“Ο δάσκαλός μου είναι τόσο κακός. Δεν με συμπαθεί”. Αν το παιδί σας έχει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), γνωρίζετε ότι οι «κακοί δάσκαλοι» σπανίως είναι σκληροί επειδή το θέλουν. Κάποιες φορές η έλλειψη γνώσεων και εκπαίδευσης στη ΔΕΠΥ σημαίνει ότι έχουν προσδοκίες – και κάνουν σχόλια- που είναι ακατάλληλα και δεν βοηθούν τα παιδιά μας.
Μπορεί το παιδί σας να έχει ήδη διάγνωση ΔΕΠΥ. Ίσως ακόμα αναρωτιέστε αν έχει σημάδια ΔΕΠΥ. Ή ίσως είστε ενήλικας που διαγνώστηκε αργά, όπως εγώ και ο άντρας μου, και θυμάστε όσα ζήσατε στην παιδική σας ηλικία. Όπως και αν έχει, μοιραζόμαστε κάτι κοινό : τον ίδιο καταιγισμό από μη βοηθητικά σχόλια και τις ίδιες παράλογες και «σκληρές» απαιτήσεις από τους «κακούς δασκάλους». Αυτά μας πόνεσαν και μας πονάνε. Επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή μας. Και δεν τελειώνουν ποτέ μα ποτέ.
Αν είστε γονιός και διαπιστώσετε ότι το παιδί σας υποβάλλεται σε τέτοια σχόλια συνεχώς, είναι η κατάλληλη στιγμή να μιλήσετε με τους εκπαιδευτικούς του για την ΔΕΠΥ και τα συμπτώματά της. Θα κάνετε στο παιδί σας τεράστια χάρη. Πιστέψτε όλους μας που διαγνωστήκαμε σε μεγάλη ηλικία : το να ακους αυτά τα πράγματα για 13 (ή περισσότερα χρόνια) πραγματικά πονάει.
Σχόλιο 1: «Αν προσπαθούσες πιο πολύ θα μπορούσες...»
Προσπαθούμε όσο πιο σκληρά μπορούμε. Το να «προσπαθήσουμε περισσότερο» δεν είναι εναλλακτική. Γιατί δυσκολευόμαστε να μείνουμε προσηλωμένοι σε ένα έργο ; Οι εγκέφαλοί μας είναι διαφορετικά καλωδιωμένοι. Η τάξη δεν κερδίζει το ενδιαφέρον μας. Το στυλ διδασκαλίας μας κάνει να βαριόμαστε. Ο τρόπος που μαθαίνουμε δεν ταιριάζει με τον τρόπο που μας διδάσκουν ή μπορεί απλά να δυσκολευόμαστε να προσέξουμε όσα συμβαίνουν στην τάξη. Η ιδέα ότι πρέπει να «προσπαθήσουμε περισσότερο» μας κάνει να ντρεπόμαστε για την νευροδιαφορετικότητά μας και δεν μας προσφέρει καμία βοηθητική στρατηγική για το πώς μπορούμε να μάθουμε.
Σχόλιο 2: «Αν σταματούσες να κάνεις λάθη απροσεξίας, θα ήσουν από τους καλύτερους μαθητές».
Ναι, κάνουμε «λάθη απροσεξίας». Αυτά τα λάθη ωστόσο δεν είναι αποτέλεσμα της αδιαφορίας μας. Πηγάζουν από την νευροδιαφορετικότητά μας. Συχνά σκεφτόμαστε πιο γρήγορα από όσο γράφουμε. Αποκωδικοποιούμε πληροφορίες πολύ γρήγορα. Ξεχνάμε να ελέγξουμε την δουλειά μας για τυχόν λάθη. Γενικά ξεχνάμε. Αυτός είναι ένας άλλος τρόπος που εκδηλώνεται η ΔΕΠΥ. Μην μας κάνετε να ντρεπόμαστε επειδή είμαστε «απρόσεκτοι». Δεν είναι ότι δεν μας νοιάζει. Με τέτοια σχόλια μας προσβάλλετε και μας κάνετε να ντρεπόμαστε, οδηγώντας μας τελικά στην απάθεια, στην έλλειψη ενδιαφέροντος και ενθουσιασμού.
Σχόλιο 3: «Πόσες φορές πρέπει να στο πω ;!;»
Απάντηση : Ξανά και ξανά και ξανά επειδή έχω ΔΕΠΥ. Τα αρχικά γράμματα αντιστοιχούν στις λέξεις Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και σημαίνουν ακριβώς ότι δυσκολευόμαστε να προσέξουμε πράγματα που οι άλλοι άνθρωποι παρακολουθούν άνετα, ιδίως αν τα θεωρούμε βαρετά. ‘Ετσι, αρχίζουμε να κοιτάμε γύρω-γύρω στην τάξη για να περάσουμε καλά. Αυτό που υπάρχει έξω από το παράθυρο είναι συνήθως πιο ενδιαφέρον από όσα συμβαίνουν μέσα στην τάξη. Το να μας κάνετε ρεζίλι μπροστά στους συμμαθητές μας για την νευροδιαφορετικότητά μας δεν θα αλλάξει αυτό το χαρακτηριστικό μας. Αντιθέτως, το να κερδίσετε πάλι την προσοχή μας με ένα απαλό άγγιγμα στον ώμο ή λέγοντας το όνομά μας είναι ένα ευγενικός τρόπος που δεν μας μαθαίνει να μισούμε το σχολείο.
Σχόλιο 4: «Σταμάτα να μιλάς με τον διπλανό σου»
Μα αν έχω μια ερώτηση και δεν θέλω να ενοχλήσω τον δάσκαλο ; Ή αν έχω χάσει το πού είμαστε και προσπαθώ να βρω ποια άσκηση κάνουμε τώρα ; Ή αν απλά βαριέμαι επειδή έχω Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής ; Το πρόβλημα δεν είναι ότι είμαστε «φλύαροι», «υπερβολικά κοινωνικοί» ή ότι δεν σας σεβόμαστε. Το πρόβλημα είναι ότι εσείς χάσατε την προσοχή μας και εμείς δεν έχουμε τα κατάλληλα εργαλεία για να το «διορθώσουμε». Βοηθήστε μας. Μην μας κάνετε να αισθανόμαστε ντροπή.
Σχόλιο 5: «Γιατί δεν μπορείς να θυμάσαι τι ασκήσεις έχουμε για το σπίτι;»
Απάντηση : Για πολλούς, πολλούς λόγους. Οι μαθητές με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται στην οργάνωση. Ξεχνάμε να σημειώσουμε τι έχουμε για το σπίτι. Ξεχνάμε τα βιβλία μας στο σχολείο. Θέλουμε να κάνουμε τις ασκήσεις μας, αλλά όταν πάμε σπίτι τα ξεχνάμε όλα. Έχουμε κάθε καλή διάθεση, αλλά δεν το καταλαβαίνετε επειδή δεν καταλαβαίνουμε τι γίνεται στην τάξη.
Σχόλιο 6: «Είσαι έξυπνος. Έπρεπε να τα πηγαίνεις καλύτερα στο σχολείο».
Ναι, είμαστε έξυπνοι. Είμαστε επίσης νευροδιαφορετικοί σε έναν κόσμο και ένα σχολικό σύστημα που έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για νευροτυπικούς. Έτσι, όσο «έξυπνοι» και αν είμαστε, λειτουργούμε με ένα σημαντικό μειονέκτημα : ότι είμαστε σε μια τάξη που δεν έχει σχεδιαστεί για εμάς. Πάντα κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Αυτό το σχόλιο μας κάνει να ντρεπόμαστε και να αισθανόμαστε ηλίθιοι. Σαν να μην προσπαθούμε, να μην νοιαζόμαστε, να μην κατανοούμε κάποιους βασικούς κανόνες της ζωής. Και καταλήγουμε να αισθανόμαστε ότι η ΔΕΠΥ είναι λάθος μας. Νόμιζα ότι ήμουν απλώς τεμπέλα για χρόνια. Δεν ήμουν.
Σχόλιο 7: «Σταμάτα να χτυπάς το μολύβι σου, να κουνάς το πόδι σου, να κλωστάς την καρέκλα του διπλανού σου κοκ»
Τα σώματα της ΔΕΠΥ είναι σχεδιασμένα για να κινούνται. Δεν είμαστε προγραμματισμένοι για να στεκόμαστε ακίνητοι : ο εγκέφαλός μας απλά δεν λειτουργεί με αυτό τον τρόπο. Οι μοντέρνες τάξεις είναι σχεδιασμένες γα νευροτυπικούς μαθητές, που μπορούν να κάθονται χαρούμενοι στους πισινούς τους για ώρες ολόκληρες. Εμείς δεν μπορούμε. Έτσι καταφεύγουμε σε πράγματα όπως να χτυπάμε το μολύβι μας στο θρανίο, να κουνάμε το πόδι μας, να ανοιγοκλείνουμε τον στυλό μας, ακόμα και να ξυνόμαστε γιατί χρειαζόμαστε μια διέγερση.
Σχόλιο 8: «Όχι, δεν μπορείς να πας πάλι τουαλέτα» ή «Όχι, δεν χρειάζεται να πας πάλι να ξύσεις το μολύβι σου».
Κάποια παιδιά με ΔΕΠΥ καταφεύγουν σε διαδρομές του τύπου «τουαλέτα-τάξη», «θρανίο – σκουπιδοντενεκές» προκειμένου να έχουν την διέγερση που χρειάζονται τόσο πολύ. Πρέπει να σηκωθούμε και να τεντώσουμε τα πόδια μας, και ο μόνος λόγος για τον οποίο επιτρέπεται να σηκωθούμε από τις καρέκλες μας είναι να πάμε τουαλέτα, να ξύσουμε το μολύβι μας. Συνήθιζα να «πηγαίνω τουαλέτα» και να τριγυρίζω στο σχολείο γιατί δεν μπορούσα να μείνω ακίνητη.
Σχόλιο 9: «Σταμάτα να ζωγραφίζεις πάνω στα χαρτιά σου»
Πολλά παιδιά, ιδίως αυτά με τον τύπο της ΔΕΠΥ που δυσκολεύονται να εστιάσουν την προσοχή τους, προσπαθούν να κρύψουν την νευροδιαφορετικότητά τους κοιτώντας έντονα στο θρανίο τους, ενώ βάφουν τα ο ή τα α στη σελίδα αντί να κρατούν σημειώσεις. Είχα δημιουργήσει ένα δικό μου σύστημα για σημειώσεις χρησιμοποιώντας μαρκαδόρους διαφόρων χρωμάτων για να μην χάνω το ενδιαφέρον μου. Ωστόσο και πάλι ζωγράφιζα σχεδόν πάντα σε όλα τα χαρτιά.
Αν το παιδί σας δεν έχει ακόμα διάγνωση, αλλά ακούει συχνά τα παραπάνω σχόλια, ίσως είναι καλό να το πάτε για μια αξιολόγηση. Αν είστε ενήλικας που διαγνωστήκατε αργά, αυτά τα σχόλια θα σας γυρίσουν στο παρελθόν. Και αν είστε γονιός παιδιού με ΔΕΠΥ, τώρα ξέρετε τι ακούει καθημερινά και πόσο άσχημα αισθάνεται.
Απόδοση του άρθρου 9 Mean Teacher Comments Every Student with ADHD Knows Too Well
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου