Βιβλιοπαρουσίαση: “Δεν ξέρεις τι είναι πόλεμος” (“You Don’t Know What War Is”)

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, δέκα ημέρες μετά τα γενέθλιά της, η δωδεκάχρονη Yeva Skalietska ξυπνά από τον δυνατό, μεταλλικό ήχο που κατακλύζει τους δρόμους της πόλης της, το Χάρκοβο. Μέχρι εκείνη την ημέρα, ούτε εκείνη γνώριζε τι είναι πόλεμος. Αυτό όμως άλλαξε μέσα σε μια στιγμή. 

Αν και υπήρχαν φήμες, ελάχιστοι ήταν εκείνοι που πίστευαν πραγματικά ότι θα ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία. Οι δώδεκα ημέρες που ακολούθησαν άλλαξαν για πάντα την ζωή της Yeva. Στην αρχή η Yeva και η γιαγιά της, με την οποία ζει, τρέχουν να βρουν καταφύγιο από τις πυραυλικές επιθέσεις σε ένα σκονισμένο, γεμάτο κόσμο, υπόγειο. Καθώς, όμως, η κατάσταση χειροτερεύει ξέρουν ότι πρέπει να αναζητήσουν ένα πιο ασφαλές μέρος για να ζήσουν. Κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να πάρουν μερικές πολύ δύσκολες αποφάσεις που συμπεριλαμβάνουν το να εγκαταλείψουν ό,τι γνωρίζουν και αγαπούν.

Όλα αυτά τα γεγονότα που βιώνει, η Yeva τα καταγράφει στο ημερολόγιό της, τόσο γιατί θέλει να κρατήσει ντοκουμέντα από αυτά που συμβαίνουν τριγύρω της, όσο και για να έχει κάτι να απασχολεί τον εαυτό της, καθώς η πατρίδα της βομβαρδίζεται και καταστρέφεται. 

Το βιβλίο “Δεν ξέρεις τι είναι πόλεμος” (“You Don’t Know What War Is”) είναι το ημερολόγιο της Yeva Skalietska κατά τις πρώτες ημέρες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι καταγραφές ξεκινούν την ημέρα των γενεθλίων της, στις 14 Φεβρουαρίου 2022, εστιάζουν στην ζωή τους τις πρώτες είκοσι ημέρες του πολέμου και ολοκληρώνονται (όχι με καθημερινή αλληλουχία) την 1η Μαΐου 2022, την 67η ημέρα πολέμου. Ομαδοποιούνται σε τέσσερις ενότητες: Πριν, Πόλεμος στην Ουκρανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία.

Κάθε κεφάλαιο/ ημέρα ξεκινάει με μια ξεχωριστή σελίδα που έχει την ημερομηνία και τους τίτλους ειδησεογραφικών Μέσων, όπως καταγράφουν οι δημοσιογράφοι τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία. Ακολουθεί η καταγραφή του ημερολογίου της Yeva, η οποία έχει τίτλο, αντί για την ημερομηνία, την καταμέτρηση των ημερών πολέμου (ημέρα 1, ημέρα 2 κλπ) και από κάτω οι υπότιτλοι που συνοψίζουν τα δικά της βιώματα.

Το κείμενο διατηρεί το ύφος της Yeva και αυτό είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που το κάνουν προσιτό στο νεανικό κοινό. Είναι γραμμένο με απλή γλώσσα και περιλαμβάνει τις σκέψεις και τα συναισθήματα μιας δωδεκάχρονης που χάνει ξαφνικά τον κόσμο όπως τον γνώριζε. Στο κείμενο περιλαμβάνονται απλοποιημένοι χάρτες που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που περιγράφει η Yeva, φωτογραφίες της από το ταξίδι, καθώς και αποσπάσματα από συνομιλίες της με τους συμμαθητές της.

Το βιβλίο προλογίζει ο συγγραφέας Μάικλ Μορπούργκο.

Αποσπάσματα από το βιβλίο:

“Everyone knows the word “war”. But very few people understand what it truly means. You might say that it’s horrible and frightening, but you don’t know the true scale of fear it brings. And so, when you find you suddenly have to face it, you feel totally lost, walled in by fright and despair. All of your plans are interrupted without warning by destruction. Until you’ve been there, you don’t know what war is.” (p.15)

“I’ve grown up hearing about war, but I’ve never been in one. I was terrified."

We didn’t have time to think. No one had told us what we should do if a war broke out. None of us were prepared for a war. Not I, not Granny, not our neighbours. We just knew we had to leave the flat and get to our basement” (p. 34)

“I asked Granny, ‘What about all our things?’

She replied, ‘We’ll have to leave them. Our lives are more important!’

I left my friends.

That hurts …

But we do what we have to do to survive. We have to save ourselves at any cost.” (p.47)

“Evenings are full of the unknown and swallow me whole with fear.” (p.69)

Από τον πρόλογο του Μάικλ Μορπούργκο:

“We read this book and hear Yeva’s voice, loud and clear, telling us the truth. After we have read it, we may still not know what war is, but we understand so much more how it is for those, young and old, families and communities, who have lived through war and still living it today. Once read, we will have lived it with Yeva, through her words. Once read, we don’t forget. Yeva’s utterly compelling story stays with us; one young writer’s descent from everyday life into hell, and ultimately, into salvation.” (p.9)

“For us all, Yeva’s diary is a reminder that war is not a story told b journalists, nor by TV or films or history or fiction. It is lived day-by-day, night-by-night. In Yeva’s book it is lived viscerally, in front of our eyes, becomes immediate, will not allow us to look away. Lives and worlds are destroyed” (p.11)

Είναι ένα βιβλίο που θα διαβάσουμε στα/ με τα παιδιά μας και προτείνουμε να αναζητήσετε κι εσείς. Δεν είναι μόνο ο τρόπος που περιγράφει τον πόλεμο η δωδεκάχρονη Yeva. Είναι και ο χρόνος. Διαβάζοντας το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, υπήρχε η πολυτέλεια της χρονικής απόστασης, καθώς και η σιγουριά (αφέλεια;) ότι δεν θα συμβούν ποτέ ξανά, γιατί μάθαμε από την ιστορία. Διαβάζοντας όμως το ημερολόγιο της Yeva Skalietska, συνειδητοποιούμε ότι, τελικά, έχουμε πολλά να μάθουμε ακόμα, γιατί “δεν ξέρουμε τι είναι πόλεμος”.

You Don’t Know What War Is

Yeva Skalietska

Bloomsbury Publishing 

Ευλαμπία Αγγέλου

Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας

Ανεξάρτητη Ερευνήτρια