ΤΗΣ ΛΟΥΚΊΑΣ ΑΧΙΛΛΕΩΣ ΚΟΣΜΑ*
Από το 2005 εφαρμόζεται ένα εκπαιδευτικό Πρόγραμμα το οποίο επιδιώκει τη γνωριμία του Επαρχιακού Αρχαιολογικού Μουσείου Λεμεσού σε παιδιά με ελαφρά νοητική υστέρηση, μαθησιακές δυσκολίες ή/και υπερκινητικότητα που φοιτούσαν / φοιτούν σε τάξεις δημοτικών σχολείων της Λεμεσού. Τα παιδιά αυτά έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα της ειδικής εκπαίδευσης με έγκριση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.
Αρκετά από τα παιδιά που χρειάζονται εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης, δε διαθέτουν τις απαιτούμενες κοινωνικές δεξιότητες. Οι δυσκολίες οφείλονται συχνά σε αρνητικές περιβαλλοντικές καταστάσεις ή είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Έχουν περιορισμένες ικανότητες επικοινωνίας που οφείλονται κυρίως στην αδυναμία τους να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν σωστά τις διάφορες κοινωνικές καταστάσεις. Η γνωριμία των παιδιών με ένα ίδρυμα που ανήκει στην κοινωνία, όπως το Μουσείο, συμβάλλει στην κοινωνική ανάπτυξη τους.
Έχοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των παιδιών αυτών, καταβάλλεται προσπάθεια, με ποικίλες δραστηριότητες, να κατανοήσουν και να ευχαριστηθούν το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο συνδέεται με τομείς του Αναλυτικού Προγράμματος «Αγωγή Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην καλλιέργεια της επικοινωνίας μέσα από δυαδικές και ομαδικές δραστηριότητες.
Η επικοινωνία προϋποθέτει μια συγκεκριμένη ανάγκη που τη δημιουργεί, ένα κίνητρο που ωθεί τους μαθητές να εκφραστούν και να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους. Μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα, όταν το κίνητρο αυτό αντλείται από το χώρο ενός μουσείου, το παιδί δεν καθίσταται πλέον απλός δέκτης μηνυμάτων του μορφωτικού χώρου αλλά και πομπός. (Μουσειακή Εκπαίδευση & Επικοινωνιακός Λόγος, 2002)
Η φιλοσοφία της εκπαίδευσης για όλα τα άτομα με ειδικές ανάγκες βασίζεται κυρίως στη δημοκρατική αντίληψη πως κάθε άτομο έχει τα ίδια δικαιώματα για μάθηση και κοινωνική μεταχείριση. (Πολυχρονοπούλου, 2001)
Βασικός στόχος της Δημοτικής Εκπαίδευσης είναι να οργανώνει, να εξασφαλίζει και προσφέρει σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από ηλικία, φύλο, οικογενειακή προέλευση, κοινωνικό υπόβαθρο και πνευματικές δυνατότητες, τέτοιες ευκαιρίες μάθησης, ώστε, μεταξύ άλλων:
να δημιουργούν μέσα τους θετικές στάσεις για μάθηση, κοινωνική συναντίληψ0η, αγωνιστικότητα, προσήλωση στις ανθρωπιστικές αξίες, σεβασμό της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτίμηση του ωραίου, διάθεση δημιουργικότητας, αγάπης για τη ζωή και τη φύση και ευαισθητοποίηση σε θέματα διατήρησης και βελτίωσης του περιβάλλοντος.
Δια μέσου της γνωριμίας με αντικείμενα της αρχαιότητας, δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να συνδέσουν το «χτες» με το «σήμερα». Το Μουσείο είναι ένα σημείο συνάντησης του παρόντος με το παρελθόν, το οποίο παρέχει την ευκαιρία και δυνατότητα στο παιδί να μάθει, να παρατηρεί, να συγκρίνει και να κρίνει τα στοιχεία του τόπου του, είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αυτή τη διαδικασία ευρύτερα, δεν είναι παθητικός και αδιάφορος δέκτης. (Τσιούμη, 1995)
Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων όρισε το μουσείο ως «ένα μη κερδοσκοπικό μόνιμο ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας και της εξέλιξης της, ανοικτό στο κοινό το οποίο αποκτά, συντηρεί, ερευνά, επικοινωνεί και εκθέτει υλικά στοιχεία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος του, για σκοπούς μελέτης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας».
Κατά τη διάρκεια ευρωπαϊκής διάσκεψης χάραξης πολιτικής για τις δημόσιες βιβλιοθήκες που πραγματοποιήθηκε στην Πορτογαλία, 13-14/3/2003, αντιπρόσωποι από 36 χώρες κατέληξαν ότι «οι δημόσιες βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία πρέπει να ενθαρρύνουν την ύπαρξη μιας πολιτισμένης, δημοκρατικής κοινωνίας με την εξυπηρέτηση των αναγκών ολόκληρης της κοινότητας, να παρέχουν ανοικτή πρόσβαση σε όλους τους πολιτισμούς και τη γνώση και να καταπολεμούν τον κοινωνικό αποκλεισμό με την προσφορά ελκυστικών και ευχάριστων χώρων στους πολίτες. Στόχος τους πρέπει να είναι οι ανάγκες των ειδικών ομάδων, όπως τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι έφηβοι, οι ηλικιωμένοι, οι άνεργοι και εκείνοι που ζουν σε αγροτικές περιοχές.
Ο Bruner υποστηρίζει, πως όλα τα θέματα είναι δυνατόν να διδαχθούν αποτελεσματικά και με τρόπο πνευματικά έντιμο σ’ όλους τους μαθητές και σε όλα τα στάδια της σπουδής τους. Η γνώμη αυτή του Bruner αναφέρεται στη δυνατότητα για απλοποίηση της ύλης, με τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνει κατανοητή από το παιδί.(Πετρουλάκη, 1981)
Με βάση τα πιο πάνω, ετοιμάστηκε το συγκεκριμένο πρόγραμμα με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: α) την προσβασιμότητα, καθώς το Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο Λεμεσού βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και β) την επίτευξη μερικών σκοπών που αναφέρονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα για τα Παιδιά με Ειδικές Ανάγκες όπως, η Κοινωνική Προσαρμογή, η Γλωσσική Αγωγή, οι Μαθηματικές Έννοιες και η Κοινωνικο-συναισθηματική Αγωγή.
Το Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο της Λεμεσού ιδρύθηκε το 1950 και στεγαζόταν τότε σε ένα τμήμα του Κάστρου της Λεμεσού. Από το 1975 στεγάζεται στο σημερινό μοντέρνο κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Μέσα στο σχετικά μικρό χώρο βρίσκεται μια πλούσια πολιτιστική κληρονομιά. Είναι πληθωρική η παρουσία εκθεμάτων από γνωστούς αρχαιολογικούς χώρους της πόλης και επαρχίας Λεμεσού.
ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
- Εξοικείωση με το χώρο του μουσείου και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας.
- Καλλιέργεια της γλώσσας - επικοινωνίας.
- Εξάσκηση βασικών μαθηματικών εννοιών.
- Ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων.
- Το παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα να καταστεί ευχάριστη εμπειρία που, εκτός από να ενημερώσει και ευαισθητοποιήσει τα παιδιά για το μουσείο, να τα ενθαρρύνει για μελλοντικές επισκέψεις.
ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ - Τα παιδιά:
- να υιοθετήσουν την αποδεκτή συμπεριφορά μέσα στο μουσείο με σεβασμό για το χώρο.
- να εκφράζουν με άνεση παρατηρήσεις, σκέψεις και συναισθήματα για το Μουσείο, τα εκθέματα, τη παλαιά και σημερινή εποχή.
- να εμπλουτίσουν προφορικά και γραπτά το λεξιλόγιο τους.
- να ενεργοποιήσουν τη σκέψη, τη φαντασία, την περιέργεια και τον προβληματισμό.
- να διευρύνουν τη μαθηματική τους σκέψη, κυρίως την αναλογική διαμέσου των εννοιών της συλλογής, κατηγοριοποίησης, σειροθέτησης και σύγκρισης, με κριτήρια.
- να εξοικειωθούν με τις έννοιες της συντήρησης και διατήρησης.
- να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
Παρουσιάζεται μια σειρά δραστηριοτήτων που σκοπό έχουν να παρακινήσουν τα παιδιά να γνωρίσουν και να μάθουν γενικές πληροφορίες για το Μουσείο, χωρίς να χρειάζεται να μάθουν χρονολογίες και άλλες εξειδικευμένες πληροφορίες.
Είναι σημαντικό να καταλαβαίνουν τα παιδιά γιατί κάνουν αυτό που κάνουν ή γιατί τους ζητείται να μάθουν αυτό που διδάσκονται. Οι δραστηριότητες βασίζονται σε στρατηγικές που οδηγούν στην επίτευξη των στόχων. Καλλιεργούνται συστατικά στοιχεία της συνεργατικής μάθησης όπως, η αλληλεπίδραση, θετική αλληλεξάρτηση, συνεργατικές δεξιότητες, προσωπική και συλλογική ευθύνη. Η γνώση δεν προσφέρεται αλλά αφήνονται τα παιδιά να την ανακαλύψουν και να τη βιώσουν με συνεργασία, ενεργητική συμμετοχή, παιγνίδια, ιστορίες, επισκέψεις και δημιουργική έκφραση. Επίσης, αξιοποιούνται προηγούμενες γνώσεις και χρησιμοποιούνται καθημερινές εμπειρίες των παιδιών.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
Από το 2005 εφαρμόζεται ένα εκπαιδευτικό Πρόγραμμα το οποίο επιδιώκει τη γνωριμία του Επαρχιακού Αρχαιολογικού Μουσείου Λεμεσού σε παιδιά με ελαφρά νοητική υστέρηση, μαθησιακές δυσκολίες ή/και υπερκινητικότητα που φοιτούσαν / φοιτούν σε τάξεις δημοτικών σχολείων της Λεμεσού. Τα παιδιά αυτά έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα της ειδικής εκπαίδευσης με έγκριση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.
Αρκετά από τα παιδιά που χρειάζονται εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης, δε διαθέτουν τις απαιτούμενες κοινωνικές δεξιότητες. Οι δυσκολίες οφείλονται συχνά σε αρνητικές περιβαλλοντικές καταστάσεις ή είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Έχουν περιορισμένες ικανότητες επικοινωνίας που οφείλονται κυρίως στην αδυναμία τους να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν σωστά τις διάφορες κοινωνικές καταστάσεις. Η γνωριμία των παιδιών με ένα ίδρυμα που ανήκει στην κοινωνία, όπως το Μουσείο, συμβάλλει στην κοινωνική ανάπτυξη τους.
Έχοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των παιδιών αυτών, καταβάλλεται προσπάθεια, με ποικίλες δραστηριότητες, να κατανοήσουν και να ευχαριστηθούν το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο συνδέεται με τομείς του Αναλυτικού Προγράμματος «Αγωγή Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην καλλιέργεια της επικοινωνίας μέσα από δυαδικές και ομαδικές δραστηριότητες.
Η επικοινωνία προϋποθέτει μια συγκεκριμένη ανάγκη που τη δημιουργεί, ένα κίνητρο που ωθεί τους μαθητές να εκφραστούν και να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους. Μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα, όταν το κίνητρο αυτό αντλείται από το χώρο ενός μουσείου, το παιδί δεν καθίσταται πλέον απλός δέκτης μηνυμάτων του μορφωτικού χώρου αλλά και πομπός. (Μουσειακή Εκπαίδευση & Επικοινωνιακός Λόγος, 2002)
Η φιλοσοφία της εκπαίδευσης για όλα τα άτομα με ειδικές ανάγκες βασίζεται κυρίως στη δημοκρατική αντίληψη πως κάθε άτομο έχει τα ίδια δικαιώματα για μάθηση και κοινωνική μεταχείριση. (Πολυχρονοπούλου, 2001)
Βασικός στόχος της Δημοτικής Εκπαίδευσης είναι να οργανώνει, να εξασφαλίζει και προσφέρει σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από ηλικία, φύλο, οικογενειακή προέλευση, κοινωνικό υπόβαθρο και πνευματικές δυνατότητες, τέτοιες ευκαιρίες μάθησης, ώστε, μεταξύ άλλων:
να δημιουργούν μέσα τους θετικές στάσεις για μάθηση, κοινωνική συναντίληψ0η, αγωνιστικότητα, προσήλωση στις ανθρωπιστικές αξίες, σεβασμό της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτίμηση του ωραίου, διάθεση δημιουργικότητας, αγάπης για τη ζωή και τη φύση και ευαισθητοποίηση σε θέματα διατήρησης και βελτίωσης του περιβάλλοντος.
Δια μέσου της γνωριμίας με αντικείμενα της αρχαιότητας, δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να συνδέσουν το «χτες» με το «σήμερα». Το Μουσείο είναι ένα σημείο συνάντησης του παρόντος με το παρελθόν, το οποίο παρέχει την ευκαιρία και δυνατότητα στο παιδί να μάθει, να παρατηρεί, να συγκρίνει και να κρίνει τα στοιχεία του τόπου του, είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αυτή τη διαδικασία ευρύτερα, δεν είναι παθητικός και αδιάφορος δέκτης. (Τσιούμη, 1995)
Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων όρισε το μουσείο ως «ένα μη κερδοσκοπικό μόνιμο ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας και της εξέλιξης της, ανοικτό στο κοινό το οποίο αποκτά, συντηρεί, ερευνά, επικοινωνεί και εκθέτει υλικά στοιχεία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος του, για σκοπούς μελέτης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας».
Κατά τη διάρκεια ευρωπαϊκής διάσκεψης χάραξης πολιτικής για τις δημόσιες βιβλιοθήκες που πραγματοποιήθηκε στην Πορτογαλία, 13-14/3/2003, αντιπρόσωποι από 36 χώρες κατέληξαν ότι «οι δημόσιες βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία πρέπει να ενθαρρύνουν την ύπαρξη μιας πολιτισμένης, δημοκρατικής κοινωνίας με την εξυπηρέτηση των αναγκών ολόκληρης της κοινότητας, να παρέχουν ανοικτή πρόσβαση σε όλους τους πολιτισμούς και τη γνώση και να καταπολεμούν τον κοινωνικό αποκλεισμό με την προσφορά ελκυστικών και ευχάριστων χώρων στους πολίτες. Στόχος τους πρέπει να είναι οι ανάγκες των ειδικών ομάδων, όπως τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι έφηβοι, οι ηλικιωμένοι, οι άνεργοι και εκείνοι που ζουν σε αγροτικές περιοχές.
Ο Bruner υποστηρίζει, πως όλα τα θέματα είναι δυνατόν να διδαχθούν αποτελεσματικά και με τρόπο πνευματικά έντιμο σ’ όλους τους μαθητές και σε όλα τα στάδια της σπουδής τους. Η γνώμη αυτή του Bruner αναφέρεται στη δυνατότητα για απλοποίηση της ύλης, με τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνει κατανοητή από το παιδί.(Πετρουλάκη, 1981)
Με βάση τα πιο πάνω, ετοιμάστηκε το συγκεκριμένο πρόγραμμα με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: α) την προσβασιμότητα, καθώς το Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο Λεμεσού βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και β) την επίτευξη μερικών σκοπών που αναφέρονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα για τα Παιδιά με Ειδικές Ανάγκες όπως, η Κοινωνική Προσαρμογή, η Γλωσσική Αγωγή, οι Μαθηματικές Έννοιες και η Κοινωνικο-συναισθηματική Αγωγή.
Το Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο της Λεμεσού ιδρύθηκε το 1950 και στεγαζόταν τότε σε ένα τμήμα του Κάστρου της Λεμεσού. Από το 1975 στεγάζεται στο σημερινό μοντέρνο κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Μέσα στο σχετικά μικρό χώρο βρίσκεται μια πλούσια πολιτιστική κληρονομιά. Είναι πληθωρική η παρουσία εκθεμάτων από γνωστούς αρχαιολογικούς χώρους της πόλης και επαρχίας Λεμεσού.
ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
- Εξοικείωση με το χώρο του μουσείου και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας.
- Καλλιέργεια της γλώσσας - επικοινωνίας.
- Εξάσκηση βασικών μαθηματικών εννοιών.
- Ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων.
- Το παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα να καταστεί ευχάριστη εμπειρία που, εκτός από να ενημερώσει και ευαισθητοποιήσει τα παιδιά για το μουσείο, να τα ενθαρρύνει για μελλοντικές επισκέψεις.
ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ - Τα παιδιά:
- να υιοθετήσουν την αποδεκτή συμπεριφορά μέσα στο μουσείο με σεβασμό για το χώρο.
- να εκφράζουν με άνεση παρατηρήσεις, σκέψεις και συναισθήματα για το Μουσείο, τα εκθέματα, τη παλαιά και σημερινή εποχή.
- να εμπλουτίσουν προφορικά και γραπτά το λεξιλόγιο τους.
- να ενεργοποιήσουν τη σκέψη, τη φαντασία, την περιέργεια και τον προβληματισμό.
- να διευρύνουν τη μαθηματική τους σκέψη, κυρίως την αναλογική διαμέσου των εννοιών της συλλογής, κατηγοριοποίησης, σειροθέτησης και σύγκρισης, με κριτήρια.
- να εξοικειωθούν με τις έννοιες της συντήρησης και διατήρησης.
- να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
Παρουσιάζεται μια σειρά δραστηριοτήτων που σκοπό έχουν να παρακινήσουν τα παιδιά να γνωρίσουν και να μάθουν γενικές πληροφορίες για το Μουσείο, χωρίς να χρειάζεται να μάθουν χρονολογίες και άλλες εξειδικευμένες πληροφορίες.
Είναι σημαντικό να καταλαβαίνουν τα παιδιά γιατί κάνουν αυτό που κάνουν ή γιατί τους ζητείται να μάθουν αυτό που διδάσκονται. Οι δραστηριότητες βασίζονται σε στρατηγικές που οδηγούν στην επίτευξη των στόχων. Καλλιεργούνται συστατικά στοιχεία της συνεργατικής μάθησης όπως, η αλληλεπίδραση, θετική αλληλεξάρτηση, συνεργατικές δεξιότητες, προσωπική και συλλογική ευθύνη. Η γνώση δεν προσφέρεται αλλά αφήνονται τα παιδιά να την ανακαλύψουν και να τη βιώσουν με συνεργασία, ενεργητική συμμετοχή, παιγνίδια, ιστορίες, επισκέψεις και δημιουργική έκφραση. Επίσης, αξιοποιούνται προηγούμενες γνώσεις και χρησιμοποιούνται καθημερινές εμπειρίες των παιδιών.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
Προετοιμασία πριν την επίσκεψη
Οι δραστηριότητες γίνονται με υλικά που έχουν ετοιμαστεί προηγουμένως. Αν δυσκολεύεται έστω και ένα παιδί, η δραστηριότητα απλοποιείται, εάν είναι εφικτό, ή γίνεται γρήγορη εναλλαγή δραστηριότητας. Δεν αφήνονται τα παιδιά μόνα τους και όλα κρατούν σηματοδότη τον οποίο χρησιμοποιούν για να μη μιλούν δυνατά από μακρινή απόσταση. Εφαρμόζονται τεχνικές που αβίαστα ενισχύουν την ικανότητα συγκέντρωσης και μειώνουν την υπερκινητικότητα.
Στο τέλος της επίσκεψης ο κάθε μαθητής χαιρετά και ευχαριστεί το προσωπικό του Μουσείου.
Δραστηριότητες μετά την επίσκεψη:
ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:
Αναμένεται από το συγκεκριμένο Πρόγραμμα όπως τα παιδιά εμπλουτίσουν τις γνώσεις, διευρύνουν τις εμπειρίες και καλλιεργήσουν ικανότητες και δεξιότητες. Γενικότερα, αναμένεται όπως το συγκεκριμένο πρόγραμμα συνδράμει στη γενικότερη εκπαίδευση και αγωγή τους.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των παιδιών, αναμένεται ότι θα υπάρχει ευελιξία στην υλοποίηση των δραστηριοτήτων και στα χρονοδιαγράμματα. Ήταν σημαντική η υποστήριξη και η κατανόηση που έδειξαν οι διευθυντές και οι δάσκαλοι των μαθητών των σχολείων όπου εφαρμόστηκε το πρόγραμμα. Απώτερος σκοπός είναι να βιώσουν τα παιδιά τη χαρά της μάθησης, της δημιουργικότητας και της εξερεύνησης σε ένα άγνωστο χώρο, όχι εύκολο στην προσπέλαση για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τουλάχιστο στην Κύπρο.
Αναμένεται ότι μέσω της συνεργατικής μάθησης οι μαθητές αλληλοστηρίζονται κατά την απόκτηση καινούριων γνώσεων και μοιράζονται τη χαρά της δημιουργικότητας.
Οι προσπάθειες τους επαινούνται ατομικά και ομαδικά άσχετα με το αποτέλεσμα και τους παρέχονται, διαβαθμισμένα, κίνητρα και ερεθίσματα για να αποδώσουν όσο καλύτερα μπορούν.
Αναμένεται ότι, οι δάσκαλοι των τυπικών τάξεων αξιοποιούν τις γνώσεις που απόκτησαν τα παιδιά, για να τροφοδοτηθούν με θετική εκτίμηση τόσο από τους ίδιους όσο και από τους συμμαθητές τους.
Μελλοντικά, θα ήταν καλό να υπάρχει συνέχεια επισκέψεων σε άλλους μουσειακούς χώρους με ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα. Επίσης, να σχεδιαστούν δραστηριότητες με τη συμμετοχή των γονιών, δασκάλων και συμμαθητών των παιδιών με ειδικές ανάγκες, σε μικρές ομάδες. Αυτό προϋποθέτει, στα πλαίσια της συνδιδασκαλίας, δάσκαλοι των τυπικών τάξεων και ειδικοί δάσκαλοι να έχουν στη διάθεση τους πλούσιο υλικό και διαθέσιμο χρόνο. Επιπρόσθετα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, όπου ανήκουν τα Μουσεία, να διαμορφωθεί εντός του Επαρχιακού Αρχαιολογικού Μουσείου της Λεμεσού ένας ελκυστικός και άνετος χώρος για να εργάζονται τα παιδιά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Διευθετήσεις για την επίσκεψη
- Προηγείται επίσκεψη της ειδικής δασκάλας στο Μουσείο
- Πρόκληση ενδιαφέροντος (κατασκευές με πυλό, παραμύθι, έγχρωμες εικόνες που απεικονίζουν την καθημερινότητα παιδιών παλιάς εποχής, εικονογραφημένα βιβλία)
- Αφόρμηση (παιγνίδι φαντασίας)
- Πληροφορίες για το Μουσείο (φωτογραφία , χάρτης πόλης)
- Κανόνες συμπεριφοράς μέσα στο Μουσείο – φροντισμένη εξωτερική εμφάνιση
- Δημιουργία μουσειογωνίας μέσα στη τάξη
- Εργασίες σε φυλλάδια ( εκμάθηση βασικού λεξιλογίου / εννοιών, γραμματικές ασκήσεις και ορθογραφίας)
- Γνωρίζονται / συζητούν με τον φύλακα του Μουσείου – έμφαση στο ρόλο του σε σχέση με την αξία των εκθεμάτων.
- Παζλ από φωτογραφίες εκθεμάτων για συναρμολόγηση και εντοπισμό τους στις αίθουσες του μουσείου.
- Στην κάθε αίθουσα, δίνονται στους μαθητές γενικές πληροφορίες για τα εκθέματα, τη συντήρηση και διατήρηση τους με την ενεργό συμμετοχή των μαθητών.
- Ενθαρρύνονται να πουν φανταστικές ιστορίες με αφορμή ένα έκθεμα που θα επιλέξουν
- Παιχνιδόλεξα
- Επιλέγουν ένα έκθεμα και το αντιγράφουν
- Σιωπηλά εντοπίζουν εκθέματα (κρυμμένος θησαυρός)
- Παρατηρούν συγκεκριμένα σημεία στις αίθουσες (π. χ. χρώματα, σχέδια και σχήματα εκθεμάτων)
- Συγκρίνουν πλαστικά αντικείμενα με αρχαία αντικείμενα αντίστοιχης χρήσης
- Γνωρίζονται / συζητούν με την Αρχαιολόγο
- Αριθμούν προθήκες και εκθέματα
- Συγκρίνουν μεγέθη και ποσότητες
Οι δραστηριότητες γίνονται με υλικά που έχουν ετοιμαστεί προηγουμένως. Αν δυσκολεύεται έστω και ένα παιδί, η δραστηριότητα απλοποιείται, εάν είναι εφικτό, ή γίνεται γρήγορη εναλλαγή δραστηριότητας. Δεν αφήνονται τα παιδιά μόνα τους και όλα κρατούν σηματοδότη τον οποίο χρησιμοποιούν για να μη μιλούν δυνατά από μακρινή απόσταση. Εφαρμόζονται τεχνικές που αβίαστα ενισχύουν την ικανότητα συγκέντρωσης και μειώνουν την υπερκινητικότητα.
Στο τέλος της επίσκεψης ο κάθε μαθητής χαιρετά και ευχαριστεί το προσωπικό του Μουσείου.
Δραστηριότητες μετά την επίσκεψη:
- Στα μαθήματα που ακολουθούν, αμέσως μετά την επίσκεψη, πραγματοποιούνται επιλεκτικά τα ακόλουθα:
- Συζήτηση με τα παιδιά για την εμπειρία της επίσκεψης (τι τους άρεσε, τι δεν τους άρεσε, τι τους εντυπωσίασε κ.α.). Ηχογράφηση των εντυπώσεων/ σκέψεων τους σε μαγνητόφωνο.
- Τοποθέτηση φωτογραφιών από την επίσκεψη σε άλμπουμ με λεζάντα κάτω από την κάθε φωτογραφία, το κάθε παιδί παίρνει το δικό του άλμπουμ στο σπίτι.
- Εμπλουτισμός της μουσειογωνιάς με καινούριο υλικό. Το κάθε παιδί αν θέλει δημιουργεί τη δική του συλλογή.
- Ταξινόμηση και σειροθέτηση των εκθεμάτων σε όμοια σύνολα.
- Ζωγραφική ή και χρωμάτισμα εκθεμάτων σε χαρτονάκια.
- Γραφή έκθεσης (Σκέφτομαι και Γράφω) ή απλών προτάσεων για τη γνωριμία τους με το Μουσείο, με σχεδιάγραμμα ερωτήσεων και βοηθητικό λεξιλόγιο.
- Συσχέτιση / ομαδοποίηση λέξεων
- Ολοκλήρωση προτάσεων
- Ζωγραφική πάνω σε αγγεία που θα φτιάξει αγγειοπλάστης, τον οποίο θα επισκεφθούν (λόγω πρακτικών δυσκολιών δεν πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη σε αγγειοπλάστη από κάποια σχολεία)
- Κατασκευή δικών τους αντικειμένων με πυλό
- Κατασκευή πάνινης κούκλας.
- Θεατρικά παιγνίδια με αμφιέσεις
ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:
Αναμένεται από το συγκεκριμένο Πρόγραμμα όπως τα παιδιά εμπλουτίσουν τις γνώσεις, διευρύνουν τις εμπειρίες και καλλιεργήσουν ικανότητες και δεξιότητες. Γενικότερα, αναμένεται όπως το συγκεκριμένο πρόγραμμα συνδράμει στη γενικότερη εκπαίδευση και αγωγή τους.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των παιδιών, αναμένεται ότι θα υπάρχει ευελιξία στην υλοποίηση των δραστηριοτήτων και στα χρονοδιαγράμματα. Ήταν σημαντική η υποστήριξη και η κατανόηση που έδειξαν οι διευθυντές και οι δάσκαλοι των μαθητών των σχολείων όπου εφαρμόστηκε το πρόγραμμα. Απώτερος σκοπός είναι να βιώσουν τα παιδιά τη χαρά της μάθησης, της δημιουργικότητας και της εξερεύνησης σε ένα άγνωστο χώρο, όχι εύκολο στην προσπέλαση για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τουλάχιστο στην Κύπρο.
Αναμένεται ότι μέσω της συνεργατικής μάθησης οι μαθητές αλληλοστηρίζονται κατά την απόκτηση καινούριων γνώσεων και μοιράζονται τη χαρά της δημιουργικότητας.
Οι προσπάθειες τους επαινούνται ατομικά και ομαδικά άσχετα με το αποτέλεσμα και τους παρέχονται, διαβαθμισμένα, κίνητρα και ερεθίσματα για να αποδώσουν όσο καλύτερα μπορούν.
Αναμένεται ότι, οι δάσκαλοι των τυπικών τάξεων αξιοποιούν τις γνώσεις που απόκτησαν τα παιδιά, για να τροφοδοτηθούν με θετική εκτίμηση τόσο από τους ίδιους όσο και από τους συμμαθητές τους.
Μελλοντικά, θα ήταν καλό να υπάρχει συνέχεια επισκέψεων σε άλλους μουσειακούς χώρους με ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα. Επίσης, να σχεδιαστούν δραστηριότητες με τη συμμετοχή των γονιών, δασκάλων και συμμαθητών των παιδιών με ειδικές ανάγκες, σε μικρές ομάδες. Αυτό προϋποθέτει, στα πλαίσια της συνδιδασκαλίας, δάσκαλοι των τυπικών τάξεων και ειδικοί δάσκαλοι να έχουν στη διάθεση τους πλούσιο υλικό και διαθέσιμο χρόνο. Επιπρόσθετα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, όπου ανήκουν τα Μουσεία, να διαμορφωθεί εντός του Επαρχιακού Αρχαιολογικού Μουσείου της Λεμεσού ένας ελκυστικός και άνετος χώρος για να εργάζονται τα παιδιά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αντζουλάτου Ευρ. Ο πηδιακούλης, η γαλίτσα, το πιθάκι και η παρέα τους – για μια πρώτη γνωριμία με την κεραμική, Αθήνα 1993.
- Αντζουλάτου Ευρ. Κάθε κούκλα και μορφή μια φιλία παιδική, Αθήνα 1993.
- Δάλκος Γ. Σχολείο και Μουσείο, Εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2000.
- Διαδίκτυο, Μουσειακή Εκπαίδευση & Επικοινωνιακός Λόγος, 2002
- Κάκουρος Ευθ. Ψυχοπαθολογία Παιδιών και Εφήβων- Αναπτυξιακή Προσέγγιση, Εκδ. Δαρδάνος, Αθήνα 2003.
- Κάντζου Ν. Εκπαιδευτικές Δράσεις Μουσειακής Αγωγής – Ταξίδια στον Πολιτισμό. Στο «Σύγχρονο Νηπιαγωγείο» τ.33/2003, σελ.20-26.
- Μαυροπούλου – Τσιούμη Μουσειακή Εκπαίδευση (Πανεπιστημιακές Σημειώσεις), Θεσσαλονίκη 1991.
- Πετρουλάκη, Προγράμματα - Εκπαιδευτικοί Στόχοι – Μεθοδολογία, Αθήνα 1981
- Πολυχρονοπούλου, Παιδιά και Έφηβοι με Ειδικές Ανάγκες και Δυνατότητες, Αθήνα 2001
- Τσιούμη, Πολιτιστική Κληρονομιά και Εκπαίδευση – Προβλήματα και Προοπτικές (Εισήγηση), Θες. 1995
- Χαραλάμπους Ν., Η Διαφορική Επίδραση της Συνεργατικής και Ατομικής Μάθησης στη Σχολική Επίδοση, Λευκωσία 1998
- Durbin – Morris – Wilkinson, Learning from Objects, English Heritage, 1990
- Primary Schools and Museums, Guidelines for Teachers, England1992
Πηγή: paideia-news.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου