Το Θέατρο Κωφών ανέβασε πρόσφατα την παράσταση «41 Μέρες», βασισμένη σε βιβλίο-μαρτυρία της Κίττυ Αρσένη για τα βασανιστήρια στην Ασφάλεια επί δικτατορίας. Το θέατρο δραστηριοποιείται εδώ και 27 χρόνια στα θεατρικά εργαστήρια και στις παραστάσεις για μικτό κοινό – κωφούς και ακούοντες. Πρόκειται για μια μοναδική εμπειρία και μια επαγγελματική παράσταση, που όπως μας είπαν και οι τρεις συνομιλητές μας δεν πρέπει κανείς να τη βλέπει με ψυχόπονη διάθεση και επιείκεια! Το ελculture συνομίλησε με την Κίττυ Αρσένη, τον Βασίλη Βηλαρά που σκηνοθέτησε την παράσταση και τη διερμηνέα του θεάτρου, Σοφία Ρομπόλη.
ελc: Κυρία Αρσένη, μιλήστε μας για το βιβλίο σας
Κ.Α.: Στο βιβλίο καταγράφεται η σύλληψη και μεταχείρισή μου επί δικτατορίας στην Ασφάλεια, Μπουμπουλίνας 18. Ήμουν από τους πρώτους που έπιασαν τον Αύγουστο του 1967. Φυλακίστηκα, πήρα αναστολή για δίκη και έφυγα παράνομα στο εξωτερικό προκειμένου να καταθέσω στο Συμβούλιο της Ευρώπης για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Ήταν μια πρωτοβουλία των σκανδιναβικών χωρών για επέκταση της έρευνας πέρα από την παραβίαση κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία του τύπου, κλπ. Κατέθεσα τον Νοέμβριο του 1968. Ήταν μια σκληρή διαδικασία: Η επιτροπή ήταν αυστηρή, ήθελαν λεπτομέρειες, γεγονότα. Επρόκειτο ουσιαστικά για άλλη μια ανακριτική διαδικασία που κράτησε πέντε ώρες. Ως ψυχολογική απάντηση έγραψα το 1968 το βιβλίο, το οποίο εκδόθηκε στη Δανία και στην Ιταλία. Στη μεταπολίτευση κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Θεμέλιο.
ελc: Ποια ήταν η εμπειρία σας από την επαφή με το θέατρο Κωφών;
Κ.Α.: Το βιβλίο δεν είχε δραματοποιηθεί ποτέ κι αναρωτιέμαι πώς έπεσε στα χέρια των νέων αυτών παιδιών και θέλησαν να το ερμηνεύσουν. Η επικοινωνία μαζί τους είναι άμεση, χωρίς τοίχος ανάμεσά μας. Την αναπηρία την ξεχνάς, δε σε τρομάζει πια. Η παράσταση ήταν καταπληκτική εμπειρία, αποστασιοποιήθηκα από το κείμενο και έβλεπα την ερμηνεία, πώς δημιουργούσαν καταστάσεις.
ελc: Κύριε Βηλαρά, πρόκειται για την πρώτη σκηνοθετική σας εμπειρία με το Θέατρο Κωφών;
Β.Β.: Ναι. Είμαι ηθοποιός και η συνεργασία μου με το θέατρο Κωφών ξεκίνησε πάνω από ένα χρόνο τώρα, όταν η καλλιτεχνική διευθύντριά του Νέλλη Καρρά, που είναι και διευθύντρια στη δραματική σχολή που φοιτούσα, μου πρότεινε να αναλάβω. Η ενασχόλησή μας είναι σε εθελοντικό πλαίσιο, άλλωστε το θέατρο δεν επιχορηγείται και τα έσοδά του προέρχονται από τις παραστάσεις και τις εισφορές των μελών του ΔΣ. Μέχρι τότε λοιπόν δεν είχα παρόμοια εμπειρία.
ελc: Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο κείμενο;
Β.Β.: Είχα διαβάσει τη «Μπουμπουλίνας 18» πιο νέος και με άγγιξε πολύ το πόσο πιστεύεις κάτι και είσαι διατεθειμένος να θυσιάσεις γι’ αυτό. Είναι και σχετικά πρόσφατα γεγονότα, αλλά είναι και πιο καθολικό, ακόμα και σήμερα άλλωστε βασανίζονται άνθρωποι. Ξεκινήσαμε από το καλοκαίρι με εργαστήρια υποκριτικής. Δραματοποιήσαμε το κείμενο μαζί με τη Γεωργία Χαϊκάλη. Τα παιδιά το δέχθηκαν με χαρά, γιατί και οι ιστορικές τους γνώσεις, λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης, είναι περιορισμένες. Κάναμε λοιπόν ολόκληρη έρευνα και ανάλυση περιόδου, με έρευνες και ντοκουμέντα, βιβλία, μουσική, βίντεο, κλπ. Είναι κέρδος να μάθουν ιστορία και να τη μεταδώσουν στην κοινότητά τους. Η κ. Αρσένη βοήθησε επίσης πολύ: Δέχθηκε αμέσως και μας πρόσφερε τα δικαιώματα, ήρθε στις πρόβες, μας μίλησε, έδωσε στοιχεία για χαρακτήρες, μας είπε ακόμα και πράγματα που δεν είχε γράψει τότε για να μην εκθέσει ανθρώπους.
ελc: Πώς επιδρά το συγκεκριμένο κείμενο στους συντελεστές;
Β.Β.: Τα παιδιά ταυτίζονται με την ιστορία επειδή κι εκείνοι αντιμετωπίζουν προβλήματα και δυσκολίες. Υπάρχουν ας πούμε ομοιότητες στις στερήσεις τους. Επίσης, το έργο έχει τέτοια συναισθηματική και σωματική ένταση που προσφέρεται για τη νοηματική γλώσσα, η οποία είναι πολύ εκφραστική, γιατί έχει κίνηση. Τα παιδιά έχουν δεσμευτεί και πιστεύουν αυτό που κάνουν. Οι ακούοντες θεατές, ενώ περιμένουν μια ερασιτεχνική προσπάθεια, βλέπουν ένα επαγγελματικό αποτέλεσμα ανώτερο των προσδοκιών τους.
ελc: Κυρία Ρομπόλη, συνεργάζεστε πάνω από 15 χρόνια στη διερμηνεία και τη διδασκαλία της νοηματικής στο Θέατρο Κωφών. Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τη γλώσσα αυτή;
Σ.Ρ.: Ξεκίνησα να μαθαίνω τη νοηματική, όταν μετά τις σπουδές ψυχολογίας έκανα την πρακτική μου στο Δρομοκαΐτειο. Ήταν μέσα ένας κωφός και κανείς δεν ήξερε τι ήθελε εκεί. Όσον αφορά το θέατρο, δυστυχώς το θεσμικό πλαίσιο για τις δραματικές σχολές στην Ελλάδα διέπεται από ένα απαρχαιωμένο διάταγμα του 1902, σύμφωνα με το οποίο δικαίωμα εισαγωγής έχουν μόνο οι ημεδαποί και οι αρτιμελείς. Πρόκειται για ρατσιστική αντιμετώπιση και κοινωνικό αποκλεισμό, που προσπαθούμε να ανατρέψουμε μέσα από τα θεατρικά μας εργαστήρια.
ελc: Ποιος είναι ο στόχος του Θεάτρου Κωφών;
Σ.Ρ.: Στόχος μας είναι η ενσωμάτωση των κωφών στην κοινότητα ακωώντων μέσω του πολιτισμού. Γι’ αυτό και πάντα οι παραστάσεις μας απευθύνονται σε μικτό κοινό. Οι κωφοί ηθοποιοί ερμηνεύουν επί σκηνής στη νοηματική και οι ακούοντες ηθοποιοί είναι στο παρασκήνιο και ακούγεται η φωνή τους, κάνουν παράλληλη ερμηνεία. Τον συγχρονισμό τον κάνω εγώ μέσω διερμηνείας. Στο Θέατρο Κωφών, λόγω διερμηνείας, όλα γίνονται απ’ την αρχή. Αν δεν διδαχτείς κάτι στη νοηματική, υπάρχει απώλεια γνώσεων. Διερμηνεύουμε το κείμενο και το διδάσκουμε στα παιδιά, παράλληλα με ιστορικά στοιχεία, πηγές, κλπ. Κάθε φορά δηλαδή γίνεται ένα μικρό εκπαιδευτικό εργαστήρι.
ελc: Υπάρχει ανταπόκριση από το ευρύτερο κοινό;
Σ.Ρ.: Ναι, οι ακούοντες θεατές αποτελούν την πλειοψηφία και απολαμβάνουν τις παραστάσεις μας, γιατί χρησιμοποιούν και την όραση και την ακοή τους. Ο κόσμος αρχίζει να μη φοβάται πια το διαφορετικό. Βέβαια, καμιά φορά σκέφτομαι ότι αν είχαμε ένα περίεργο ιαπωνικό όνομα και δε λέγαμε ότι είμαστε το Θέατρο Κωφών, θα έρχονταν κι όλες εκείνες οι καλές κοσμικές κυρίες που τώρα φοβούνται τον τίτλο!...
Διαβάστε περισσότερα για την παράσταση 41 μέρες που παρουσιάζεται στο Θέατρο Κωφών μέχρι την 1η Απριλίου 2012.
ελc: Κυρία Αρσένη, μιλήστε μας για το βιβλίο σας
Κ.Α.: Στο βιβλίο καταγράφεται η σύλληψη και μεταχείρισή μου επί δικτατορίας στην Ασφάλεια, Μπουμπουλίνας 18. Ήμουν από τους πρώτους που έπιασαν τον Αύγουστο του 1967. Φυλακίστηκα, πήρα αναστολή για δίκη και έφυγα παράνομα στο εξωτερικό προκειμένου να καταθέσω στο Συμβούλιο της Ευρώπης για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Ήταν μια πρωτοβουλία των σκανδιναβικών χωρών για επέκταση της έρευνας πέρα από την παραβίαση κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία του τύπου, κλπ. Κατέθεσα τον Νοέμβριο του 1968. Ήταν μια σκληρή διαδικασία: Η επιτροπή ήταν αυστηρή, ήθελαν λεπτομέρειες, γεγονότα. Επρόκειτο ουσιαστικά για άλλη μια ανακριτική διαδικασία που κράτησε πέντε ώρες. Ως ψυχολογική απάντηση έγραψα το 1968 το βιβλίο, το οποίο εκδόθηκε στη Δανία και στην Ιταλία. Στη μεταπολίτευση κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Θεμέλιο.
ελc: Ποια ήταν η εμπειρία σας από την επαφή με το θέατρο Κωφών;
Κ.Α.: Το βιβλίο δεν είχε δραματοποιηθεί ποτέ κι αναρωτιέμαι πώς έπεσε στα χέρια των νέων αυτών παιδιών και θέλησαν να το ερμηνεύσουν. Η επικοινωνία μαζί τους είναι άμεση, χωρίς τοίχος ανάμεσά μας. Την αναπηρία την ξεχνάς, δε σε τρομάζει πια. Η παράσταση ήταν καταπληκτική εμπειρία, αποστασιοποιήθηκα από το κείμενο και έβλεπα την ερμηνεία, πώς δημιουργούσαν καταστάσεις.
ελc: Κύριε Βηλαρά, πρόκειται για την πρώτη σκηνοθετική σας εμπειρία με το Θέατρο Κωφών;
Β.Β.: Ναι. Είμαι ηθοποιός και η συνεργασία μου με το θέατρο Κωφών ξεκίνησε πάνω από ένα χρόνο τώρα, όταν η καλλιτεχνική διευθύντριά του Νέλλη Καρρά, που είναι και διευθύντρια στη δραματική σχολή που φοιτούσα, μου πρότεινε να αναλάβω. Η ενασχόλησή μας είναι σε εθελοντικό πλαίσιο, άλλωστε το θέατρο δεν επιχορηγείται και τα έσοδά του προέρχονται από τις παραστάσεις και τις εισφορές των μελών του ΔΣ. Μέχρι τότε λοιπόν δεν είχα παρόμοια εμπειρία.
ελc: Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο κείμενο;
Β.Β.: Είχα διαβάσει τη «Μπουμπουλίνας 18» πιο νέος και με άγγιξε πολύ το πόσο πιστεύεις κάτι και είσαι διατεθειμένος να θυσιάσεις γι’ αυτό. Είναι και σχετικά πρόσφατα γεγονότα, αλλά είναι και πιο καθολικό, ακόμα και σήμερα άλλωστε βασανίζονται άνθρωποι. Ξεκινήσαμε από το καλοκαίρι με εργαστήρια υποκριτικής. Δραματοποιήσαμε το κείμενο μαζί με τη Γεωργία Χαϊκάλη. Τα παιδιά το δέχθηκαν με χαρά, γιατί και οι ιστορικές τους γνώσεις, λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης, είναι περιορισμένες. Κάναμε λοιπόν ολόκληρη έρευνα και ανάλυση περιόδου, με έρευνες και ντοκουμέντα, βιβλία, μουσική, βίντεο, κλπ. Είναι κέρδος να μάθουν ιστορία και να τη μεταδώσουν στην κοινότητά τους. Η κ. Αρσένη βοήθησε επίσης πολύ: Δέχθηκε αμέσως και μας πρόσφερε τα δικαιώματα, ήρθε στις πρόβες, μας μίλησε, έδωσε στοιχεία για χαρακτήρες, μας είπε ακόμα και πράγματα που δεν είχε γράψει τότε για να μην εκθέσει ανθρώπους.
ελc: Πώς επιδρά το συγκεκριμένο κείμενο στους συντελεστές;
Β.Β.: Τα παιδιά ταυτίζονται με την ιστορία επειδή κι εκείνοι αντιμετωπίζουν προβλήματα και δυσκολίες. Υπάρχουν ας πούμε ομοιότητες στις στερήσεις τους. Επίσης, το έργο έχει τέτοια συναισθηματική και σωματική ένταση που προσφέρεται για τη νοηματική γλώσσα, η οποία είναι πολύ εκφραστική, γιατί έχει κίνηση. Τα παιδιά έχουν δεσμευτεί και πιστεύουν αυτό που κάνουν. Οι ακούοντες θεατές, ενώ περιμένουν μια ερασιτεχνική προσπάθεια, βλέπουν ένα επαγγελματικό αποτέλεσμα ανώτερο των προσδοκιών τους.
ελc: Κυρία Ρομπόλη, συνεργάζεστε πάνω από 15 χρόνια στη διερμηνεία και τη διδασκαλία της νοηματικής στο Θέατρο Κωφών. Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τη γλώσσα αυτή;
Σ.Ρ.: Ξεκίνησα να μαθαίνω τη νοηματική, όταν μετά τις σπουδές ψυχολογίας έκανα την πρακτική μου στο Δρομοκαΐτειο. Ήταν μέσα ένας κωφός και κανείς δεν ήξερε τι ήθελε εκεί. Όσον αφορά το θέατρο, δυστυχώς το θεσμικό πλαίσιο για τις δραματικές σχολές στην Ελλάδα διέπεται από ένα απαρχαιωμένο διάταγμα του 1902, σύμφωνα με το οποίο δικαίωμα εισαγωγής έχουν μόνο οι ημεδαποί και οι αρτιμελείς. Πρόκειται για ρατσιστική αντιμετώπιση και κοινωνικό αποκλεισμό, που προσπαθούμε να ανατρέψουμε μέσα από τα θεατρικά μας εργαστήρια.
ελc: Ποιος είναι ο στόχος του Θεάτρου Κωφών;
Σ.Ρ.: Στόχος μας είναι η ενσωμάτωση των κωφών στην κοινότητα ακωώντων μέσω του πολιτισμού. Γι’ αυτό και πάντα οι παραστάσεις μας απευθύνονται σε μικτό κοινό. Οι κωφοί ηθοποιοί ερμηνεύουν επί σκηνής στη νοηματική και οι ακούοντες ηθοποιοί είναι στο παρασκήνιο και ακούγεται η φωνή τους, κάνουν παράλληλη ερμηνεία. Τον συγχρονισμό τον κάνω εγώ μέσω διερμηνείας. Στο Θέατρο Κωφών, λόγω διερμηνείας, όλα γίνονται απ’ την αρχή. Αν δεν διδαχτείς κάτι στη νοηματική, υπάρχει απώλεια γνώσεων. Διερμηνεύουμε το κείμενο και το διδάσκουμε στα παιδιά, παράλληλα με ιστορικά στοιχεία, πηγές, κλπ. Κάθε φορά δηλαδή γίνεται ένα μικρό εκπαιδευτικό εργαστήρι.
ελc: Υπάρχει ανταπόκριση από το ευρύτερο κοινό;
Σ.Ρ.: Ναι, οι ακούοντες θεατές αποτελούν την πλειοψηφία και απολαμβάνουν τις παραστάσεις μας, γιατί χρησιμοποιούν και την όραση και την ακοή τους. Ο κόσμος αρχίζει να μη φοβάται πια το διαφορετικό. Βέβαια, καμιά φορά σκέφτομαι ότι αν είχαμε ένα περίεργο ιαπωνικό όνομα και δε λέγαμε ότι είμαστε το Θέατρο Κωφών, θα έρχονταν κι όλες εκείνες οι καλές κοσμικές κυρίες που τώρα φοβούνται τον τίτλο!...
Διαβάστε περισσότερα για την παράσταση 41 μέρες που παρουσιάζεται στο Θέατρο Κωφών μέχρι την 1η Απριλίου 2012.
Πηγή: eculture
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου