Τα κρυμμένα μηνύματα πίσω από τα παιδικά βιβλία

Είναι αφελές το να πιστεύει κανείς πως με παιδικά βιβλία επιτυγχάνεται μόνο η «απόδραση». Μπορεί τα παιδιά να μην συνειδητοποιούν την κρισιμότητα των ζητημάτων που «κρύβονται» πίσω από τις γραμμές των παραμυθιών, έρχονται όμως σε μια πρώτη επαφή με τον έξω κόσμο. 

Πίσω από τις εικόνες των παιδικών βιβλίων υπάρχουν από υπαρξιακά μέχρι κοινωνικά νοήματα. Μεταξύ των θεμάτων που πραγματεύονται τα παραμύθια είναι η ζωή και ο θάνατος. Το ερώτημα είναι, όμως, εάν στα παιδιά μένει η εικόνα ή το νόημα.

Η διδάκτωρ του ινστιτούτου έρευνας παιδικής λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Roehampton, Alison Waller, διατείνεται ότι μπορεί «τα παιδιά να μην καταλαβαίνουν απόλυτα τα ενήλικα μηνύματα των βιβλίων, δεν σημαίνει όμως πως δεν τα απορροφούν». Ωστόσο, όπως σημειώνει, μέσα από την ανάγνωση παιδικών βιβλίων, τα παιδιά μπορεί να έρχονται σε επαφή με το μήνυμα, αλλά δεν διαθέτουν τη γνώση και την εμπειρία για να το καταλάβουν. Τα μηνύματα «κρύβονται» είτε επειδή το παιδί είναι πολύ μικρό ή επειδή η πλοκή από μόνη της συνεπαίρνει. 

Σύμφωνα με τον αυστραλοαμερικανό ψυχαναλυτή, Bruno Bettelheim, το παραμύθι «Χάνσελ και Γκρέτελ» είναι κάτι πολύ περισσότερο από δυο γονείς που εγκαταλείπουν τα παιδιά τους και η κακιά μάγισσα προσπαθεί να τα σκοτώσει. «Αφορά την απληστία, την παιδική οπισθοδρόμηση, το άγχος του αποχωρισμού και το φόβο της πείνας», επισημαίνει. Λαμβάνοντας υπόψη τις νεοφρουδικές αναλύσεις, η έρευνα του Bettelheim «The Uses of Enchantment » προσπαθούσε να εξηγήσει τη σημαντική επίδραση που έχουν τα παραμύθια στην εκπαίδευση.

Η «Σταχτοπούτα» και η «Χιονάτη», για παράδειγμα, είναι παραμύθια που εισχωρούν στο ασυνείδητο, όπως ακριβώς και τα όνειρα, ενώ χρησιμοποιούν μια γλώσσα που βοηθά τα παιδιά να αντιμετωπίσουν ανείπωτους φόβους και επιθυμίες, από την αντιπαλότητα με τα αδέρφια μέχρι τα αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα προς τους γονείς. 

«Η παιδική λογοτεχνία έχει πολλά να προσφέρει και στους ενήλικες» παραδέχεται και ο καθηγητής ψυχολογίας του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, δρ. Sheldon Cashdan. Όπως επισημαίνει τα παραμύθια βοηθούν τα παιδιά να διαχωρίσουν το καλό από το κακό με το πρώτο, συνήθως, να υπερισχύει.

Ωστόσο, υπάρχουν και τα παραμύθια εκείνα που προκρίνουν έναν μη πρακτικό τρόπο σκέψης για την αντιμετώπιση σοβαρών καταστάσεων και παρουσιάζουν μια τόσο ωραιοποιημένη εικόνα του κόσμου που είναι αδύνατον να εμπεδωθεί το οποιοδήποτε μήνυμα και να τεθούν οι βάσεις για την όξυνση της κρίσης. 

Πηγή: in.gr via cityportal