Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων στις 20 Ιουνίου, που φέτος αποκτά περαιτέρω βαρύτητα μετά από την τραγωδία στην Πύλο, το SolidarityNow μας παρουσιάζει τα αποτελέσματα ενός προγράμματος που μας υπενθυμίζει ότι οι ιστορίες των παιδιών προσφύγων δεν πρέπει να γράφονται με μαύρα γράμματα, και ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, από τα παιδιά πρόσφυγες που διέμεναν σε δομές φιλοξενίας κατά το σχολικό έτος 2020-2021, πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση είχε μόνο το 14,2% (1.483 παιδιά), αν και το 62% (6.472 παιδιά) ήταν εγγεγραμμένα στους σχολικούς καταλόγους.
Η πανδημία έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτό… Ειδικά στο camp της Ριτσώνας, το μεγαλύτερο στη χώρα, εκατοντάδες παιδιά έμειναν για δυόμισι χρόνια εκτός εκπαίδευσης. Επανήλθαν σταδιακά και με αργούς ρυθμούς, ιδίως με δωρεές για την κάλυψη της μεταφοράς τους στο σχολείο.
Από αυτό το τόσο σημαντικό πρόβλημα γεννήθηκε η ιδέα για το πρόγραμμα «Όλα τα Παιδιά στην Εκπαίδευση», μια πρωτοβουλία της UNICEF που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιείται από σειρά εταίρων, μεταξύ των οποίων και το SolidarityNow.
Το πρόγραμμα «Όλα τα Παιδιά στην Εκπαίδευση / All Children in Education»
Το πρόγραμμα All Children in Education (ACE), που ξεκίνησε να υλοποιείται τον Οκτώβριο του 2021, στοχεύει στη διευκόλυνση της ένταξης των παιδιών προσφύγων/μεταναστών 4-17 ετών στην τυπική εκπαίδευση μέσω της παροχής υπηρεσιών μη τυπικής εκπαίδευσης και άλλων συμπληρωματικών δραστηριοτήτων στα «Κέντρα Εκπαίδευσης και Δημιουργικών Δραστηριοτήτων». Το SolidarityNow προσφέρει υπηρεσίες σε 10 δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα (ΚΥΤ, ΚΕΔ), 3 αστικά κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα), 3 περιφέρειες (Στερεά Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία, Ήπειρος).
«Στις 3 περιφέρειες προσπαθούμε να εντοπίσουμε παιδιά που μένουν στον αστικό ιστό, δεν είναι σε δομές, τα λεγόμενα αόρατα παιδιά, αξιοποιώντας υπάρχοντα δίκτυα δικά μας», μας εξηγεί η Εύα Μέλλου, Περιφερειακή Συντονίστρια Προγράμματος «Όλα τα Παιδιά στην Εκπαίδευση» Ν. Ελλάδας.
Και αν κρίνουμε από τα ανοδικά ποσοστά των παιδιών προσφύγων που πλέον έχουν πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση, αλλά και υποστήριξη προκειμένου να μπορούν να ανταπεξέλθουν, πρόκειται για ένα πρόγραμμα που αφήνει μετρήσιμο αποτύπωμα.
Από το ξεκίνημά του, το πρόγραμμα έχει υποστηρίξει 5.155 παιδιά σε μαθήματα μη-τυπικής εκπαίδευσης και 2.808 παιδιά για εγγραφή στη δημόσια εκπαίδευση. «Αρχικά υπήρχε τεράστια λίστα αναμονής, κάναμε πολύ εντατική δουλειά και με πολύ καλή συνεργασία με τα σχολεία της περιοχής, μπήκαν τον Σεπτέμβριο του 2021 παρά πολλά παιδιά στη δημόσια εκπαίδευση», αναφέρει η Εύα Μέλλου.
Πράγματι, από τα παιδιά πρόσφυγες που διέμεναν σε δομές φιλοξενίας, κατά την σχολική χρονιά 2021-2022 16.417 ήταν εγγεγραμμένα (95%) και 12.285 είχαν πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση (75%).
«Στόχος του δεύτερου χρόνου του προγράμματος είναι να νιώθουν καλά τα παιδιά στο σχολείο, να προχωράνε, να αρχίσουμε πραγματικά να μιλάμε για ένταξη», σημειώνει η Φαίη Κουτζούκου, Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του SolidarityNow.
«Το πρόγραμμα ήταν αφορμή για να έρθουν σε επαφή τα υπουργεία παιδείας και μετανάστευσης και να συνεργαστούν. Πρώτη φορά έκατσαν και πραγματικά συζήτησαν για τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες», συμπληρώνει η Εύα Μέλλου.
Ένα μεγάλο κομμάτι του προγράμματος στα κέντρα του SolidarityNow είναι η υποστήριξη στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, αλλά και η ενισχυτική διδασκαλία σε διάφορα μαθήματα. «Βοηθάει πολύ το αίσθημα του ανήκειν το να μη νιώθουν ότι υστερούν, να πηγαίνουν διαβασμένα», εξηγεί η Εύα Μέλλου.
Προετοιμάζονται επίσης για διπλώματα και πιστοποιήσεις αγγλικών, σημαντικό εφόδιο για όσα σκοπεύουν να φύγουν σε άλλη χώρα. Τα μικρότερα παιδιά υποστηρίζονται ως προς τη σχολική ετοιμότητα.
Λόγω των πολλών διαφορετικών χωρών καταγωγής, η συνύπαρξη στο κέντρο εκπαίδευσης έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Μια ειδική κατηγορία αποτελούν οι Ουκρανοί πρόσφυγες.
Το SolidarityNow ανταποκρίθηκε άμεσα στις ανάγκες των νεοαφιχθέντων Ουκρανών προσφύγων τον Μάρτιο του 2022, αρχικά με δράσεις στα σύνορα του Προμαχώνα για παιδιά και μητέρες με καθημερινή παρουσία εκπαιδευτικής ομάδας και αργότερα με εβδομαδιαίες ενημερωτικές συναντήσεις (δια ζώσης και online) σε Ουκρανούς πρόσφυγες σχετικά με το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα, διαδικασίες εγγραφής κλπ. «Εγκαταστάθηκαν σε πολύ διαφορετικά μέρη από αυτά όπου έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τους πρόσφυγες, όποτε αυτά τα παιδιά δεν είχαν επιλογές για να υποστηριχθούν σε θέματα γλώσσας κλπ.», μας εξηγεί η Εύα Μέλλου. Γι’αυτό και οι Ουκρανοί μαθητές που διαμένουν σε μέρη χωρίς πρόσβαση σε υποστηρικτικά κέντρα υποστηρίχθηκαν με online μαθήματα μη-τυπικής εκπαίδευσης.
Συνολικά 303 παιδιά έχουν παραπεμφθεί μέσω του προγράμματος σε κατάλληλο φορέα (παιδικής προστασίας, ΚΕΔΑΣΥ, ψυχολογικής υποστήριξης) και 31 παιδιά με αναπηρίες έχουν υποστηριχθεί μέσα από εξατομικευμένα πλάνα παρέμβασης (εκπαιδευτικά, ψυχοκοινωνικά). 3849 παιδιά έχουν συμμετάσχει σε ψυχοκοινωνικές δραστηριότητες, ενώ 375 ασυνόδευτα παιδιά έχουν υποστηριχθεί μέσα από τις δράσεις του προγράμματος.
Στήριξη σε γονείς και εκπαιδευτικούς
Η προσέγγιση του SolidarityNow είναι ολιστική, οπότε δεν υποστηρίζει μόνο τα παιδιά, αλλά ολόκληρο το σύστημα που τα περιβάλλει, την οικογένειά τους, το σχολείο, αλλά και την κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα έχει υποστηρίξει 2165 γονείς για την ενίσχυση του γονεϊκού ρόλου και την αντιμετώπιση προβλημάτων των παιδιών, μέσα από 770 info sessions και 812 ατομικές συναντήσεις. «Είμαστε μαζί τους και σε όλη τη διαδικασία γνωριμίας τους με το σύστημα (εμβόλια, εγγραφή στο σχολείο, άλλες διαδικασίες)», μας εξηγεί η Εύα Μέλλου. «Υποστηρίζουμε τους γονείς για να υποστηρίξουν τα παιδιά, για παράδειγμα στη μελέτη στο σπίτι το απόγευμα. Πρέπει να πείσουμε τους ίδιους ότι είναι δύσκολα στην αρχή, αλλά δεν θα είναι τόσο χάλια για πάντα».
Είναι σημαντική η συνεργασία και η στήριξη που προσφέρεται και στα σχολεία. «Δεν έχουν όλοι οι εκπαιδευτικοί τη δυνατότητα να διδάξουν ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα… Πολλές φορές μας παίρνουν τηλέφωνο γιατί δεν ξέρουν τι να τα κάνουν. Υπάρχουν βέβαια επιμορφώσεις τα τελευταία χρόνια σημαντικές για παράδειγμα από τη UNICEF σε συνεργασία με Πανεπιστήμια, αλλά είναι σημαντικό να νιώθουν τη στήριξη μας». Και προσθέτει: «Έχουμε κάποιους τρόπους να τους βοηθήσουμε να δείξουν στα παιδιά ότι είναι ευπρόσδεκτα, και να ξεκινήσει η συμπεριληπτική εκπαίδευση. Δεν υπάρχει συμπεριληπτική τάξη που να μην πηγαίνουν εκεί τα παιδιά κάθε μέρα!».
Χαρακτηριστικά είναι τα συγκινητικά μηνύματα που λαμβάνουν από τους μαθητές αυτούς οι δάσκαλοι και οι δασκάλες όταν τελειώνει η σχολική χρονιά, ή όταν αναχωρούν τα παιδιά για κάπου αλλού: «Μου αλλάξατε τη ζωή», λένε συχνά.
Πώς όμως αντιδρούν οι τοπικές κοινωνίες; «Όσο καχύποπτο μπορεί να είναι ένα σύστημα, όταν καταλαβαίνει ότι είσαι με το μέρος του, ότι στόχος είναι το καλό των παιδιών και θες να βοηθήσεις σε αυτό, θα αλλάξει στάση και θα σου ανοίξει τις πόρτες ακόμα και όταν δεν το περιμένεις», απαντά η Φαίη Κουτζούκου.
Το SolidarityNow διοργανώνει δράσεις ευαισθητοποίησης στην τοπική κοινωνία, στήνοντας συνθήκες συνύπαρξης των παιδιών με τον τοπικό πληθυσμό. «Για πολλά χρόνια ήταν κλεισμένοι μέσα στα camps και ήταν “οι κακοί πρόσφυγες” και προσπαθούμε να αλλάξουμε το αφήγημα αυτό, ειδικά σε μικρές κοινωνίες».
Τελικός σταθμός αυτής της κοινής διαδρομής, ένα σχολείο που θα περιλαμβάνει όλους και θα ανήκει σε όλους.
10 χρόνια SolidarityNow
Το μη κερδοσκοπικό Σωματείο SolidarityNow (SN) συμπληρώνει φέτος 10 χρόνια λειτουργίας. Ιδρύθηκε το 2013 για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πιο ευάλωτων και περιθωριοποιημένων ομάδων της κοινωνίας μας, χωρίς διακρίσεις. Στρατηγικές του προτεραιότητες είναι η συμπεριληπτική εκπαίδευση, η ένταξη στην αγορά εργασίας, η ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας και ένταξης και η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Απευθύνεται σε όσους διαβιούν στα όρια / κάτω από τα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ειδικότερα:
• Παιδιά και νέοι
• Άνεργοι
• Γυναίκες που αντιμετωπίζουν διακρίσεις και βία λόγω φύλου
• ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα
• Αιτούντες άσυλο / Πρόσφυγες / Μετανάστες
• Ρομά
• Ασυνόδευτοι ανήλικοι
Οι ωφελούμενοι σε όλη την Ελλάδα ξεπερνούν τους 350.000, όπως φαίνεται και στο ακόλουθο infographic, που περιέχει αναλυτικές πληροφορίες για τον αντίκτυπο της δράσης του SolidarityNow.
Τα Κέντρα αλληλεγγύης του SolidarityNow απευθύνονται σε όλους χωρίς διακρίσεις, με μόνο κριτήριο την ευαλωτότητα.
Ανάμεσα στις υπηρεσίες που παρέχονται δωρεάν στο Κέντρο Αλληλεγγύης Αθήνας, είναι και η νομική υπηρεσία, με αξιοσημείωτο το έργο που γίνεται στο πλευρό της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Συγκεκριμένα, η νομική υπηρεσία έχει υποστηρίξει 40 ανθρώπους να ολοκληρώσουν τη διαδικασία νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου και να ζουν πλέον και τυπικά όπως επιθυμούν.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το έργο της υπηρεσίας ψυχολογικής υποστήριξης – συμβουλευτικής, ωφελούμενοι της οποίας είναι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ελληνικής καταγωγής.
Παράλληλα, η οργάνωση ανταποκρίνεται και σε κρίσεις: Τον Φεβρουάριο του 2023, δημιούργησε την Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων τα μέλη της οποίας ταξίδεψαν στις πληγείσες από τον σεισμό περιοχές της Τουρκίας, με στόχο τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την υλοποίηση δράσεων αναφορικά με την παιδική προστασία.
Δάφνη Σκαλιώνη
Πηγή: ertnews
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου