Στο κλασικό παιδικό βιβλίο Miss Nelson is Missing, τα παιδιά στην τάξη 207 συμπεριφέρονται με άσχημο τρόπο. Μια δασκάλα που δεν ανέχεται χαζομάρες, τιμωρεί την τάξη φωνάζοντας «Σήμερα δεν έχει ανάγνωση ιστορίας». Και με αυτή τη δήλωση τα παιδιά χάνουν μια από τις αγαπημένες τους εκπαιδευτικές δραστηριότητες : τη μεγαλόφωνη ανάγνωση ιστοριών/ λογοτεχνίας από τον/ την εκπαιδευτικό. Μολονότι το σενάριο αυτό εμφανίζεται σε λογοτεχνικό βιβλίο, τέτοιου είδους καταστάσεις συμβαίνουν πολύ συχνά και στην πραγματικότητα. Η δυνατή ανάγνωση χάνει συνεχώς την θέση της μέσα στις σύγχρονες τάξεις. Σύμφωνα με έρευνα (Scholastic, 2017) η συχνότητα μεγαλόφωνης ανάγνωσης σε παιδιά Δημοτικού έχει μειωθεί σημαντικά από το 2014. Και μολονότι το 77% των εκπαιδευτικών αφήνει γενικά χρόνο για μεγαλόφωνη ανάγνωση, μόνο το 36% φροντίζει να γίνεται κάτι τέτοιο σε καθημερινή βάση. Πολλοί εκπαιδευτικοί με καλές προθέσεις (που ακολουθούν το αναλυτικό πρόγραμμα και τα επιβαλλόμενα διαγωνίσματα) πιέζονται πολύ χρονικά. Έρευνα της εθνογράφου Shirley Brice Heath (1982) δείχνει τους κινδύνους και τις συνέπειες όταν δεν διαβάζουμε στα μικρά παιδιά. Τα παιδιά που προέρχονται από οικογενειακά περιβάλλοντα με φτωχές αναγνωστικές εμπειρίες δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις πρακτικές της τάξης σε οργανωμένα, επίσημα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα.
Τα πολλά οφέλη της μεγαλόφωνης ανάγνωσης δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από κανένα. Η μεγαλόφωνη ανάγνωση δίνει κίνητρα στους αναγνώστες, βοηθά τους μαθητές να κατακτήσουν τα δομικά στοιχεία της γλώσσας και του εγγραμματισμού, να αναπτύξουν δεξιότητες κατανόησης και λειτουργούν σαν πρότυπα σωστής και ευχερούς ανάγνωσης. Συγκεκριμένα, η μεγαλόφωνη ανάγνωση συνδέεται με τα παρακάτω οφέλη:
- Έκθεση σε βασικές γνώσεις (Dom & Soffos, 2005)
- Καλλιέργεια της περιέργειας των παιδιών (Harvey, 1998)
- Εισαγωγή πλούσιου λεξιλογίου (Massaro, 2015).
Η μεγαλόφωνη ανάγνωση φέρνει επίσης χαρά. Αναγνώστες όλων των ηλικιών ανέφεραν ότι η μεγαλόφωνη ανάγνωση ήταν από τις πιο ευτυχισμένες αναμνήσεις των σχολικών τους χρόνων στο Δημοτικό (Artley, 1975). Η αναφορά του 1985 Becoming a Nation of Readers αναγνωρίζει τη μεγαλόφωνη ανάγνωση σαν το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούν να προσφέρουν τα σχολεία προκειμένου να χτιστεί/ να αποκτηθεί η προαπαιτούμενη γνώση για τη μελλοντική ανάγνωση.
Οι σύγχρονες τάξεις του Δημοτικού θα πρέπει να είναι χώροι όπου η μεγαλόφωνη ανάγνωση θα αποτελεί μια παγιωμένη συνήθεια και όπου οι δάσκαλοι θα έχουν σαν προτεραιότητά τους τη μεγαλόφωνη ανάγνωση στους μαθητές καθημερινά.
Για να διασφαλίσουμε ότι οι μαθητές θα απολαμβάνουν τις πράξεις μεγαλόφωνης ανάγνωσης που δικαιούνται και έχουν ανάγκη πρέπει να ακολουθούνται 3 βασικές αρχές:
1) Να διαβάζετε μεγαλόφωνα καθημερινά σε όλες τις τάξεις και σε όλα τα επίπεδα. Η μεγαλόφωνη ανάγνωση δεν είναι πολυτέλεια – είναι βασικά στοιχεία της αποτελεσματικής καλλιέργειας της εγγραμματοσύνης. Ποιες μη αναγκαίες ασκήσεις/ διαδικασίες μπορούν να καταργηθούν προκειμένου να εξοικονομηθεί αυτός ο χρόνος; Μήπως αυτό το φυλλάδιο που καλούνται να συμπληρώσουν οι μαθητές μέσα στην τάξη δεν χρειάζεται; Μα θυμάστε ότι η μεγαλόφωνη ανάγνωση δεν είναι μόνο για τις μικρές τάξεις. Ακόμα και τα παιδιά Γυμνασίου επιθυμούν να τους διαβάζουν συχνά μεγαλόφωνα οι εκπαιδευτικοί (Ivey & Broaddus, 2001). Η Lori Oczkus (2012) ζητά από τους εκπαιδευτικούς να αφιερώνουν καθημερινά 15-20 λεπτά στη μεγαλόφωνη ανάγνωση διαβάζοντας μεγαλύτερα ή μικρότερα κείμενα διαφόρων ειδών (ποιήματα, σύντομες ιστορίες, άρθρα εφημερίδας, αποσπάσματα βιβλίου κτλ). Η μεγαλόφωνη ανάγνωση μεγάλης διάρκειας είναι κάτι που δεν θα πρέπει να διαπραγματευόμαστε.
2) Διαβάστε δυνατά από μια ποικιλία κειμένων. Πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν την τάση να διαβάζουν δυνατά κεφάλαια βιβλίων ή αφηγηματικά κείμενα. Από την έρευνα της Nell Dahe το 2000 σχετικά με την έλλειψη των πληροφοριακών κειμένων στις τάξεις του Δημοτικού, έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην είσοδο των πληροφοριακών κειμένων στις σχολικές βιβλιοθήκες και τη διδασκαλία. Μολονότι ωστόσο η ποιότητα και η ποσότητα των κειμένων αυτών στα σχολεία έχει αυξηθεί, οι ενήλικες πάλι είναι λιγότερο πιθανό να τα επιλέξουν για μεγαλόφωνη ανάγνωση. Σε μελέτη των Yopp &Yopp (2000), μόνο το 14% των μεγαλόφωνων αναγνώσεων κατά τη διάρκεια μιας διδακτικής μέρας αφορούσαν πληροφοριακά κείμενα. Την ίδια ακριβώς απροθυμία εμφανίζουν και οι γονείς στο σπίτι (Yopp & Yopp, 2006). Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να κάνουν συνειδητή και συγκεκριμένη concerted προσπάθεια για να συμπεριλάβουν μη αφηγηματικά κείμενα πχ βιογραφίες, βιβλία με πρακτικές οδηγίες του τύπου Πώς να ..., συνταγές, ημερολόγια, γράμματα, κριτικές, άρθρα εφημερίδων, postcards κτλ.
3) Να παρουσιάζετε τον τρόπο που σκέφτεστε καθώς διαβάζετε δυνατά. Η μεγαλόφωνη ανάγνωση πρέπει να είναι μια αλληλεπιδραστική διαδικασία με δραστηριότητες γλωσσικές. Στην πραγματικότητα η μεγαλόφωνη ανάγνωση και η μεγαλόφωνη παρουσίαση των σκέψεων του εκπαιδευτικού πάνε χέρι- χέρι. Στη μεγαλόφωνη παρουσίαση σκέψεων, ο εκπαιδευτικός σταματά περιοδικά για να δείξει (σαν μοντέλο) την σκέψη του και τις στρατηγικές που χρησιμοποιεί για να κατανοεί το κείμενο. Οι εκπαιδευτικοί συχνά χρησιμοποιούν το α’ πρόσωπο (εγώ) για να εκφράσουν λεκτικά τις σκέψεις που κάνουν, όπως «Δυσκολεύομαι να κατανοήσω τι συμβαίνει εδώ. Θα ξαναδιαβάσω το κομμάτι για να δω πραγματικά τι συμβαίνει». Στην περίπτωση που η μεγαλόφωνη σκέψη πραγματοποιείται με κατάλληλο τρόπο, ανοίγει για τους μαθητές ένα παράθυρο στο μυαλό ενός ικανού αναγνώστη (Ness, 2018). H μεγαλόφωνη σκέψη των εκπαιδευτικών βελτιώνει την ικανότητα αναγνωστικής κατανόησης και βοηθά τους μαθητές να εφαρμόζουν κατάλληλες στρατηγικές (για την ανάγνωση) και όταν διαβάζουν μόνοι. Πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν την τάση να διακόπτουν την ανάγνωσή τους για να κάνουν ερωτήσεις κατανόησης στα παιδιά. Ωστόσο, αντί να ελέγχει κανείς την κατανόηση, πιο σημαντικό είναι να δείχνει στα παιδιά τον τρόπο σκέψης/ προσέγγισης των κειμένων που θα οδηγήσουν στην κατανόηση.
Τελικές σκέψεις.
Καθώς οι εκπαιδευτικοί διαβάζουν μεγαλόφωνα βοηθούν τους μαθητές τους να χτίσουν εννοιολογικά πλαίσια για νέες γνώσεις. Για αυτό το λόγο η μεγαλόφωνη ανάγνωση είναι αναγκαίο συστατικό της γλωσσικής εκπαίδευσης στις τάξεις μας.
Απόδοση του άρθρου The Reading Experience No Student Should Be Denied
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου