Σχετίζεται η μουσική αντίληψη με τη δυσλεξία; Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να παρουσιάσει τα ερευνητικά ευρήματα μίας πρόσφατης διαχρονικής έρευνας που διερεύνησε τις επιδράσεις των μουσικών δεξιοτήτων των παιδιών νηπιακής ηλικίας στις αναγνωστικές δεξιότητες (αναγνωστική ακρίβεια και αναγνωστική ευχέρεια) στην Πρώτη και τη Δευτέρα τάξη του δημοτικού σχολείου.
Μία πρόσφατη διαχρονική έρευνα
Ερευνητικός σκοπός
Δεδομένης της αρνητικής επίδρασης των προβλημάτων ανάγνωσης στο σχολείο και στην καθημερινή ζωή του ατόμου, η έγκαιρη αναγνώριση των παιδιών με αναγνωστικές δυσκολίες αποτελεί μείζον ζήτημα της δημόσιας υγείας (π.χ. Livingston κ.ά., 2018). Προς αυτή την κατεύθυνση, ο εντοπισμός αξιόπιστων προγνωστικών παραγόντων της δυσλεξίας είναι καίριας σημασίας.
Η Couvignou και οι συνεργάτες της (2023) διερεύνησαν εάν οι πρώιμες μουσικές δεξιότητες των παιδιών νηπιακής ηλικίας (όπως αξιολογήθηκαν βάσει της μελωδικής και ρυθμικής αντίληψης και μνήμης των παιδιών) μπορούν να προβλέψουν την αναγνωστική ακρίβεια και την αναγνωστική ευχέρεια (ταχύτητα ανάγνωσης) σε παιδιά με και χωρίς οικογενειακό κίνδυνο για την εκδήλωση δυσλεξίας στην Α’ και στη Β’ τάξη του δημοτικού σχολείου. Οι ερευνητές συμπεριέλαβαν ένα δείγμα 130 γαλλόφωνων παιδιών, 31 εκ των οποίων με οικογενειακό κίνδυνο εκδήλωσης δυσλεξίας. Τα παιδιά που έλαβαν μέρος στην έρευνα, αξιολογήθηκαν σε τρείς φάσεις: στο νηπιαγωγείο, στην Πρώτη τάξη και στη Δευτέρα τάξη του δημοτικού σχολείου.
Η παρακάτω εικόνα δείχνει με γραφικό τρόπο τις φάσεις αξιολόγησης των παιδιών, τον αριθμό των παιδιών που αξιολογήθηκαν σε κάθε φάση καθώς και τον αριθμό των παιδιών με οικογενειακό κίνδυνο εκδήλωσης δυσλεξίας (FR, Family Risk) και των παιδιών χωρίς οικογενειακό κίνδυνο εκδήλωσης δυσλεξίας (CTR, Children without such familial risk).
Πηγή εικόνας: http://www.lscp.net/persons/ramus/docs/DS24.pdf
Ερευνητικά ερωτήματα
Οι ερευνητές διερεύνησαν:
- τις πιθανές διαχρονικές επιδράσεις των πρώιμων μουσικών δεξιοτήτων των παιδιών στην αναγνωστική ακρίβεια και ευχέρεια μέσω της επίδρασης των φωνολογικών δεξιοτήτων.
- πώς μπορεί να επηρεάσει ο οικογενειακός κίνδυνος εκδήλωσης δυσλεξίας τη σχέση μεταξύ των πρώιμων μουσικών δεξιοτήτων των παιδιών και των μεταγενέστερων αναγνωστικών δεξιοτήτων στην Πρώτη και τη Δευτέρα τάξη του δημοτικού σχολείου.
- εάν αποτελεί η άτυπη μουσική επεξεργασία των παιδιών νηπιακής ηλικίας παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση δυσλεξίας.
Ερευνητικά ευρήματα
Οι ερευνητές βρήκαν ότι:
- τα παιδιά με οικογενειακό κίνδυνο εκδήλωσης δυσλεξίας είχαν χαμηλότερες επιδόσεις στις μουσικές, φωνολογικές και αναγνωστικές δεξιότητες σε σχέση με τα παιδιά χωρίς οικογενειακό κίνδυνο εκδήλωσης δυσλεξίας και στις τρεις φάσεις της αξιολόγησής τους (νηπιαγωγείο και Α’ και Β’ τάξη του δημοτικού σχολείου).
- οι πρώιμες μουσικές δεξιότητες των παιδιών νηπιακής ηλικίας δεν προέβλεψαν τις αναγνωστικές δυσκολίες των παιδιών της Α’ και Β’ τάξης του δημοτικού σχολείου.
- οι αναγνωστικές δυσκολίες των παιδιών προβλέφθηκαν από τις φωνολογικές δεξιότητες και από τον οικογενειακό κίνδυνο εκδήλωσης δυσλεξίας.
- αν και βρέθηκε μία μικρή επίδραση των μουσικών δεξιοτήτων στις αναγνωστικές δεξιότητες μέσω των φωνολογικών δεξιοτήτων των παιδιών, οι ερευνητές συμπέραναν ότι αυτή η επίδραση μπορεί να προκλήθηκε από διαφορές στη σταθερότητα ανάμεσα στους τομείς (μουσική, φωνολογία και ανάγνωση) με την πάροδο του χρόνου.
- Σχηματική απεικόνιση των ευρημάτων
Η παρακάτω εικόνα δείχνει με γραφικό τρόπο τις φάσεις αξιολόγησης των παιδιών (1η, 2η και 3η φάση, νηπιαγωγείο, Α’ Δημοτικού και Β’ Δημοτικού, αντίστοιχα) και τις διαχρονικές σχέσεις ανάμεσα στις δεξιότητες μουσικής, φωνολογίας και ανάγνωσης των παιδιών που πήραν μέρος στην έρευνα. Οι έντονες γραμμές στην εικόνα, δείχνουν τις στατιστικά σημαντικές προβλεπτικές σχέσεις ανάμεσα στις τρεις ανωτέρω μεταβλητές στις τρεις φάσεις της έρευνας, αφού ελέγχθηκε το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο των γονέων και η μη λεκτική νοημοσύνη των παιδιών.
Συγκεκριμένα:
Oι μουσικές δεξιότητες των παιδιών νηπιακής ηλικίας (T1 Music) προέβλεψαν τις φωνολογικές δεξιότητες των παιδιών της Α’ τάξης του δημοτικού (T2 Phonology) οι οποίες με τη σειρά τους προέβλεψαν τις αναγνωστικές δεξιότητες των παιδιών της Β’ τάξης του δημοτικού (T3 Literacy).
Επιπλέον, οι φωνολογικές δεξιότητες των παιδιών νηπιακής ηλικίας (T1 Phonology) προέβλεψαν τις αναγνωστικές δεξιότητες των παιδιών της Α’ τάξης του δημοτικού (T2 Literacy).
Οι διακοπτόμενες γραμμές στην εικόνα, δείχνουν τις σχέσεις που δεν ήταν στατιστικά σημαντικές (n.s.), δηλαδή δεν είχαν προβλεπτική αξία.
Πηγή εικόνας: http://www.lscp.net/persons/ramus/docs/DS24.pdf
Το διάγραμμα δείχνει τις αιτιώδεις σχέσεις ανάμεσα στη μουσική, τη φωνολογία και την ανάγνωση (αφού προσαρμόστηκαν βάσει του κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου των γονέων και της μη λεκτικής νοημοσύνης του παιδιού). Η πράσινη γραμμή δείχνει την αιτιώδη σχέση μεταξύ της μουσικής (νηπιαγωγείο) και της φωνολογίας (Α’ τάξη) και μεταξύ της φωνολογίας (Α’ τάξη) και της ανάγνωσης (Β’ τάξη).
Πηγή εικόνας: http://www.lscp.net/persons/ramus/docs/DS24.pdf
Συμπεράσματα
Οι ερευνητές συμπέραναν ότι τα ελλείμματα στις μουσικές δεξιότητες των παιδιών νηπιακής ηλικίας προβλέπουν σε κάποιο βαθμό, μέσω της επίδρασης των φωνολογικών δεξιοτήτων, τις αναγνωστικές δυσκολίες των παιδιών στη Β’ τάξη του δημοτικού σχολείου. Ωστόσο, βρέθηκε μόνο μία μικρή επίδραση των μουσικών δεξιοτήτων μέσω των φωνολογικών δεξιοτήτων στην αναγνωστική ακρίβεια και ευχέρεια των παιδιών της Β’ τάξης του δημοτικού σχολείου, γεγονός που περιορίζει τις πιθανές κλινικές εφαρμογές των ευρημάτων της έρευνας.
Επομένως, οι πρώιμες μουσικές δεξιότητες των παιδιών νηπιακής ηλικίας (αντίληψη της μελωδίας και του ρυθμού και μνήμη) δεν μπορούν να θεωρηθούν ως ένα αξιόπιστο ανιχνευτικό εργαλείο για τον πρώιμο εντοπισμό παιδιών που θα αναγνωριστούν αργότερα ως παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες (δυσλεξία) στη Β’ τάξη του δημοτικού σχολείου. Συμπερασματικά, τα ερευνητικά ευρήματα της διαχρονικής μελέτης της Couvignou και των συνεργατών της (2023) προτείνουν ότι η μουσική αντίληψη και μνήμη δεν μπορούν να χρησιμεύσουν ως αξιόπιστοι πρώιμοι δείκτες της δυσλεξίας, αλλά ούτε και ως πολύτιμοι στόχοι για την αντιμετώπιση των αναγνωστικών δυσκολιών των παιδιών.
Βιβλιογραφία
Couvignou, M., Peyre, H., Ramus, F., & Kolinsky, R. (2024). Do early musical impairments predict later reading difficulties? A longitudinal study of pre-readers with and without familial risk for dyslexia. Developmental Science, 27(5), e13519. https://doi.org/10.1111/desc.13519
Advertising
Livingston, E. M., Siegel, L. S., & Ribary, U. (2018). Developmental dyslexia: Emotional impact and consequences. Australian Journal of Learning Difficulties, 23, 107-135. https://doi.org/10.1080/19404158.2018.1479975
Μαρία Μεγγησίδου
Πηγή: maxmag
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου