Πώς θα μιλήσετε στα παιδιά για τα χρήματα;

Δυστυχώς η οικονομική κρίση και τα μικρά ή μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κάθε οικογένεια έχουν επηρεάσει τα περισσότερα παιδιά. Όλοι μας τρομοκρατημένοι και μέσα στο άγχος “αναγκαστικά” μεταδίδουμε την αγωνία μας στα παιδιά μας. Εκείνα, αρκετά ευαίσθητα, το καταλαβαίνουν και ανησυχούν. Πρέπει, όμως, τα παιδιά να γνωρίζουν την οικονομική μας κατάσταση;

Βέβαια, θα πείτε, είναι δύσκολο να αφήσουμε τα παιδιά να ζουν εκτός πραγματικότητας, αφού και εκείνα είναι υποχρεωμένα να αλλάξουν συνήθειες και να περιορίσουν τις απαιτήσεις τους. Άλλωστε, αν έχετε αναγκαστεί να τους αλλάξετε σχολείο, αν δε μπορείτε να τα πηγαίνετε στο θέατρο, αν δυσκολευόσαστε να καλέσετε τους φίλους τους στο σπίτι ή αν αποφεύγετε να τους αγοράσετε καινούρια παιχνίδια, όλο και κάτι θα έχουν καταλάβει και θα ανησυχούν με τα νέα δεδομένα στα εισοδήματα της οικογένειας. Αν, όμως, σήμερα πασχίζετε με νύχια και με δόντια να τους αποκρύψετε την κατάσταση, για πόσο ακόμη καιρό θα τα καταφέρνετε;

Πολλοί γονείς έχουν άγχος να ανακοινώσουν την απόλυσή τους και πολλοί δεν ξέρουν πώς να ενημερώσουν τα παιδιά για τις αλλαγές του οικογενειακού προϋπολογισμού. Το σίγουρο είναι πως υπάρχει μεγάλη διαφορά στον τρόπο που ανακοινώνετε το πρόβλημα και αυτό εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού. Ας δούμε, λοιπόν, ανάλογα πάντα με την ηλικία πως θα κάνετε κατανοητή την έννοια του χρήματος...

Το “χρώμα του χρήματος”

Προσχολική ηλικία (3 - 4 ετών):
Τα παιδιά αρχίζουν να μιμούνται τους ενήλικες και ειδικά τους γονείς και μπορούν να αναγνωρίσουν τα χρήματα όχι τόσο ως αξία, αλλά ως χρώμα, μέγεθος και σχήμα. Σ΄ αυτή την ηλικία μπορούν ν’ αποκτήσουν ένα μικρό πορτοφολάκι, για να μπορέσουν να εξοικειωθούν σταδιακά με την έννοια χρήμα.

Πρώτη σχολική ηλικία (5 - 7 ετών):
Τα παιδιά μπορούν να κάνουν μαθηματικούς υπολογισμούς με τα χρήματα, ενώ μπορούν να καταλάβουν την έννοια της αποταμίευσης αποκτώντας τον πρώτο τους κουμπαρά. Σ’ αυτή την ηλικία παίρνουν δικό τους χαρτζιλίκι για τις ανάγκες τους στο σχολείο. Οι περισσότεροι ψυχολόγοι συμφωνούν, πως όσο νωρίτερα μάθετε στο παιδί να διαχειρίζεται ένα δικό του χρηματικό ποσό τόσο το καλύτερο για την καλλιέργεια της υπευθυνότητας, αλλά και της αυτοπεποίθησής του. Το χαρτζιλίκι βέβαια πρέπει να δίνεται σε σταθερές μέρες και το ύψος του ποσού να είναι συμφωνημένο από πριν. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να του δίνετε περισσότερα χρήματα επειδή τα ξόδεψε νωρίτερα, γιατί το παιδί μαθαίνει να φέρεται με επιπολαιότητα απέναντι στα χρήματα και δεν τιθασεύει τις παρορμήσεις του.

Δεύτερη σχολική ηλικία (8 + ετών):
Τα παιδιά μπορούν να συγκρίνουν φθηνά και ακριβά προϊόντα, μπορούν να κάνουν ψώνια με λίστα, ενώ είναι σε θέση να οργανώσουν, να αξιολογήσουν και να πειθαρχούν. Σ’ αυτή την ηλικία μπορείτε να τους εξηγήσετε που και πώς ξοδεύετε τα διαθέσιμα χρήματα της οικογένειας, για να μπορέσουν να καταλάβουν τα κριτήρια αγοράς των διαφόρων αγαθών, αλλά και για να διαμορφώσουν καταναλωτική συνείδηση και συμπεριφορά. Τα παιδιά έχουν πλέον μάθει να καλύπτουν τις ανάγκες τους, έχουν συνειδητοποιήσει την ανάγκη της αποταμίευσης και μπορούν να καταλάβουν την έννοια της επένδυσης, π.χ. έχουν λογαριασμό στην τράπεζα.

Μιλώντας στα παιδιά για την οικονομική κρίση
Η αλήθεια είναι ότι δεν πρέπει να μεταφέρετε στα παιδιά σας, ειδικά αν είναι μικρά, το άγχος ή την αβεβαιότητά σας για το μέλλον. Στο βαθμό που μπορείτε, θα πρέπει να αφήσετε κάποιες συνέπειες της κρίσης έξω από το σπίτι και από τα μικρότερα παιδιά, γιατί θα τους δημιουργηθεί μεγάλος φόβος και ανασφάλεια.

Βέβαια, στα παιδιά από 8 ετών και πάνω, θα πρέπει να εξηγήσετε με απλό τρόπο τι συμβαίνει στη χώρα, αλλά και στην οικογένειά σας. Οφείλετε να τους εξηγήσετε, αλλά και να τα προετοιμάσετε για τα χρόνια που έρχονται. Έτσι και αλλιώς τα παιδιά σ΄ αυτές τις ηλικίες βλέπουν τηλεόραση, σερφάρουν στο διαδίκτυο και είναι ευαίσθητοι δέκτες των όσων συμβαίνουν. Είναι προτιμότερο, λοιπόν, να μάθουν από εσάς την αλήθεια με απλό και συγκρατημένο τρόπο, παρά να τρομοκρατηθούν από όσα ακούγονται στις ειδήσεις ή ακούνε από φίλους και συμμαθητές. Μη σωπαίνετε, λοιπόν, και μην αποφεύγετε να συζητάτε μπροστά τους οικονομικά θέματα. Είναι καλύτερο να απαντάτε στις ερωτήσεις των μεγαλύτερων παιδιών απλά και ειλικρινά.

Άλλωστε, αν η εικόνα που τους δημιουργήσετε είναι ψεύτικη, προκειμένου να μην πληγωθούν, τότε τα παιδιά σας θα εξελιχθούν σε ευάλωτους ενήλικες και πολίτες.

Ούτως ή άλλως, η τριβή με το χρήμα και η εξοικείωση με τη διαχείρισή του είναι ένα καλό μέσο για να μάθουν τα παιδιά να ιεραρχούν τις ανάγκες τους, αλλά και να εξασκηθούν στην υπευθυνότητα. Έτσι, θα αποκτήσουν δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν αργότερα τις δικές τους δυσκολίες στη ζωή.

Όταν υπάρχουν οικονομικά προβλήματα στην οικογένεια

Αν αντιμετωπίζετε έντονο οικονομικό πρόβλημα, μιλήστε ειλικρινά στα παιδιά με λόγια που μπορούν να αντιληφθούν, χωρίς να τα τρομοκρατήσετε. Στόχος σας δεν είναι να τους δημιουργήσετε ανασφάλεια, αλλά να τα μάθετε να ζουν στην πραγματικότητα με αισιοδοξία και παράλληλα με ρεαλισμό. Αν η οικονομική σας κατάσταση επιβάλλει να ελαττωθούν κάποιες από τις δραστηριότητες των παιδιών, αναζητήστε εναλλακτικές λύσεις που δεν κοστίζουν, όπως εκδρομές στη φύση, στα πάρκα και σε δωρεάν εκδηλώσεις κάποιων πολυχώρων.

Αν πρέπει να ελαττώσετε και εκπαιδευτικά προγράμματα, προσπαθήστε να ιεραρχήσετε τις ανάγκες του παιδιού και να κρατήσετε τα πιο σημαντικά. Εξηγήστε στα παιδιά, ότι όλοι στην οικογένεια πρέπει να διακόψουν κάποιες δραστηριότητες προς το παρόν και ότι αν τα πράγματα καλυτερέψουν στο μέλλον, τότε μπορεί να τις ξεκινήσετε και πάλι.

Αντιμετωπίζοντας την κρίση

Τα παιδιά παρακολουθούν καθημερινά συζητήσεις, φήμες και ειδήσεις. Φροντίστε να κρατήσετε το διάλογο ανοιχτό και προσπαθήστε να είστε ο κύριος συνομιλητής που μετριάζει, διαψεύδει ή καθησυχάζει τα παιδιά τοποθετώντας τα πράγματα στη σωστή διάσταση. Ελέγξτε τη ροή των πληροφοριών, γιατί πολλές φορές τα δελτία ειδήσεων είναι πιο τρομακτικά από την πραγματικότητα.

Αν έχετε αγωνία, παραδεχτείτε το. Όταν τα παιδιά αισθάνονται την αγωνία σας χωρίς να ξέρουν την αιτία, νιώθουν μεγαλύτερη ανασφάλεια και φόβο. Παράλληλα, φροντίστε να περιορίσετε την ένταση, ακόμη και όταν είστε πολύ αγχωμένοι. Οι συγκρούσεις στην οικογένεια είναι από τις χειρότερες διαδικασίες που περνούν τα παιδιά σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Προσπαθήστε να βρείτε τρόπους να καταπολεμήσετε το άγχος και να παραμείνετε όσο πιο ψύχραιμοι γίνετε.

Εξηγήστε στα παιδιά τις οικονομικές σας δυνατότητες και βρείτε όλοι μαζί τρόπους για να περιορίσετε τα έξοδά σας. Ο καθένας, άλλωστε, μπορεί να συνεισφέρει ιεραρχώντας τις ανάγκες του.

Δώστε τους ελπίδα και εξηγείστε τους ότι όσο δύσκολα και αν είναι τα πράγματα, θα κάνετε ότι μπορείτε για να καλυτερεύσουν. Χαρίστε τους, λοιπόν, έναν κουμπαρά που στο τέλος του χρόνου θα μπορέσουν να ανοίξουν και να αξιοποιήσουν τα χρήματα όπως εκείνα θέλουν.


Σε κάθε περίπτωση προσπαθήστε να είστε συντονισμένοι με τα παιδιά σας. Αν παρατηρήσετε αλλαγές στη συμπεριφορά τους, μιλήστε μαζί τους ή συμβουλευτείτε έναν ψυχολόγο.

Τέλος, φροντίστε να διατηρήσετε τις συνήθειές τους. Όταν όλα γύρω αλλάζουν, τα παιδιά έχουν ανάγκη από τις μικρές καθημερινές συνήθειές τους, τα κοινά γεύματα και τις ώρες παιχνιδιού μαζί σας, γιατί αυτά τους προσφέρουν σταθερότητα και ασφάλεια.

Πηγή: yesKid