Τα παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να παρουσιάζουν υπερευαισθησία ή υποευαισθησία στο άγγιγμα και τα απτικά ερεθίσματα. Αυτό μπορεί να μετατρέψει σε πραγματική πρόκληση πολλά απλά πράγματα, από το φαγητό -με τις τροφές διαφορετικής υφής- μέχρι και το μπάνιο. Δείτε πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας αν παρουσιάζει αυτή την αισθητηριακή ιδιαιτερότητα:
- Προειδοποιήστε το: Όταν πρέπει να το πιάσετε/ να το ακουμπήσετε, βεβαιωθείτε ότι σας έχει δει και εξηγήστε του από την αρχή τι ακριβώς θα κάνετε. Πχ Πείτε του «Πρέπει να λούσω τα μαλλιά σου. Πρώτα θα ρίξω νερό στο κεφάλι σου».
- Βρείτε δημιουργικούς τρόπους για να του δείξετε τρυφερότητα και αγάπη: Είναι δύσκολο να μην νιώθετε απόρριψη όταν το παιδί σας δεν θέλει αγκαλιές ή αποτραβιέται όταν του χαϊδεύετε τα μαλλιά. Μπορείτε όμως να βρείτε άλλο τρόπο για να δείχνετε την αγάπη και την τρυφερότητά σας. Μιλήστε με το παιδί σας. Ένα ελαφρύ άγγιγμα στον ώμο ή μια χαίδευτική προσφώνηση μπορεί να είναι ο ιδιαίτερος τρόπος σας για να λέτε «σε αγαπώ».
- Βοηθήστε το να θέτει όρια: Η σωματική/φυσική επαφή μπορεί να είναι ιδιαίτερα στρεσογόνα για τα παιδιά με απτική ευαισθησία. Διδάξτε στο παιδί σας ότι μπορεί να θέτει όρια με συγγενείς και φίλους. Μπορείτε να το βοηθήσετε δείχνοντάς του πώς μπορεί να το καταφέρει. Πχ «Μπορεί να μην μου αρέσουν οι αγκαλιές, αλλά χαίρομαι πολύ που σε βλέπω θεία Μαρία».
- Συζητήστε θέματα ασφάλειας: αν το παιδί σας έχει υποευαισθησία σε απτικά ερεθίσματα μπορεί να μην αντιλαμβάνεται τον πόνο με τον αναμενόμενο τρόπο. Συζητήστε για γεγονότα που είναι επικίνδυνα (πχ χτύπημα κεφαλιού, κάψιμο στο μάτι της κουζίνας). Εξηγήστε του ότι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικό και ότι θα πρέπει να ενημερώνει κάποιον ενήλικα όταν συμβαίνουν. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε παραδείγματα από την τηλεόραση αλλά και την πραγματική ζωή όπου τα άτομα αντιδρούν στον πόνο.
- Προσθέστε κουβέρτες: Αν το παιδί σας δύσκολεύεται να κοιμηθεί τη νύχτα, δοκιμάστε να προσθέσετε μερικές κουβέρτες. Αυτό το επιπλέον βάρος μπορεί να παρέχει την βαθιά πίεση που το σώμα κάποιων παιδιών χρειάζεται για να χαλαρώνει. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε κουβέρτες ειδικά κατασκευασμένες για αυτό τον σκοπό. Μπορεί να είναι ακριβές, αλλά είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές, καθώς παρέχουν στο παιδί πίεση χωρίς όμως επιπλέον θερμότητα.
- Αφήστε το να κάνει «βαριές» δουλειές : Όταν το παιδί σας κάνει πράγματα στα οποία χρησιμοποιεί τους μυς του για να σπρώξει, να τραβήξει, να σκαρφαλώσει, να κουβαλήσει ή να σηκώσει, ο εργοθεραπευτής το αποκαλεί «βαριά δουλειά». Τα παιδιά με υποευαισθησία στο άγγιγμα με τέτοιου είδους δραστηριότητες καταφέρνουν να ηρεμήσουν και να οργανώσουν το σώμα τους. Κάποιες δουλειές του σπιτιού, όπως το σκούπισμα και δραστηριότητες όπως το ποδήλατο, το σπρώξιμο του καροτσιού στο σούπερ μάρκετ, το κουβάλημα φρούτων και λαχανικών, ακόμα και το σκαρφάλωμα σε σκοινιά στην παιδική χαρά, θεωρούνται παραδείγματα «βαριάς δουλειάς».
- Αφήστε το να ντύνεται «σε στρώματα». Τα παιδιά που είναι υπερβολικά ευαίσθητα στο άγγιγμα μπορεί να δυσκολεύονται με την αίσθηση συγκεκριμένων υφασμάτων. Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται στη μετάβαση από μακριά σε κοντά μανίκια ή απο μακριά παντελόνια σε σορτσάκια. Αφήνετε το παιδί σας να φοράει ένα ζακετάκι πάνω από ένα μπλουζάκι με κοντά μανίκια και επενδύστε σε ρούχα όπου μανίκια ή μπατζάκια αφαιρούνται με φερμουάρ. Όταν αρχίσουν οι ζέστες θα έχει απλώς να συνηθίσει την αίσθηση των γυμνών χεριών και ποδιών. Δεν θα χρειάζεται να συνηθίσει και την αίσθηση νέων ρούχων/υφασμάτων.
- Αγοράστε πολλά χρώματα και μεγέθη : Μήπως βρήκατε ένα παντελόνι ή παπούτσια που το παιδί σας φοράει με ευκολία χωρίς πρόβλημα;. Εκμεταλλευτείτε το. Το να φοράει τα ίδια ρούχα σε διαφορετικά χρώματα του δίνει όχι μόνο άνεση, αλλά και στυλ. Δείτε επίσης αν μπορείτε να αγοράσετε τα ίδια ρούχα και στο αμέσως επόμενο μέγεθος.
- Αφήστε το να σας κατευθύνει εκείνο : Μπορεί να μην μπορείτε να αντισταθείτε στο να καθαρίσετε έναν λεκέ από το πρόσωπο του παιδιού σας ή να απομακρύνετε ένα χνούδι από το μπλουζάκι του. Αλλά αν είναι ευαίσθητο στο άγγιγμα είναι προτιμότερο να του υποδείξετε που είναι λερωμένο και να το κάνει μόνο του. Ίσως χρειαστεί στα μικρότερα παιδιά να τα καθοδηγήσετε για το πώς θα το διορθώσουν. «Έχεις λίγη σοκολάτα στο πηγούνι σου. Η χαρτοπετσέτα δεν την καθάρισε. Μήπως να το σκουπίσεις με ένα μωρομάντηλο;»
- Πειραματιστείτε με διαφορετικά φαγητά. Μήπως το παιδί σας αρνείται να φάει συγκεκριμένες τροφές; Μπορεί να φταίει η υφή και όχι η γεύση. Μπορεί εσείς να μην αντιλαμβάνεστε διαφορά στην υφή των τροφών, αλλά το παιδί σας την νιώθει. Αν δεν του αρέσει το μαλακό ψωμί, ίσως να τρώει ευχάριστα ένα τραγανό ψωμί. Μπορεί επίσης το παιδί σας να τρώει γιαούρτι μόνο μιας συγκεκριμένης μάρκας και γεύσης. Κρατάτε τα φαγητά χωριστά (μην μπερδεύετε τις τροφές). Το παιδί ενδέχεται να αναστατωθεί αν τροφές διαφορετικής υφής συνδυαστούν μέσα στο στόμα του. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να του κάνετε πάντα ξεχωριστά πιάτα. Δείτε αν μπορείτε να βρείτε στην αγορά πιάτα με ενδιάμεσα χωρίσματα όπου κάθε τροφή μπαίνει σε διαφορετικό σημείο του πιάτου. Μπορείτε επίσης να σερβίρετε τα συστατικά μεμονωμένα. Για παράδειγμα, αν κάνετε πίτα το βοσκού, αφήστε στην άκρη λίγο κρέας, λειωμένες πατάτες και λαχανικά πριν βάλετε όλη την γέμιση στην πίτα.
- Μην τα τυλίγετε στην πετσέτα: Για κάποια παιδιά με μεγάλη ευαισθησία (υπερευαισθησία), οι δυσκολίες τους στο μπάνιο δεν τελειώνουν μόλις καθαριστούν, αλλά συνεχίζονται και στο στέγνωμα. Η πετσέτα του παιδιού μπορεί να είναι πολύ μαλακή ή πολύ σκληρή για αυτό. Πηγαίνετε μαζί για ψώνια και αφήστε το να δοκιμάσει διαφορετικά είδη πετσέτας και μπουρνουζιού για να διαλέξει ποιο είναι το καλύτερο για αυτό.
- Αγοράστε νέα υλικά για χειροτεχνίες: Μήπως το παιδί σας δεν θέλει να αγγιζει κολλώδη και γλοιώδη αντικείμενα; Δεν χρειάζεται να απέχει από κάθε καλλιτεχνική δρατσηριότητα εξαιτίας αυτής της απέχθειας που έχει. Επιλέξτε μαζί τα κατάλληλα υλικά. Πάρτε την κόλλα που το βολεύει (πχ stick και όχι υγρή). Αντί για δαχτυλομπογιές ή πινέλα μπορείτε να δοκιμάσετε μαρκαδόρους και σφουγγαράκια για να απλώνει το παιδί τα χρώματα. Αν το παιδί σας κάνει εργοθεραπεία, μπορείτε να εντάξετε στις συνεδρίες του και την εξοικείωση με υλικά, με τα οποία δεν αισθάνεται άνετα.
- Δημιουργήστε ένα μέρος για το χάος. Πολλά παιδιά έλκονται από τα κολλώδη πράγματα αντί να τα αποφεύγουν. Μπορείτε να δημιουργήσετε δοχεία με τέτοια υλικά για να παίζει το παιδί σας. Βρείτε ένα μικρό πλαστικό δοχείο και γεμίστε το με υλικά όπως άμμος, ρύζι, φασόλια, αφρός ξυρίσματος ή νερό, και προσθέστε μικρά παιχνίδια. Μπορεί με αυτό τον τρόπο να ικανοποιούνται οι αισθητηριακές ανάγκες του παιδιού χωρίς να επικρατεί χάος σε όλο το σπίτι.
- Παρέχετε στο παιδί σας μικρά αντικείμενα για να κρατάει τα χέρια του απασχολημένα. Δώστε του αντικείμενα φιλικά στις αισθήσεις (πχ μπάλες του στρες, πλαστελίνη, λαστιχένια βραχιολάκια). Μπορεί να έχει πάντα ένα τέτοιο μικρό αντικείμενο στην τσέπη του για να μην πειράζει τα πράγματα των άλλων.
Απόδοση του άρθρου 15 Ways to Help Your Child Cope With Tactile Sensitivity
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός/ νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου