Πέμπτη 8 Απριλίου 2021

Peter Hepp: «Έμαθα να βλέπω και να ακούω με τα δάχτυλα μου»


Ο Peter Hepp γεννήθηκε κωφός στις 30 Ιουνίου 1961 στο χωριό Ehingen στην Βάδη-Βυρτεμβέργη της Γερμανίας. Όταν ήταν 5 ετών άρχισε να μαθαίνει την ομιλούμενη γερμανική και αργότερα, σε ένα οικοτροφείο για κωφά παιδιά, άρχισε να μαθαίνει την γερμανική νοηματική. Μετά το σχολείο παρακολούθησε μία μαθητεία ως τεχνικός μηχανών. Η βαθιά θρησκευτικότητά του τού επέτρεψε να εργαστεί αρκετά χρόνια ως επόπτης τυφλών στο Φραγκισκανικό Μοναστήρι του Heiligenbronn. Καθώς μειωνόταν η όραση του σαν συνέπεια του συνδρόμου Usher, μάθαινε στο μοναστήρι καλαθοπλεκτική.

Το 1994 άφησε το μοναστήρι και άρχισε να συμμετέχει ενεργά σε οργανώσεις κωφών και τυφλών, όπου έδινε διαλέξεις για την τυφλοκώφωση. Το 2000 άρχισε την εκπαίδευσή του στην διακονία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, την οποία αποπεράτωσε το 2003. Είναι ο πρώτος τυφλοκωφός διάκονος και ιερέας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Γερμανία. Σήμερα εργάζεται ως διάκονος και ιερέας για τυφλούς και κωφούς στην Διοίκηση Rottenburg στην Στουτγάρδη. Εκφωνεί την Θεία Λειτουργία και τις διαλέξεις του στην γερμανική νοηματική και επικοινωνεί με λόρμες, με απτική νοηματική και με γραφή Μπράιγ. Γράφει άρθρα σε ειδικά περιοδικά και εισηγείται σε σεμινάρια. Το 2005 εκδόθηκε η αυτοβιογραφία του: “Ο κόσμος στα χέρια μου” (“Die Welt in meinen Händen”). Είναι έγγαμος και έχει δύο γιους. Το 2016 ήταν ο πρώτος τυφλοκωφός που τιμήθηκε με την απονομή του Παρασήμου Τιμής (Bundesverdienstkreuz) της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Βέβαια, κανείς από την ομάδα του meallamatia.gr δε μιλά άπταιστα Γερμανικά, ούτε τη Γερμανική Νοηματική Γλώσσα. Και γι’ αυτό, πριν σας παρουσιάσουμε τη συνέντευξη του κ. Peter Hepp, θέλουμε δημόσια και ολόψυχα, να ευχαριστήσουμε για τη διαμεσολάβηση, τις μεταφράσεις και γενικότερα την αφιλοκερδώς υποστήριξή του σε αυτή την επικοινωνία, τον κ. Χρυσόστομο Παπασπύρου διευθυντή του Ειδικού Γυμνασίου και Ειδικού Λυκείου Κωφών & Βαρηκόων Αθηνών στην Αγία Παρασκευή Αττικής.

❝ Eμαθα “να βλέπω και να ακούω” με τα δάχτυλά μου. Ζω δηλαδή στον “κόσμο της εγγύτητας”. Και οι αγαπημένοι μου άνθρωποι μαθαίνουν να επικοινωνούν μαζί μου άμεσα με τα χέρια.❞

Πώς είναι η καθημερινότητά σας, υπό τον περιορισμό των αισθήσεων της ακοής και της όρασης;

P.H.: Λόγω της απώλειας των λεγομένων “μακρόθεν αισθήσεων”, δηλαδή της ακοής και της όρασης, με τις οποίες γίνεται “από απόσταση” επικοινωνία με όλες, όλους και όλα, εξαρτιέμαι από την αφή. Έτσι έμαθα “να βλέπω και να ακούω” με τα δάχτυλά μου. Ζω δηλαδή στον “κόσμο της εγγύτητας”. Και οι αγαπημένοι μου άνθρωποι μαθαίνουν να επικοινωνούν μαζί μου άμεσα με τα χέρια. Για το διάβασμα – δηλαδή για την πρόσβαση στην πληροφορία – χρησιμοποιώ την στικτή ανάγλυφη γραφή για τυφλούς, την λεγόμενη γραφή Μπράιγ (και στο χαρτί και στον υπολογιστή). Αυτός ο “κόσμος της εγγύτητας” είναι η πιο χαρακτηριστική διαφορά της καθημερινότητάς μου σε σχέση με μία καθημερινότητα χωρίς αναπηρία.

Πιστεύετε ότι ο σωματικός αυτός περιορισμός, δυναμώνει την ψυχή και το πνεύμα;

P.H.: Για να απαντήσω σωστά στην ερώτηση αυτή, είναι σημαντικό να λάβω υπ’ όψη την χρονική στιγμή που παρουσιάζεται ο συγκεκριμένος εκάστοτε περιορισμός. Υπάρχουν δύο μορφές αναπηρίας: εκ γενετής και επίκτητη. Η απώλεια της ακοής μου είναι εκ γενετής, ενώ της όρασης συνέβη αργότερα. Γεννήθηκα κωφός. Αλλά κανένας δεν κατάλαβε ότι μού έλειπε η ακοή. Κατά τα πρώτα μου παιδικά χρόνια δεν είχα πάρει καθόλου χαμπάρι ότι ήμουν κωφός. Ένοιωθα εντελώς φυσιολογικός και υγιής. Και για τους άλλους ανθρώπους στο χωριό μου ήμουν υγιής. Γι’ αυτό είμαι υγιής στο πνεύμα και στην ψυχή. Μόνο μετά από την ανακάλυψη ότι ήμουν κωφός, στον τρίτο χρόνο της ηλικίας μου, οι άνθρωποι μού έδειχναν ότι δεν ήμουν εντάξει. Ακριβώς τότε ξεκίνησε η εχθρική τους στάση απέναντι στην αναπηρία, μία στάση που προσβάλλει το πνεύμα και την ψυχή μου… Δηλαδή δεν ήταν η εκ γενετής κώφωση αλλά η εχθρική στάση των ανθρώπων κατά της αναπηρίας που τραυμάτισε σοβαρά την πνευματική και την ψυχική μου υγεία! Με την επίκτητη απώλεια της όρασης τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά. Ήμουν μεγαλωμένος άνδρας 30 ετών όταν έχασα την όραση μου. Η σοβαρότερη και πιο επώδυνη απώλεια τότε ήταν ο περιορισμός της κινητικότητάς μου. Δεν μπορώ πλέον να ταξιδεύω μόνος μου όπου θέλω. Αυτή η απώλεια με πονάει ακόμα πνευματικά και ψυχικά και πιστεύω ότι θα με πονάει και στο μέλλον…

Ποιός εκτιμάτε ότι ήταν περισσότερο βαρύς περιορισμός, αυτός της ακοής ή αυτός της όρασης, για την ζωή σας;

P.H.: Όταν πρόκειται για την ασφάλεια, σαφώς η απώλεια της όρασης κρίνεται πιο βαριά από αυτή της ακοής. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις βλάβης του υπολογιστή στο γραφείο μου και σε περιπτώσεις ανωμαλιών και κινδύνων στα ταξίδια με το τρένο ή με το αεροπλάνο μού λείπει περισσότερο η όραση παρά η ακοή. Όταν, όμως, πρόκειται για σχέσεις με τους ανθρώπους, τότε η απώλεια της ακοής είναι πιο βαριά από αυτή της όρασης. Σε περιπτώσεις σημαντικών συζητήσεων που επιφέρουν βαρύνουσες αποφάσεις, μού λείπει συχνά η ακοή περισσότερο από την όραση. Και σε περιπτώσεις επαφής και αγγίγματος με τα ζώα μου λείπει η ακοή πολύ περισσότερο από ό,τι η όραση, διότι δεν μπορώ να ακούσω τους σωματικούς ήχους των ζώων.

❝Η ημέρα που αποκαλύφθηκε η κώφωσή μου ήταν η “πιο μαύρη μέρα” όλης της ζωής μου. Διότι από τότε που αποκαλύφθηκε η αναπηρία μου δεν έβλεπα πια καμμιά χαρά στα πρόσωπα της οικογένειάς μου.❞

Ποιά μπορείτε να περιγράψετε ως την πιο δύσκολη και ποιά ως την πιο όμορφη στιγμή στην ζωή σας;

P.H.: Όταν γεννήθηκα, ήμουν υγιής και δυνατός και φαινόμουν κανονικός. “Ο πρωτότοκός μας!” έλεγαν με χαρά η οικογένεια μου και οι συγγενείς μου. Έλαβα λοιπόν πολλή αγάπη… Τα πρώτα μου χρόνια ήταν οι πιο όμορφες και ευτυχισμένες στιγμές. Όταν ήμουν τριών χρονών, μια μέρα ήρθε ένας γιατρός να κάνει επίσκεψη στην γιαγιά και στον παππού στο πατρικό σπίτι της οικογένειας και ανακάλυψε ότι ήμουν κωφός. Έκανα πολλές χειρονομίες, αλλά δεν μιλούσα. Ξαφνικά ο γιατρός πήγε από πίσω μου χωρίς να το καταλάβω κι άρχισε να μού μιλάει. Δεν αντέδρασα ούτε καν όταν μού φώναξε δυνατά. Μόνο όταν άρχισε να χτυπάει τα πόδια του στο ξύλινο πάτωμα τρόμαξα και γύρισα προς τα πίσω. “Άααα, ο Πέτερ είναι κωφάλαλος!” φώναξε ο γιατρός. Η ημέρα που αποκαλύφθηκε η κώφωσή μου ήταν η “πιο μαύρη μέρα” όλης της ζωής μου. Διότι από τότε που αποκαλύφθηκε η αναπηρία μου δεν έβλεπα πια καμμιά χαρά στα πρόσωπα της οικογένειάς μου, των συγγενών και των γνωστών μου, έβλεπα μόνο θλίψη, παράπονο, θυμό, ύβρη, ακόμα και μίσος… Αυτό ήταν τότε κάτι πολύ άσχημο για μένα, επειδή δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί ήταν έτσι.

Τι ρόλο έπαιξε η πίστη σας στον Θεό στην μέχρι τώρα πορεία της ζωής σας;

P.H.: Τα Ευαγγέλια του Ιησού Χριστού με βοήθησαν και με βοηθούν πολύ αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της εχθρότητας και του Κακού. Ιδιαίτερα σε σχέση με τις διακρίσεις που υφίσταμαι λόγω της αναπηρίας μου, η Χριστιανική Πίστη με βοήθησε και με βοηθάει να ζω ειρηνικά. Χάρη στην Σοφία της Βίβλου έμαθα και μαθαίνω να κατανοώ την μεγάλη δύναμη της Ευλογίας. Με την ευλογία της αναπηρίας μου ως φιλικά διακείμενης μέσα μου, κέρδισα και κερδίζω την εσωτερική μου ελευθερία. Επομένως: “Ειρήνη και Ελευθερία παρά τα δεσμά”. Για την υπηρεσία μου ως διάκονος και ως ιερέας έχω ένα ρητό: “Ευλόγησε την αναπηρία σου, ώστε η ζωή σου να γίνει μία ευλογία για σένα και τους άλλους!”

❝Πρέπει να μπορούμε να γνωρίζουμε σωστά το ανοίκειο, το διαφορετικό, και να το κατανοούμε. Τότε το ανοίκειο μετατρέπεται σε “κανονικό”, σε οικείο.❞

Ποιές υποστηρικτικές ενέργειες κάνει η Γερμανία, για την αποτελεσματική ένταξη των αναπήρων ατόμων στην κοινωνία; Τί περαιτέρω διεκδικεί το Γερμανικό αναπηρικό κίνημα;

P.H.: Στην Γερμανία οι παροχές καταμερίζονται σε διαφορετικούς τομείς αρμοδιότητας, πράγμα που μερικές φορές δεν είναι εύκολο. Στον τομέα της εκπαίδευσης υπάρχουν για παιδιά και εφήβους η πρώιμη παρέμβαση, τα τοπικά σχολεία, τα ειδικά σχολεία και οι ειδικές επαγγελματικές σχολές. Σε όλες αυτές τις δομές προβλέπονται παροχές με κρατική στήριξη, όπως υπηρεσίες μετακίνησης μαθητών, βοηθητικό προσωπικό, υπηρεσίες διερμηνείας, ηλεκτρονικά και τεχνικά βοηθήματα. Επίσης παρέχονται καλές ευκαιρίες για την εκμάθηση ανωτέρων επαγγελμάτων. Υπάρχει και στα πανεπιστήμια υποστήριξη. Στον τομέα της εργασιακής ζωής προβλέπονται για εργαζόμενους με αναπηρίες αρκετές παροχές: υπηρεσίες μετακίνησης, ειδικές συσκευές, βοηθητικό προσωπικό για την εργασία. Οι μη εργαζόμενοι λαμβάνουν ειδική σύνταξη. Προβλέπονται επίσης ειδικές θέσεις εργασίας για ανθρώπους με αναπηρίες. Στον τομέα της ιδιωτικής ζωής προβλέπονται διάφορες υποστηρικτικές δυνατότητες για κατοικία. Προβλέπονται παροχές με κρατική στήριξη για την ιδιωτική ζωή, όπως οικογενειακό επίδομα, εξωνοσοκομειακή εποπτευόμενη κατοικία για ανθρώπους με αναπηρίες που ζουν μόνοι σε κανονικά διαμερίσματα, καθώς επίσης και ο προσωπικός προϋπολογισμός. Υπάρχουν επίσης ειδικές οικιστικές δομές, στις οποίες κατοικούν ομαδικά άνθρωποι με αναπηρίες. Στον τομέα της ιατρικής και της αποκατάστασης για ανθρώπους με επίκτητη αναπηρία προβλέπονται κρατικά υποστηριζόμενη παρακολούθηση και διάφορες μορφές αποκατάστασης (ιατρικής, κοινωνικής, επαγγελματικής). Στην Γερμανία είναι ιδιαίτερα πολύ καλό το επίπεδο παρεχομένου υλικοτεχνικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη ειδικού προσωπικού, βοηθητικού προσωπικού και διερμηνέων. Ιδιαίτερα ελλείπουν ειδικοί με πολύ καλή γνώση νοηματικής γλώσσας. Δεν υπάρχει κατάλληλος προγραμματισμός γι’ αυτά τα επαγγέλματα και συχνά δεν υπάρχουν ούτε οι κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις για την αποζημίωση των παρεχομένων υπηρεσιών.

Θεωρείτε ότι το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο δυσκολεύεται να αποδεχθεί την διαφορετικότητα και, αν ναι, για ποιούς λόγους;

P.H.: Κάθε τι το ανοίκειο συχνά επιφέρει σε μάς τους ανθρώπους πρώτα απ’ όλα τρόμο, δυσφορία, ανασφάλεια, καχυποψία και αγωνία… Πρέπει να μπορούμε να γνωρίζουμε σωστά το ανοίκειο, το διαφορετικό, και να το κατανοούμε. Τότε το ανοίκειο μετατρέπεται σε “κανονικό”, σε οικείο. Για να φτάσει στην αποδοχή της ανθρώπινης διαφορετικότητας, το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο χρειάζεται επειγόντως μία αυθεντική, περιεκτική, διαυγή και σοβαρή πολιτική ενημέρωσης. Μία υπεύθυνη κοινωνική πολιτική οφείλει να παρέχει παιδεία για όλους (δηλαδή όχι μόνο στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, αλλά για όλους τους ενήλικες). Και εξ ίσου σημαντικό είναι για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο να εμπεδώνει το συναίσθημα ότι υπάρχει η εγγύηση για την ευμάρεια και την ασφάλεια παράλληλα με την αποδοχή της ανθρώπινης διαφορετικότητας. Για την ανάπτυξη και εδραίωση αυτού του συναισθήματος οφείλει να μεριμνήσει μία υπεύθυνη κοινωνική πολιτική.

Ποιά θα ήταν η συμβουλή σας προς κάποιο άτομο που επιθυμεί να κατανοήσει και να αποδεχθεί την διαφορετικότητα;

P.H.: Θα έλεγα το ακόλουθο παράδειγμα: Φαντάσου ότι κληρονομείς ένα μεγάλο κήπο. Τί θα ήθελες να κάνεις; Θες να φυτέψεις κάτι. Λοιπόν, αποφασίζεις να καλλιεργήσεις αποκλειστικά και μόνο σιτάρι. Δεν θέλει και πολλή δουλειά αυτό. Αλλά είναι μεγάλο το ρίσκο. Αν το σιτάρι αρρωστήσει, δεν θα έχεις σοδειά. Αυτό λέγεται μονοκαλλιέργεια. Η άλλη δυνατότητα είναι να φυτέψεις πολλά και διαφορετικά φυτά. Αυτό κάνει τον κήπο ιδιαίτερα πολύχρωμο και όμορφο. Θέλει αρκετή δουλειά, αλλά τα φυτά δεν προσβάλλονται όλα τόσο εύκολα από μία ασθένεια. Αυτό λέγεται πολυκαλλιέργεια. Η ανθρώπινη διαφορετικότητα μάς βάζει σε κόπο, αλλά συγχρόνως μάς προστατεύει πολύ καλά, όταν κάτι δεν πάει καλά. Μπορούμε να διαπιστώσουμε πόσο επικίνδυνη είναι μία μονοκαλλιέργεια, όταν δούμε ένα τροπικό δάσος. Κόβονται τα δέντρα της ποικίλης βλάστησης στο δάσος του Αμαζονίου, για να καλλιεργηθεί αποκλειστικά η σόγια, όμως με αυτή την τακτική το έδαφος καταστρέφεται και το κλίμα διαταράσσεται, για να μην μιλάμε κιόλας για όλα εκείνα τα ζώα και τα φυτά που πεθαίνουν… Επίσης θα έκανα και μία γαστρονομική σύγκριση: Χάρη στις μεταναστεύσεις από όλο τον κόσμο γνωρίζουμε τώρα μία τεράστια ποικιλία εδεσμάτων που γεμίζει χαρά όλες τις κοινωνίες.

Τι σας παρακίνησε να γράψετε την αυτοβιογραφία σας (“Die Welt in meinen Händen” – “Ο κόσμος στα χέρια μου’); Ποιό μήνυμα θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες;

P.H.: Δεν ήταν δικιά μου ιδέα να συγγράψω αυτό το βιβλίο. Μετά από το χρίσμα της διακονίας που έλαβα την Πεντηκοστή του 2003 από τον Καρδινάλιο ακολούθησαν πάρα πολλές αναφορές στα ΜΜΕ σε όλη την Γερμανία, διότι ήμουν “ο πρώτος τυφλοκωφός διάκονος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Γερμανία”. Μέσα σε όλα αυτά, ένας εκδοτικός οίκος έδωσε προσοχή στην περίπτωσή μου και, προς μεγάλη μου έκπληξη, μού έκανε την πρόταση να συγγράψω ένα βιβλίο. Σε συνεργασία με μία επαγγελματία συγγραφέα συνέγραψα την αυτοβιογραφία μου που εκδόθηκε το φθινόπωρο του 2005. Το βιβλίο περιέχει δύο πολύ σημαντικά μηνύματα. Το ένα από αυτά είναι: Να συμφιλιώνεσαι με το πεπρωμένο σου, για να έχεις καινούργιες ευκαιρίες για καλή ζωή. Και το άλλο: Για μία καλή διαχείριση της συμβίωσης με την αναπηρία, παρόλα τα υπερσύγχρονα τεχνικά βοηθήματα και παρόλη την εξειδικευμένη επαγγελματική προσωπική υποστήριξη, εκείνο που παραμένει το πιο σπουδαίο απ’ όλα είναι οι πιστές σχέσεις φιλίας και συντροφικότητας. Με λίγα λόγια: Η πιστή αγάπη παραμένει πάντα το καλύτερο θεμέλιο για μία καλή ζωή με αναπηρία!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου