Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2014

Τι κάνει ένα μαθητή «χαρισματικό»;

Διαβάστε μια μελέτη που υποστηρίζει ότι έχουμε λανθασμένες αντιλήψεις για το συγκεκριμένο θέμα.

Όταν ένα σχολείο έχει ξεχωριστά τμήματα/τάξεις για «χαρισματικούς» μαθητές, μια από τις πιο δύσκολες ερωτήσεις που καλείται να απαντήσει είναι σχετικά με το ποια παιδιά θα πρέπει να μπαίνουν σε αυτά τα τμήματα και ποια μπορούν πραγματικά να ωφεληθούν από έναν τέτοιο διαχωρισμό. Πρέπει η επιλογή των μαθητών να γίνεται με βάση το Δείκτη Νοημοσύνης (ΔΝ, IQ), ο οποίος έχει διαπιστωθεί ότι σχετίζεται στενά με τη φυλή και το εισόδημα της οικογένειας; Ή θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν και άλλοι παράγοντες;

Σύμφωνα με μια μελέτη του National Bureau of Economic Research οι μαθητές που έχουν μεγαλύτερο όφελος από την παρακολούθηση τμημάτων για χαρισματικούς μαθητές, είναι οι μαθητές που δεν είναι χαρισματικοί, τουλάχιστον όχι σύμφωνα με τα αποτελέσματα των τεστ νοημοσύνης (IQ tests), αλλά έχουν πιάσει υψηλές βαθμολογίες στα σταθμισμένα (σχολικά) τεστ των προηγούμενων ετών. 

Τι βρέθηκε στη συγκεκριμένη έρευνα

Οι ερευνητές, David Card από το Πανεπιστήμιο California –Barkeley και Laura Giuliano από το Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, μελέτησαν τάξεις σχολείων μιας ευρύτερης περιοχής που ακολουθούσαν μια μη συμβατική μέθοδο για την εκπαίδευση των χαρισματικών μαθητών (αν και δεν διευκρινίζεται σε ποια περιοχή πραγματοποιήθηκε η έρευνα, τα στοιχεία που παρουσιάζονται φανερώνουν ότι πρόκειται μάλλον για τη Florida). 

Από τη Δ΄Δημοτικού, τα σχολεία αυτά έχουν τελείως ξεχωριστά τμήματα για τους χαρισματικούς μαθητές και δεν τους παίρνουν απλώς κάποιες ώρες του σχολικού ωραρίου για να τους εμπλέξουν σε εμπλουτισμένες/εξειδικευμένες δραστηριότητες. Τα κριτήρια σχετικά με το ποιός θεωρείται «χαρισματικός» είναι αυστηρά. Τα παιδιά που δεν προέρχονται από μη προνομιούχα οικογενειακά περιβάλλοντα πρέπει να έχουν βαθμολογία πάνω από 130 στο τεστ νοημοσύνης. Τα παιδιά που δεν έχουν μητρική γλώσσα τα αγγλικά ή προέχονται από φτωχές οικογένειες, πρέπει να έχουν βαθμολογία τουλάχιστον 116 στο τεστ νοημοσύνης. 

Σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια, τα χαρισματικά παιδιά είναι πολύ λίγα. Τα περισσότερα σχολεία έχουν λιγότερους από 10 μαθητές Δ΄Δημοτικού που πληρούν αυτά τα κριτήρια, ενώ οι τάξεις πρέπει να έχουν τουλάχιστον 20 μαθητές. Έτσι, τα σχολεία αναγκάζονται να «γεμίζουν» τις άδειες θέσεις με αλλους μαθητές, που δεν πληρούν μεν τα αρχικά κριτήρια, αλλά έχουν πιάσει υψηλές βαθμολογίες στα σταθμισμένα (σχολικά) τεστ των προηγούμενων χρόνων. 

Το μη αναμενόμενο εύρημα της έρευνας ήταν η διαπίστωση ότι αυτοί οι μαθητές που δεν θεωρούνται χαρισματικοί με βάση την επίδοσή τους στο τεστ νοημοσύνης, είναι αυτοί που επωφελούνται περισσότερο από τα τμήματα για χαρισματικά παιδιά. 

Ειδικά τμήματα για χαρισματικά παιδιά. 

Τα ειδικά τμήματα για χαρισματικούς μαθητές επηρέασαν πάρα πολύ λίγο έως και καθόλου τις επιδόσεις των παιδιών που εισήχθησαν με βάση τον Δείκτη Νοημοσύνης (ΔΝ) τους σε αυτά. Οι βαθμολογίες τους στα σταθμισμένα (σχολικά) τεστ δεν άλλαξαν σημαντικά. Για τους μαθητές με ΔΝ πάνω από 130, αυτό το εύρημα ήταν αναμενόμενο. Η βαθμολογία που είχαν αρχικά ήταν ιδιαίτερα υψηλή. Δεν χρειάζονταν καμία βοήθεια σε ανάγνωση και μαθηματικά. Ωστόσο, το σημαντικό ήταν ότι ανέφεραν ότι ήταν πιο ικανοποιημένοι στα νέα τους τμήματα, καθώς έπαψαν πλέον να βαριούνται και να απομονώνονται. 

Και στους μαθητές από φτωχές οικογένειες που μπήκαν στο πρόγραμμα με βάση τον ΔΝ τους (πάνω από 116) δεν υπήρχε καμία σημαντική βελτίωση της επίδοσής τους. Το γεγονός αυτό προβλημάτισε τους ερευνητές, καθώς οι βαθμολογίες της συγκεκριμένης ομάδας δεν ήταν αρχικά τόσο υψηλές. Αυτοί οι μαθητές, επίσης, ανέφεραν ότι ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι στα νέα τους τμήματα, στοιχείο που δείχνει ότι η συγκεκριμένη ομάδα δεν φάνηκε να έχει οφέλη από την συνδιδασκαλία και την συνύπαρξη με τους πιο έξυπνους μαθητές. 

Οι μαθητές που κάλυψαν τις κενές θέσεις (δηλαδή με υψηλές επιδόσεις στα σχολικά τεστ, αλλά με χαμηλότερο ΔΝ) παρουσίασαν πολύ μεγάλη βελτίωση. Ειδικά τα παιδιά που ανήκαν σε μειονότητες ή προέρχονταν από μη προνομιούχες οικογένειες (δηλαδή οι μαθητές που είχαν τις λιγότερες πιθανότητες να μπουν με βάση τον ΔΝ τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα) έδειξαν να είναι η ομάδα που είχε τα μεγαλύτερα οφέλη. 

Ο διαχωρισμός των παιδιών μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της βαθμολογίας στα τεστ, αλλά τα αποτελέσματα είναι αντιφατικά.

Οι συγγραφείς συμφωνούν με τη διεύρυνση του ορισμού των «χαρισματικών» παιδιών, έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνονται και οι μαθητές με υψηλή βαθμολογία στα σταθμισμένα (σχολικά) τεστ, καθώς φαίνεται ότι η συγκεκριμένη ομάδα μαθητών είναι αυτή που επωφελείται περισσότερο από τα εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα. Η ένταξη των παιδιών αυτών σε ειδικές τάξεις για χαρισματικά παιδιά -είτε έχουν πολύ υψηλό ΔΝ, είτε όχι-μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη βελτίωση της βαθμολογίας τους χωρίς ιδιαίτερο οικονομικό κόστος. 

Το κατά πόσο, ωστόσο, οι μαθητές θα πρέπει να εντάσσονται σε διαφορετικά τμήματα ανάλογα με την ακαδημαϊκή τους επίδοση, είναι ένα θέμα για το οποίο δεν υπάρχει ακόμα ξεκάθαρη απάντηση. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που έμειναν στις κλασικές τάξεις, μετά την απομάκρυνση των πολύ καλών μαθητών, δεν αντιμετώπισαν κανένα πρόβλημα, ούτε υπέφεραν. Ωστόσο, υπάρχουν άλλοι ερευνητές που υποστηρίζουν ότι αυτή η τακτική διαχωρισμού των μαθητών με βάση τις επιδόσεις τους, διαιωνίζει και διογκώνει την ακαδημαϊκή ανισότητα μεταξύ των μαθητών, καθώς οι ήδη πολύ καλοί μαθητές (είτε έχουν υψηλό ΔΝ, είτε όχι) δέχονται υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικές παρεμβάσεις σε εμπλουτισμένο περιβάλλον, ενώ οι αδύναμοι μαθητές μένουν πίσω. 

Ο διαχωρισμός των μαθητών με βάση τις ικανότητές τους σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, ιδίως στο Δημοτικό, είναι μια συνηθισμένη τακτική. Ωστόσο, η ιδέα είναι ότι οι μαθητές μπορούν να αλλάζουν ομάδα στην πορεία, ανάλογα με τις ικανότητες που επιδεικνύουν. Αυτή όμως η τακτική είναι τελείως διαφορετική από τον διαχωρισμό των μαθητών και τη δημιουργία ξεχωριστών τμημάτων για τα παιδιά ανάλογα με τις επιδόσεις τους σε σταθμισμένα (σχολικά) τεστ. 


Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου