση με το βέλκρο. Η νέα γνώση “κολλάει” σε προϋπάρχουσα.
Η προϋπάρχουσα γνώση μπορεί να συμβάλλει στην αντιστάθμιση των χαμηλών αναγνωστικών δεξιοτήτων. Η Γουέξλερ αναφέρεται συχνά στη μελέτη “The Baseball Study” στην οποία η ερευνητική ομάδα χώρισε παιδιά Γυμνασίου σε ομάδες βάσει των αποτελεσμάτων που είχαν σε ένα σταθμισμένο τεστ αναγνωστικής κατανόησης και των γνώσεών τους για το μπέιζμπολ. Όταν ζητήθηκε από κάθε ομάδα να διαβάσει ένα μικρό κείμενο για το μπέιζμπολ και στη συνέχεια να απαντήσει σε ερωτήσεις, τα αποτελέσματα των παιδιών με χαμηλές αναγνωστικές δεξιότητες, αλλά πολλές γνώσεις για το μπέιζμπολ, ήταν αναπάντεχα καλά, μερικές φορές μάλιστα σε παρόμοιο επίπεδο με αυτά των παιδιών με ισχυρές αναγνωστικές δεξιότητες και λίγες γνώσεις για το άθλημα. Και είναι λογικό, καθώς, όταν είμαστε εξοικειωμένοι με την ορολογία και τις έννοιες που σχετίζονται με αυτά που διαβάζουμε, όπως για παράδειγμα “pop fly”, “double play” ή “strike out”, έχουμε προβάδισμα. Η μελέτη υποστηρίζει ότι θα πρέπει να δίνονται στα παιδιά περισσότερες ευκαιρίες να οικοδομούν γνώσεις σε πολλά θέματα, ώστε να ωφελούνται συχνότερα από αυτό το προβάδισμα.
Η συνειδητή βοήθεια στα παιδιά για να δημιουργήσουν γνωστικές βάσεις είναι σημαντική σε κάθε ηλικία, από τα πολύ μωρά μέχρι τα παιδιά που μαθαίνουν να αποκωδικοποιούν λέξεις για αναγνωστικό κοινό με υψηλές δεξιότητες. Συνεπώς, πώς μπορούμε να την επιτύχουμε;
Ενθαρρύνετε την ευρύτερη ανάγνωση στα πεδία ενδιαφέροντος.
Δεν προκαλεί καμία έκπληξη ότι αυτό είναι το πρώτο που αναφέρουμε. Το διάβασμα που εκτείνεται σε πολλές πτυχές ενός θέματος, βοηθάει το κοινό να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες για αυτό. Η επανάληψη και η έκθεση σε ιδέες και λεξιλόγιο σε διαφορετικά συγκείμενα βοηθούν την συγκεκριμένη πληροφορία να αποκτήσει μία θέση στη μακροχρόνια μνήμη.
Αξίζει να θυμόμαστε ότι το να διαβάζουν τα παιδιά πολλά βιβλία για ένα θέμα- για παράδειγμα τους καρχαρίες- δεν βοηθά στο να αποκτήσουν γνώσεις μόνο τους καρχαρίες. Έρχονται σε επαφή, επίσης, με έννοιες που μπορούν να εφαρμόσουν και σε άλλα πεδία, για παράδειγμα τους τρόπους που τα διαφορετικά είδη του ίδιου ζώου μπορεί να μοιάζουν ή να διαφέρουν, πώς τα διάφορα μέρη του σώματος ενός ζώου το βοηθά να επιβιώσει, τους ρόλους που έχουν οι διάφοροι οργανισμοί στην τροφική αλυσίδα κ.α.
Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την ακαδημαϊκή γλώσσα, “βουτώντας” σε ένα θέμα που μπορεί να βρει εφαρμογές σε πάρα πολλές άλλες περιστάσεις. Και πρόκειται για ένα είδος γλώσσας με το οποίο δεν έρχονται σε επαφή κατά τις καθημερινές τους συζητήσεις, αλλά το χρειάζονται τα παιδιά για να μπορέσουν να περιηγηθούν στα βιβλία και στα σχολικά μαθήματα.
Η ανάγνωση βιβλίων με επιστημονικές και εγκυκλοπαιδικές γνώσεις μπορεί να εμπλουτίσει πολύ τις γνώσεις των παιδιών και η ανάγνωση βιβλίων μη μυθοπλασίας είναι μια εξαιρετική στρατηγική. Όμως τα παιδιά μπορούν να μάθουν πάρα πολλά και από ιστορίες χαρακτήρων με διαφορετικές ζωες, σπίτια, συναισθήματα και εμπειρίες. Οι κοινωνικές και συναισθηματικές γνώσεις είναι εξίσου σημαντικές με τις επιστημονικές.
Συνεχίζετε να διαβάζετε στα μεγάλα παιδιά
Η ακουστική κατανόηση των παιδιών είναι καλύτερη από την αναγνωστική τους, όταν αυτά βρίσκονται στη διαδικασία εκμάθησης της ανάγνωσης, κάτι που μπορεί να συμβαίνει ακόμα και στην εφηβεία τους. Οι φροντιστές και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να συνεχίσουν να διαβάζουν φωναχτά και στα μεγάλα παιδιά, για να ενισχύσουν τις δυνατότητες ενίσχυσης της γνώσης, τη σύνδεση και την απόλαυση που προσφέρει.
Βοηθήστε τα παιδιά να θυμούνται και να δημιουργούν συσχετίσεις μεταξύ των εμπειριών.
Δεν είναι αστείο πώς τα παιδιά θυμούνται κάποιες λεπτομέρειες από μία εμπειρία τους και ξεχνούν εντελώς κάποιες άλλες; Γονείς, φροντιστές και εκπαιδευτικοί είναι στην καλύτερη θέση να βοηθήσουν τα παιδιά να οργανώσουν τα νοητικά τους αρχεία και να διατηρήσουν αυτά που μαθαίνουν. Προσπαθήστε να υπενθυμίζετε στα παιδιά τον τρόπο με τον οποίο το θέμα που διαβάζουν σχετίζεται με κάτι που έμαθαν την προηγούμενη εβδομάδα. Χρησιμοποιήστε το ίδιο ακαδημαϊκό λεξιλόγιο και λέξεις για διαφορετικές περιστάσεις, όπως για παράδειγμα να χαρακτηρίσετε ένα βιβλίο “εξαίσιο”, λέξη που την έχετε συναντήσει πρόσφατα σε κάποιο βιβλίο. Κάντε συγκρίσεις για να βοηθήσετε τα παιδιά να κατανοήσουν νέες εμπειρίες και ιδέες “Θυμάσαι ότι ο οδοντίατρος είναι ο γιατρός για τα δόντια; Ο οφθαλμίατρος είναι ο γιατρός για τα μάτια.”
Υποστηρίζετε τη διδασκαλία επιστημών και κοινωνικών σπουδών στο σχολείο.
Πολλά σχολεία έχουν πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα για τον διδακτικό χρόνο που πρέπει να αφιερώνεται στην ανάγνωση και τα μαθηματικά, ώστε να ενισχυθούν τα επιτεύγματα των παιδιών. Δυστυχώς, αυτό μπορεί να οδηγήσει στον εξοστρακισμό των μαθημάτων για την επιστήμη και τις κοινωνικές σπουδές, αμφότερα απαραίτητα για την δημιουργία γνωσιακού υποβάθρου των παιδιών. Να υπερασπίζεστε τη σπουδαιότητα του μαθησιακού περιεχομένου στην εκπαιδευτική σας περιφέρεια. Μιλήστε με τις οικογένειες των παιδιών για το τι μαθαίνουν τα παιδιά στα μαθήματα επιστημών και κοινωνικών σπουδών και οργανώσετε οικογενειακές δραστηριότητες. Μπορείτε να μαγειρέψετε ένα γεύμα ή να δειτε μια ταινία για τη χώρα που μελετούν τα παιδιά ή να οργανώσετε μία επίσκεψη σε έκθεση/μουσείο που να σχετίζεται με το κεφάλαιο που μελετά η τάξη στη φυσική.
Η διδασκαλία των φυσικών επιστημών και των κοινωνικών σπουδών είναι ιδιαίτερα σημαντική και για τα μικρότερα παιδιά. Συνηγορίστε για τη συμπερίληψη των πεδίων αυτών από τα πρώτα χρόνια του δημοτικού, μαζί με τη φωνολογία και τις βασικές αναγνωστικές δεξιότητες. Είναι καλύτερο να αποκτούν νωρίς γνώσεις τα παιδιά, παρά να προσπαθούν να καλύψουν αργότερα τα κενά.
Ενθαρρύνετε τα παιδιά να γράφουν για αυτά που έμαθαν
Το να μιλάμε για τις νέες γνώσεις που αποκτήσαμε είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να τις αποθηκεύσουμε στη μακροχρόνια μνήμη μας, αλλά το να τις γράφουμε προσφέρει ακόμη περισσότερες δυνατότητες. Όταν γράφουμε πληροφορίες, πρέπει να τις ανακλήσουμε και να τις ερμηνεύσουμε για να τις προσαρμόσουμε στο γράψιμο. Δεν χρειάζεται το κείμενο να είναι μεγάλο για να έχει αποτέλεσμα η τακτική αυτή. Αkόμα και μία πρόταση απαιτεί από τα παιδιά να σκεφτούν το περιεχόμενο με διαφορετικό τρόπο από ότι εάν μιλούσαν για αυτό.
Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν αυτήν την στρατηγική εμπλουτισμού γνώσεων στο σχολείο, βάζοντας τα παιδιά να γράψουν για θέματα που έχουν μελετήσει ήδη μέσα στην τάξη. Στο σπίτι, οι φροντιστές μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να κρατούν ημερολόγιο με τις εμπειρίες τους και αυτά που έμαθαν. Για παράδειγμα μπορείτε να ζητήσετε από τα παιδιά να γράψουν λεζάντες στο οικογενειακό φωτογραφικό άλμπουμ.
Απόδοση του άρθρου Building Background Knowledge To Improve Kids’ Reading Skills
Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου