Πρόσφατα συνειδητοποίησα κάτι: αν αγαπάς και ζεις με κάποιον με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ), σίγουρα κάποια στιγμή σου έχει πει ψέματα. Το πιο πιθανό είναι ότι ήταν για κάτι χαζό που δεν είχε πραγματικά σημασία. Αλλά μπορεί και να ήταν κάτι σημαντικό.
Δεν έχω ΔΕΠ, αλλά έχει ο έφηβος γιος μου. Στις καλές μέρες νιώθω να χάνω σιγά –σιγά το μυαλό μου, γιατί εκείνος και εγώ βιώνουμε την πραγματικότητα με τελείως διαφορετικό τρόπο. Η βασική αιτία για αυτό το φαινόμενο είναι η δυσκολία του γιου μου στις εκτελεστικές λειτουργίες. Η εργαζόμενη μνήμη του δεν είναι τόσο δυνατή, όσο η δική μου. Και το ίδιο ισχύει και για τον αυτοέλεγχό του. Για να αντισταθμίσει αυτές τις δυσκολίες, φαίνεται ότι αντικαθιστά την αλήθεια με τον δικό του τρόπο αντίληψης της πραγματικότητας. Με άλλα λόγια, λέει ψέματα.
Οι συζητήσεις μας για τις ασκήσεις που πρέπει να κάνει στο σπίτι συνήθως πηγαίνουν ως εξής:
Εγώ: «Έκανες τις ασκήσεις των μαθηματικών σου; Είδα ότι έχεις 6 προβλήματα για αύριο»
Ο γιος μου: «Τα έκανα την ώρα του φαγητού στο σχολείο. Κάθισα στο θρανίο μου, τις τελείωσα και τις παρέδωσα πριν φύγουν από το σχολείο».
Πριν ακόμα τελειώσει την πρότασή του, ξέρω ότι μου λέει ψέματα. Πώς;
Η σχολική περιφέρειά μας έχει ένα σύστημα ενημέρωσης/ ειδοποίησης των γονέων. Έτσι , λαμβάνω καθημερινά ένα email με τους βαθμούς του γιου μου, τις ολοκληρωμένες εργασίες, όσες εργασίες δεν έχει παραδώσει ακόμα, τα projects που θα του ανατεθούν, και ξέρω κάθε φορά τι έχει και τι δεν έχει κάνει, πριν φτάσει στο σπίτι. Ξέρω ότι δεν έχει κάνει τις ασκήσεις των μαθηματικών . Όταν του λέω ότι δεν τις έχει κάνει, επιμένει στην εκδοχή του ότι τις έκανε την ώρα του σχολικού γεύματος. «Παρέδωσα τις ασκήσεις. Θα τις έχασε ο δάσκαλος. Σου ορκίζομαι ότι τις έκανα. Απλά δεν φαίνονται στο σύστημα».
Αυτό που με φέρνει σε αμηχανία είναι ότι δεν σκέφτεται τα ψέματά του από πριν, δεν τα επεξεργάζεται για να τα κάνει πιστευτά και καλομελετημένα. Είναι προφανέστατα ψέματα που τα καταλαβαίνουν όλοι. Και δεν υπάρχει κανένας λόγος να μου τα λέει. Αν δεν έχει κάνει τις ασκήσεις του, θα τον βοηθήσω να τις κάνει.
Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθώ να καταλάβω γιατί το κάνει αυτό.
Το ξέρω ότι αντιπαθεί το σχολείο επειδή δυσκολεύεται πολύ. Νομίζω ότι στο μυαλό του είναι πιο εύκολο να πει ότι έγιναν οι ασκήσεις, παρά να καθίσει και να προσπαθήσει να τις λύσει ή να έχει μια άλλη συζήτηση μαζί μου που θα τον κάνει να αισθανθεί τελείως αποτυχημένος. Ταυτόχρονα, δεν πιστεύω ότι ο γιος μου λέει ψέματα επίτηδες. Τις μισές φορές νομίζω ότι δεν συνειδητοποιεί καν ότι λέει ψέματα. Είναι κάτι σαν ευσεβής πόθος – θέλει τόσο πολύ τα ψέματά του να είναι αλήθεια, που τελικά πιστεύει ό,τι λέει. Θέλει πολύ να έχουν γίνει ήδη οι ασκήσεις των μαθηματικών του. Θέλει να είναι το παιδί που περνάει το χρόνο του φαγητού στο σχολείο διαβάζοντας και κάνοντας ασκήσεις. Θέλει να είναι το παιδί που γράφει τις υποχρεώσεις του στο ημερολόγιό του, βάζει προτεραιότητες, οργανώνει όσα έχει να κάνει και τελειώνει τις ασκήσεις του. Αυτά όμως δεν πρόκειται να συμβούν στην πραγματικότητα. Κι έτσι προσποιείται.
Για να είμαι ειλικρινής, με βοηθάει να πιστεύω ότι τα ψέματά του λέγονται χωρίς πρόθεση. Άλλωστε, όλοι μας λίγο ή πολύ λέμε τέτοιου είδους ψέματα. Θυμηθείτε την τελευταία πρόσκληση σε κοινωνική εκδήλωση που λάβατε και δεν θέλατε να πάτε. Το ξέρω ότι είπατε μερικά «αθώα» ψέματα για να μην πληγώσετε τα συναισθήματά του φίλου σας ή να αποφύγετε μια δυσάρεστη ή αμήχανη κατάσταση. Στο τέλος της ημέρας αντιμετωπίζω όλα αυτά «τα ψέματα της ΔΕΠ» όπως και τα υπόλοιπα. Προσπαθώ να μην εκνευριστώ, να μην θυμώσω ή τουλάχιστον να μην αφήσω να φανούν όλα τα συναισθήματά μου.
Όταν τον αντικρούω, στην αρχή συνήθως αρνείται ότι λέει ψέματα. Ωστόσο, καθώς συνεχίζω να πιέζω, τελικά «λυγίζει». Ξεσπάει σε κλάματα και παραδέχεται την αλήθεια.
Υπάρχει τόσο πολύς πόνος και ντροπή στα ψέματα του γιου μου. Τα χρησιμοποιεί σαν μηχανισμούς επιβίωσης σε ένα σχολικό σύστημα που δεν του ταιριάζει. Μόλις φτάσουμε στην αλήθεια, μοιραζόμαστε μια αγκαλιά και μιλάμε για το πρόβλημα: το άγχος του για τις ασκήσεις στο σπίτι. Μετά μιλάμε για το πόσο σημαντικό είναι να λέει κανείς την αλήθεια. Του λέω ότι τον αγαπώ, ότι είμαι πολύ περήφανη για την σκληρή προσπάθεια που κάνει και ότι μαζί θα τα καταφέρουμε. Η ντροπή απαγορεύεται.
Απόδοση του άρθρου It Hurts When My Son With ADHD Lies to Me—Here’s How I Handle It
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου