Μια από τις πιο σημαντικές, και ταυτόχρονα φαινομενικά σκληρή συμβουλή που μου έδωσε ο διευθυντής μου ήταν αυτή: Αν πολλοί μαθητές δεν ακολουθούν τις οδηγίες σου, το λάθος πιθανότατα δεν είναι δικό τους αλλά δικό σου. Με έκανε αμέσως να επανεκτιμήσω τους τρόπους με τους οποίους έδινα οδηγίες στους μαθητές μου κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
Ευτυχώς, ο διευθυντής που με έκανε να συνειδητοποιήσω την προβληματική φύση των οδηγιών μου ήταν και εκείνος που με βοήθησε να καταλάβω τι πρέπει να κάνω για να τις διορθώσω. Ένα σημαντικό μέρος αυτής της επιδιόρθωσης ήταν η δημιουργία κριτηρίων για τη διατύπωση των οδηγιών μου και η διασφάλιση ότι κάθε φορά που ζητούσα από τους μαθητές μου να κάνουν κάτι, αυτά τα κριτήρια (που περιγράφονται λεπτομερώς παρακάτω) θα πληρούνταν.
Τα 4 κριτήρια των αποτελεσματικών οδηγιών/κατευθύνσεων μέσα στην τάξη:
1) Να είναι παρατηρήσιμες: Με αυτό τον τρόπο ήταν εύκολο για μένα να εντοπίζω ποιοι μαθητές ακολουθούσαν τις κατευθύνσεις/ οδηγίες και ποιοι όχι. Επιπλέον, οι παρατηρήσιμες οδηγίες παρέχουν σαφή βήματα δράσης για τους μαθητές, έτσι ώστε να γνωρίζουν ακριβώς τι περιμένουμε από αυτούς και πώς πρέπει να ολοκληρώσουν τη συγκεκριμένη εργασία. Τα βήματα δράσης που δίνονται πρέπει να περιλαμβάνουν όχι μόνο τι κάνουν οι μαθητές, αλλά και πώς το κάνουν πχ ατομικά, σε ομάδες, σιωπηλά κοκ.
2) Καθορισμένες χρονικά: η δεύτερη πτυχή των οδηγιών μου που έπρεπε να προσέξω ήταν ο χρόνος. Όταν παρέχεται στους μαθητές ένα χρονικό πλαίσιο για την οδηγία, ξέρουν πότε να ξεκινήσουν και πότε να σταματήσουν. Αυτό βοηθά στη δημιουργία της αίσθησης του επείγοντος στην τάξη, έτσι ώστε όλοι οι μαθητές να αναγνωρίζουν την ανάγκη να αρχίσουν αμέσως την εργασία και να παραμένουν σε αυτή όλη την ώρα. Αυτό μπορεί να έχει τη μορφή ενός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου για τη δραστηριότητα ή μπορεί απλά να είναι μια υπόδειξη στους μαθητές για το πώς ξέρουν πότε να ξεκινήσουν και να σταματήσουν.
Μια οδηγία που ορίζεται χρονικά μπορεί να έχει την εξής μορφή : «Έχετε 3 λεπτά για να λύσετε το πρόβλημα νούμερο 1». Μια ένδειξη του χρόνου έναρξης και ολοκλήρωσης μπορεί να έχει την εξής διατύπωση: "Όταν πω " Πάμε ", θα αρχίσετε να λύνετε το πρόβλημα νούμερο ένα. Όταν έρθει η ώρα να σταματήσετε, θα με ακούσετε να μετράω αντίστροφα από τα τρία θα αφήσετε όλοι κάτω τα μολύβια σας όταν πω «Μηδέν»».
Ανάλογα με τις ανάγκες και τον τρόπο εργασίας των μαθητών σας, μπορείτε να επιλέξετε μία από αυτές τις μορφές κατευθύνσεων ή συνδυασμό των δύο. Εγώ προσωπικά συνδυάζω συχνά τους δύο τύπους για να δώσω στους μαθητές μου όσο το δυνατόν περισσότερη δομή προκειμένου να διαχειριστούν όσο το δυνατόν καλύτερα τον χρόνο τους μέσα στην τάξη.
3) Σαφήνεια: Η παροχή σαφών οδηγιών στους μαθητές μπορεί να σας φαίνεται κάτι αυτονόητο, αλλά είναι πολύ σημαντικό να αφιερώσετε χρόνο για να βεβαιωθείτε ότι οι οδηγίες σας είναι σαφείς. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στις οποίες είπα κάτι που νόμιζα ότι ήταν απολύτως σαφές, αλλά στην πραγματικότητα προκάλεσε σύγχυση στους μαθητές μου. Αφιερώνοντας χρόνο για να σχεδιάσετε εκ των προτέρων ακριβώς αυτό που θα πείτε, μπορείτε να διασφαλίσετε ότι οι οδηγίες σας θα είναι όσο το δυνατόν σαφείς. Στην πράξη, ωστόσο, πολλές φορές δεν πετυχαίνουμε το κατάλληλο επίπεδο σαφήνειας, με αποτέλεσμα οι μαθητές να μην μπορούν να ακολουθήσουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ σημαντικό να επαναδιατυπώνουμε τις οδηγίες/ κατευθύνσεις μας με διαφορετικό τρόπο μέχρι να γίνουν απόλυτα κατανοητές.
4) Συνοπτική διατύπωση: Τέλος, είναι σημαντικό οι οδηγίες να είναι συνοπτικές. Για πολλούς μαθητές, ειδικά τους μικρότερους σε ηλικία και σε όσους δυσκολεύονται στην επεξεργασία, ένα μεγάλο σύνολο οδηγιών είναι άχρηστο καθώς δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν και να θυμηθούν όλα όσα τους ζητούνται. Δίνετε συνοπτικές οδηγίες που περιγράφουν κάθε βήμα έτσι ώστε όλοι οι μαθητές να έχουν την ευκαιρία να τα καταφέρουν. Ίσως χρειάζεται να αναλύσετε την εργασία σε μικρότερα βήματα με οδηγίες που θα δίνονται σταδιακά και όχι όλες μαζί. Η ηλικία των παιδιών, ο τρόπος που εργάζονται και οι δυνατότητες/ δυσκολίες τους θα καθορίσουν και τον τρόπο διατύπωσης των οδηγιών σας.
Όταν συνδυάσετε όλα αυτά τα στοιχεία, οι οδηγίες σας μπορεί να έχουν μια μορφή του τύπου : "Όταν πω "Πάμε", θα γυρίσετε τη σελίδα και θα αρχίσετε να λύνετε το πρόβλημα νούμερο ένα σιωπηλά και ο καθένας μόνος του. Έχετε 90 δευτερόλεπτα – Πάμε!»
Ας εξετάσουμε τα κριτήρια στην πράξη. Η συγκεκριμένη οδηγία είναι παρατηρήσιμη, καθώς μπορείτε εύκολα να δείτε αν οι μαθητές έχουν γυρίσει μια σελίδα και έχουν αρχίσει να γράφουν, ενώ μπορείτε να ελέγξετε αν το κάνουν σιωπηλά και ο καθένας μόνος του. Η κατεύθυνση καθορίζει τον χρόνο που έχουν στη διάθεσή τους τα παιδιά για την ολοκλήρωση της δραστηριότητας καθώς και σαφή ένδειξη για το πότε μπορούν να ξεκινήσουν. Παράλληλα, είναι σαφής καθώς οι μαθητές ξέρουν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν και πώς να το κάνουν. Τέλος, είναι συνοπτική στη διατύπωση και στον αριθμό των εργασιών που καλούνται να κάνουν οι μαθητές.
Σε κάθε περίπτωση οι οδηγίες/ κατευθύνσεις μας στην τάξη πρέπει να βοηθούν τους μαθητές μας να εργάζονται όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά!
Απόδοση του άρθρου 4 Criteria for Effective Directions
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου