Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 5% των γεννήσεων προέρχεται από νεαρά κορίτσια, από έφηβες. 2.600 ανήλικες γυναίκες τον χρόνο γίνονται μητέρες και το 1/3 αυτών μεγαλώνουν μόνες τα παιδιά τους. Σταματούν το σχολείο και διώχνονται από τα σπίτια τους. Στο σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού τα νούμερα είναι περισσότερο τρομακτικά, καθώς υπολογίζεται πως κάθε χρόνο 2 εκατ. κορίτσια γεννούν πριν γίνουν 15 ετών. Συνηθισμένοι να διαβάζουμε τα μονοψήφια χωρίς πάντα να μπορούμε να αντιληφθούμε τον όγκο, ας μεταφράσουμε τις 2 εκατ. ανήλικες γεννήσεις, σε 5.500… την ημέρα!
To #childmothers είναι μια κοινή πρωτοβουλία του Plan International και των Ηνωμένων Εθνών (UNFPA, United Nations Population Fund) με στόχο να αναδείξει το θέμα της μητρότητας σε πολύ νεαρή ηλικία. Κορίτσια που γεννούν πριν τα 15 τους χρόνια, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών και θανάτου σε σύγκριση με άλλες ηλικιακές ομάδες. Πολύ συχνά βρίσκονται εκτός σχολείου, παντρεύονται ή μπορεί να ζουν με επιπλοκές που προέκυψαν κατά την εγκυμοσύνη ή τον τοκετό. Κάθε χρόνο 70.000 κορίτσια από 10 ως 19 ετών πεθαίνουν λόγω αυτών των επιπλοκών. Ωστόσο, οι ανήλικες μητέρες, οι μητέρες που είναι και οι ίδιες ακόμη παιδιά, είναι συχνά αόρατες στα εθνικά ή στα παγκόσμια στατιστικά στοιχεία…
Το #childmothers θέλει να κάνει τις αόρατες μητέρες ορατές, παρουσιάζοντας 20 ιστορίες 20 διαφορετικών κοριτσιών.
Η 14χρονη Μαλένγκα και η πέντε εβδομάδων Φελίσιτι
Η Μαλένγκα είναι 14 ετών και ζει με την κόρη της που είναι 5 εβδομάδων, τους γονείς της, την δεύτερη γυναίκα του πατέρα της και τα δέκα της αδέλφια σ’ ένα χωριό στη Ζάμπια. Πήγαινε σχολείο και ήθελε να γίνει γιατρός όταν η μητέρα της ανακάλυψε πως η Μαλένγκα είναι έγκυος.
«Είναι δύσκολο να είσαι μητέρα. Δεν έχω χρόνο να παίξω πια. Η κόρη μου συχνά κλαίει και εγώ πρέπει να μένω στο σπίτι για να τη φροντίσω και να πλένω πάνες. Πριν αποκτήσω μωρό, συνήθισα να παίζω ποδόσφαιρο και να πηγαίνω όπου θέλω. Μου αρέσει να παίζω ποδόσφαιρο. Δεν είχα ιδέα πώς μένεις έγκυος και ούτε ήξερα πως ήμουν έγκυος. Δεν μαθαίναμε για αυτά τα πράγματα στο σχολείο.
Οταν συνειδητοποίησα ότι θα κάνω παιδί ένιωσα εκνευρισμό. Το είπα στο αγόρι μου αλλά αρνήθηκε την ευθύνη. Ο πατέρας μου με πήγε στο σπίτι του αγοριού μου και είπε στους γονείς του: «Φέραμε εδώ αυτό το παιδί διότι είναι έγκυος. Μπορείτε να την επιστρέψετε μόνο αν μας πληρώσετε 5.000 κουάτσα (το νόμισμα της Ζάμπια).» Πήρε 4 μήνες για να πληρώσουν μόνο το ένα τρίτο των χρημάτων και έπρεπε να μένω εκεί. Δεν είναι το αγόρι μου πια, αλλά κάποιες φορές μιλάμε.
Φοβόμουν τον τοκετό. Πήγα στην κλινική με τη μητέρα μου με μια βοϊδάμαξα. Η γέννα μου ήταν επώδυνη. Oταν επιστρέψαμε με το μωρό δεν ήξερα πώς να το φροντίσω. Δεν μου αρέσει να είμαι μητέρα αλλά αγαπώ το παιδί μου.
Προσφάτως έμαθα ότι μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου από τη εγκυμοσύνη. Μπορείς να πας στην κλινική και να ζητήσεις αντισυλληπτικά. Ντρέπομαι να πάω. Εχω σταματήσει να κοιμάμαι με αγόρια»
Η 15χρονη Ναργκίς και ο 18μηνών Ναϊμ
Η 15χρονη Ναργκίς ζει με τον γιο της, τον σύζυγό της και τα πεθερικά της σε ένα αγροτικό χωριό στο Μπαγκλαντές. Οι γονείς της δεν ήθελαν να την παντρέψουν αλλά όπως λένε δεν είχαν άλλη επιλογή καθώς δεν μπορούσαν να τη στηρίξουν οικονομικά. Εργάζεται σε εργοστάσιο ενδυμάτων για να μαζέψει χρήματα για την μελλοντική εκπαίδευση του γιου της. Οι πρόωροι και αναγκαστικοί γάμοι συνδέονται στενά με τη νεανική, εφηβική εγκυμοσύνη και την ανήλικη μητρότητα. Τα κορίτσια μόλις παντρεύονται πρέπει να αποδείξουν τη γονιμότητά τους και να μείνουν έγκυες. Εννέα στις δέκα γεννήσεις νεαρών κοριτσιών συμβαίνουν εντός γάμου. Παρά το γεγονός ότι το διεθνές δίκαιο και οι εθνικές νομοθεσίες το απαγορεύουν, ένα στα εννέα κορίτσια στις αναπτυσσόμενες χώρες (εκτός της Κίνας) παντρεύεται πριν κλείσει τα 15. Ενα στα τρία κορίτσια παντρεύεται πριν κλείσει τα 18 και στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες η επικράτηση των γάμων των παιδιών είναι ακόμα υψηλότερη- σχεδόν ένα στα δύο. Το να παντρεύεις τις κόρες σε νεαρή ηλικία μπορεί να αποτελεί μέρος της κουλτούρας που προκλήθηκε από τη φτώχεια ή ακόμα μπορεί να θεωρηθεί και μέσο προστασίας από τις προγαμιαίες σχέσεις. Και μολονότι συχνά και τα αγόρια αναγκάζονται σε γάμο, δεν επηρεάζονται τόσο όσο τα κορίτσια.
«Σπούδασα ως την ογδόη. Μου άρεσε πραγματικά το σχολείο. Ονειρευόμουν να σπουδάσω νομική, αλλά οι γονείς μου δεν το άντεχαν οικονομικά.
Μολονότι ήξερα όλες τις συνέπειες ενός πρόωρου γάμου, παντρεύτηκα στα 14 γιατί οι γονείς μου ήταν υπερβολικά φτωχοί. Στον γάμο μου ήμουν πολύ νευρική. Δεν ήξερα τον σύζυγό μου –ακόμη και τώρα δεν ξέρω την ηλικία του. Νομίζω πως είναι γύρω στα 25 και δουλεύει στις πωλήσεις-. Δεν ήθελα να μετακομίσω στο σπίτι του. Θυμάμαι ότι έκλαιγα πολύ.
Δεν ήξερα τίποτα για το ανθρώπινο σώμα. Ξεκίνησα να έχω περίοδο μόλις δύο ή τρεις μήνες πριν από τον γάμο. Εμεινα έγκυος και ήμουν καλά, δεν ένιωθα άρρωστη. Στην αρχή δεν ήθελα να γίνω μητέρα, αλλά όταν παντρεύεσαι αλλάζεις γνώμη.
Είχα κάποιες επιπλοκές στον τοκετό και οι γιατροί πρότειναν καισαρική. Λόγω του χαμηλού μου αιματοκρίτη, δεν μπορούσαν να το κάνουν. Γέννησα με φυσιολογικό τοκετό και ήταν πολύ επώδυνο. Δεν φοβόμουν αλλά ήταν πολύ δύσκολο.
Ενιωσα χαρά όταν είδα τον γιο μου για πρώτη φορά. Και ο άντρας μου χάρηκε. Πάντα ήθελε έναν γιο. Τώρα παίρνω αντισυλληπτικά. Ηταν ιδέα του άντρα μου να τα πάρω. Δεν θέλω άλλα παιδιά τώρα αμέσως.»
Η 15χρονη Λούμιλεν και η 6 μηνών Κλαιρίνα
Η Λούμιλεν ζει με την κόρη της και τους γονείς της σε καταυλισμό μετά τον σεισμό που χτύπησε την Αϊτή το 2010. Το σπίτι τους καταστράφηκε και η οικονομική τους κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Υπάρχουν πολλές νεαρές μητέρες στον καταυλισμό και η βία εναντίον των κοριτσιών και των γυναικών είναι συνήθης. Τα κορίτσια που ολοκληρώνουν την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι πιο πιθανό να παραμείνουν υγιή, να βρουν αμειβόμενη εργασία και να βγάζουν περισσότερα χρήματα. Επίσης είναι πιο πιθανό να παρέχουν εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη και στα δικά τους παιδιά. Ετσι η επένδυση στην εκπαίδευση των κοριτσιών παρέχει οφέλη τόσο για τα ίδια τα κορίτσια όσο και για τα παιδιά τους. 69 εκατ. κορίτσια έχουν διακόψει το σχολείο λόγω της ανήλικης μητρότητας.
«Ζω με τους γονείς μου και τη μικρή μου αδελφή στον καταυλισμό μετά τον σεισμό. Η μητέρα μου πουλά ψωμί αλλά μερικές φορές δεν έχει αρκετά χρήματα. Γνώρισα ένα αγόρι που έγινε ο σύντροφός μου αλλά δεν είμαστε μαζί πια. Ημουν 14 ετών όταν ανακάλυψα πως ήμουν έγκυος. Ηθελα να ξεφορτωθώ το μωρό αλλά η μητέρα μου δεν συμφωνούσε. Δεν είχε θυμώσει. Απλώς μου είπε να κρατήσω το παιδί.
Για 4 μήνες ήμουν άρρωστη και έκανα συνέχεια εμετό. Χρειάστηκε να σταματήσω το σχολείο. Οταν ήρθε η ώρα της γέννας η μαμά μου με πήγε στο νοσοκομείο. Μετά από 24 ώρες τοκετού τελικά γέννησα. Το νοσοκομείο δεν μου έδωσε κανένα παυσίπονο. Απλώς με έκοψαν με ένα ψαλίδι.
Μου πήρε καιρό να συνέλθω. Ημουν ξαπλωμένη στο κρεβάτι, δεν μπορούσα να περπατήσω και πονούσε όλο μου το σώμα. Οταν είδα το κοριτσάκι μου για πρώτη φορά χάρηκα.
Εχω επιστρέψει στην ογδόη τάξη του σχολείου. Ξυπνάω νωρίς, μαγειρεύω χυλό και τη θηλάζω πριν την αφήσω με τη μητέρα μου. Οταν πρέπει να κάνω τις εργασίες του σχολείου την φροντίζει η μητέρα μου.
Στο σχολείο δεν είμαι η μοναδική μητέρα. Δυστυχώς τα περισσότερα κορίτσια εδώ έχουν πολύ φτωχούς γονείς. Κάποια μάλιστα κάνουν πληρωμένο σεξ για χρήματα και φαγητό. Και η βία δεν είναι ασυνήθιστη. Εχω φίλες που έχουν κακοποιηθεί.
Θα ήθελα να παντρευτώ στο μέλλον και να δουλέψω ως νοσοκόμα αλλά δεν μπορώ γιατί οι γονείς μου δεν έχουν χρήματα για την εκπαίδευσή μου. Καπως έτσι σκέφτομαι ότι θα ήθελα να γίνει νοσοκόμα η Κλαιρίνα. Να ζήσει εκείνη το όνειρό μου.»
Η 15χρονη Ζάνετ και ο 6 μηνών Μανουέλ
Η Ζανετ ζει με το αγόρι της, τον γιο της και τα πεθερικά της σε μια βίαιη γειτονιά σε μεγάλη πόλη της Κολομβίας. Γνώρισε το αγόρι της στο σχολείο, τον ερωτεύθηκε και έμεινε έγκυος. Εχει επιστρέψει στο σχολείο και είναι μέλος ενός γκρουπ νεαρών μαμάδων, όπου λαμβάνει συμβουλές για τη διατροφή, την υγεία και τον οικογενειακό προγραμματισμό. Η πρόσβαση στην αντισύλληψη είναι σημαίνουσα για την αποφυγή ανήλικων γεννήσεων. Στην υποσαχάρια Αφρική και τη νοτιοκεντρική και νοτιοανατολική Ασία, πάνω από 60% των εφήβων που θέλουν να αποφύγουν την εγκυμοσύνη δεν χρησιμοποιούν σύγχρονες μεθόδους αντισύλληψης. Αυτό τους βάζει σε σοβαρό κίνδυνο ακούσιας και πρόωρης εγκυμοσύνης.
«Οταν έμαθα ότι είμαι έγκυος χάρηκα και λυπήθηκα ταυτόχρονα. Αναγκαστήκαμε και εγώ και το αγόρι μου να αφήσουμε το σχολείο για να βρούμε δουλειά ώστε να μεγαλώσουμε το μωρό μας.
Τώρα έχω επιστρέψει στο σχολείο και είμαι στην ενάτη ενώ παράλληλα παρακολουθώ μια σχολή ομορφιάς τα σαββατοκύριακα. Θέλω να γίνω κομμώτρια για να δώσω στον γιο μου τα πάντα.
Αποφεύγω μια ακόμα εγκυμοσύνη με το αντισυλληπτικό εμφύτευμα. Κρατάει τρία χρόνια και μετά θα το ανανεώσω. Ισως σε επτά ή δέκα χρόνια, αν η κατάστασή μας είναι καλύτερη, να αποκτήσω ένα ακόμα παιδί.
Στην πραγματικότητα είναι εύκολο για τους νέους ανθρώπους στην Κολομβία να έχουν πρόσβαση στην αντισύλληψη. Πας στην κλινική, ζητάς ραντεβού και μετά λαμβάνεις οδηγίες. Δεν καταλαβαίνω γιατί τα περισσότερα κορίτσια δεν χρησιμοποιούν αντισύλληψη.»
Η 15χρονη Αϊσσα και η 13 μηνών Φάτι
Η Αϊσσα ζει με την κόρη της, τη μητέρα της και τις δύο αδελφές της σε μια αγροτική περιοχή στη Μπουρκίνα Φάσο. Είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον δάσκαλό της όταν ήταν 14 ετών και έμεινε έγκυος. Οι έρευνες δείχνουν ότι σε ορισμένες χώρες, οι πρώτες σεξουαλικές επαφές πολλών κοριτσιών είναι μη συναινετικές και η συχνότητα εμφάνισης του φαινομένου είναι υψηλότερη μεταξύ νεαρών εφήβων από ότι σε μεγαλύτερες γυναίκες. Υπολογίζεται πως παγκοσμίως μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί ξυλοδαρμό, έχει εξαναγκαστεί σε σεξουαλική επαφή ή έχει κακοποιηθεί με κάποιον άλλον τρόπο –περισσότερο συχνά από κάποιον που ήδη ξέρει-. Μολονότι δεν υπάρχουν στοιχεία για την ηλικιακή ομάδα 10-14 ετών, μια μελέτη σε 133 χώρες έδειξε ότι μία στις πέντε γυναίκες έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά.
«Ημουν 14 ετών όταν έμεινα έγκυος. Με κάλεσε ο δάσκαλός μου για να μου δείξει τα αποτελέσματα των εξετάσεων και με βίασε. Τον είδα για τελευταία φορά έξω από το τοπικό αστυνομικό τμήμα αφότου διαπίστωσαν οι γονείς μου ότι ήμουν έγκυος. Οι γονείς μου και οι γονείς του συμφώνησαν ότι πρέπει να ζήσω μαζί τους μέχρι να γεννήσω. Ο δάσκαλός μου δεν ήρθε ποτέ να με δει όσο ζούσα εκεί.
Όταν ξυπνάω κάνω μπάνιο το μωρό μου και φτιάχνω κάποιες τηγανίτες για να τις πουλήσω. Δεν κερδίζω αρκετά χρήματα αλλά χρειάζομαι τη δουλειά. Δεν αισθάνομαι χαρούμενη ως μητέρα. Η μητρότητα για εμένα είναι πραγματικά επώδυνη γιατί όταν το παιδί μου είναι άρρωστο, όταν έχει πυρετό είναι δική μου ευθύνη.
Στεναχωριέμαι όταν βλέπω τους φίλους μου να πηγαίνουν σχολείο. Ηθελα να γίνω μητέρα αργότερα. Οχι τώρα.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου