Μία ιστορία ενηλικίωσης, πολιτικής αφύπνισης, αλλά και φόρος τιμής στην Κοινότητα των Κωφών.
“True Biz” στην αργκώ της Αμερικάνικης Νοηματικής Γλώσσας σημαίνει «αλήθεια, σοβαρά, σίγουρα, αληθινή κουβέντα» και είναι ακριβώς αυτό που δηλώνει ο τίτλος του βιβλίου. Η συγγραφέας Σάρα Νόβιτς αποτυπώνει με ειλικρίνεια και σοβαρότητα την Κοινότητα των Κωφών στη σύγχρονη Αμερική.
Το βιβλίο ξεκινάει με την εξαφάνιση τριών κωφών εφήβων από το Σχολείο Κωφών Ρϊβερ Βάλεϊ και μέχρι το τέλος του, επικεντρώνεται στα γεγονότα που προηγήθηκαν και όχι στην αναζήτησή τους.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες στο Σχολείο Κωφών Ρϊβερ Βάλεϊ, όπως όλοι οι έφηβοι, ασχολούνται περισσότερο με τα ερωτικά τους, τους φίλους τους, αγχώνονται για τις εργασίες και τα διαγωνίσματα στο σχολείο, αλλά – κυρίως- θέλουν οι γιατροί, οι πολιτικοί και γονείς τους να σταματήσουν να τους λένε τι να κάνουν με το σώμα τους.
Στο σχολείο- οικοτροφείο Κωφών Ρϊβερ Βάλεϊ συναντούμε την Τσάρλι, μια αγανακτισμένη μαθήτρια που μεταγράφεται στο σχολείο, αλλά δεν έχει συναντήσει μέχρι τότε άλλο κωφό άτομο. Ο Όστιν είναι το αστέρι του σχολείου, με οικογενειακή παράδοση, που κλονίζεται όταν η αδερφή του γεννιέται ακούουσα. Η Φέμπρουαρι, διευθύντρια του σχολείου, προσπαθεί να κρατήσει το σχολείο ανοιχτό, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει προβλήματα στο γάμο της.
Κάθε κεφάλαιο εστιάζει περισσότερο σε ένα χαρακτήρα και κάθε χαρακτήρας αντιπροσωπεύει μία διαφορετική πτυχή της Κοινότητας των Κωφών.
Η Τσάρλι, μία συνηθισμένη περίπτωση κωφού παιδιού ακουόντων γονέων που δεν γνωρίζουν τίποτα για την Κοινότητα των Κωφών, τη νοηματική γλώσσα και ακολουθούν αποκλειστικά τις οδηγίες των γιατρών (ιατρικό μοντέλο). Έχει βάλει κοχλιακό εμφύτευμα, πηγαίνει σε γενικά σχολεία, μέχρι που το μπούλινγκ που δέχεται γίνεται αφόρητο, και καταλήγει να μάθει νοηματική στο λύκειο, όταν χωρίζουν οι γονείς της. Πηγαίνει να ζήσει με τον πατέρα της, με τον οποίο ξεκινούν μαζί μαθήματα νοηματικής και τελικά, γράφεται σε σχολείο Κωφών. Μέσα από την Τσάρλι, η συγγραφέας παρουσιάζει το μέσο κωφό παιδί που ενηλικιώνεται σε ένα νέο κόσμο που μπορεί να επικοινωνήσει και να θεωρηθεί ισότιμο μέλος.
Η Φέμπρουαρι, η διευθύντρια του σχολείου, είναι CODAκι, δηλαδή παιδί Κωφών γονέων. Μεγαλωμένη στην Κοινότητα των Κωφών, με μητρική γλώσσα τη νοηματική, παλεύει να κρατήσει ανοικτό το σχολείο. Η συγγραφέας μέσα από τις σκέψεις της Φέμπρουαρι βάζει τα ζητήματα ειδικής αγωγής, των σχολείων κωφών, των περικοπών που γίνονται στην εκπαίδευση, τη γλωσσική στέρηση που βιώνουν τα κωφά παιδιά, αλλά και πώς είναι να μεγαλώνεις στην κοινότητα ως ακούον παιδί και πού βρίσκεσαι σε αυτήν όταν μεγαλώσεις αρκετά. Η συγγραφέας αξιοποιεί την ηλικία της Φέμπρουαρι και προσφέρει στο αναγνωστικό της κοινό μια αναδρομή στην ιστορία, στην εξέλιξη, στις διακρίσεις, στους αγώνες της Κοινότητας των Κωφών, στην καθημερινότητά της, αλλά και την πολιτική σκοπιά των ζητημάτων.
Ο Όστιν είναι τα χαρακτηριστικό κωφό παιδί γεννημένο στην κοινότητα των Κωφών. Η μητέρα του είναι κωφή (από κωφούς γονείς και η ίδια) και ο πατέρας του (ακούων) διερμηνέας αμερικάνικης νοηματικής γλώσσας. Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Κοινότητα με μητρική γλώσσα τη νοηματική, εκπαίδευση σε σχολεία Κωφών, η ζωή του κυλά όπως κάθε εφήβου, μέχρι τη στιγμή που η αδερφή του γεννιέται ακούουσα. Χωρίς εξάρσεις, αλλά με συναισθηματισμό, η συγγραφέας παρουσιάζει την οπτική των ατόμων με ισχυρή ταυτότητα Κωφού και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν αυτά την κώφωση (κοινωνικό μοντέλο)
Τέλος, η Κέιλα, η μαύρη συγκάτοικος της Τσάρλι, μας θυμίζει τις πολλαπλές ταυτότητες που έχουμε όλοι μας και ότι ακόμα και μέσα στην Κοινότητα των Κωφών υπάρχουν φαινόμενα όπως ο ρατσισμός (εδώ ο γλωσσικός ρατσισμός, καθώς της «ξεφεύγει» ένα νόημα Μαύρης Αμερικανικής Νοηματικής Γλώσσας).
Εάν δεν έχετε ιδέα τι είναι η Μαύρη Αμερικανική Νοηματική Γλώσσα, ή αυτό που αναφέρω ως «κοινότητα των Κωφών» και γιατί «Κωφός» και όχι «κωφός», μην νομίζετε ότι το βιβλίο δεν είναι (και) για εσάς. Η Νόβιτς διακόπτει την αφήγησή της με ξεχωριστά κεφάλαια (περίπου 1-2 σελίδων) και δίνει συνοπτικά πληροφορίες για τα θέματα στα οποία αναφέρεται μέσα στο κείμενο, σε περίπτωση που κάποια θέλει να μάθει περισσότερα για το ζήτημα. Ωστόσο, οι απαραίτητες πληροφορίες για την κατανόηση της πλοκής δίνονται μέσα το μυθιστόρημα, με αφηγηματικό τρόπο, που συνήθως σκιαγραφεί και τους χαρακτήρες που εμπλέκονται.
Αν γνωρίζετε για τα ζητήματα που θίγονται και δεν βρείτε τίποτα καινούργιο στις σελίδες με το πληροφοριακό υλικό, μπορείτε απλά να απολαύσετε το μυθιστόρημα.
Κάτι ακόμα που αξίζει να αναφερθεί από τεχνικής άποψης είναι ότι οι διάλογοι που γίνονται στη νοηματική αποδίδονται τυπογραφικά αντικρυστά σε στήλες, δηλαδή αυτά που νοηματίζει το ένα άτομο που συμμετέχει στον διάλογο είναι στα αριστερά και το άλλο στα δεξιά, νοηματοδοτώντας και οπτικά την αλλαγή γλωσσικού κώδικα.
Είχα σημειώσει αρκετά σημεία που ήθελα να τα μοιραστώ, τόσο επειδή περιέγραφαν καταστάσεις αξιοσημείωτες, όσο και για τον τρόπο περιγραφής, το γράψιμο της Νόβιτς. Αποφάσισα, τελικά, να μοιραστώ μόνο το παρακάτω που αναφέρεται στην πρώτη επαφή της Τσάρλι με διερμηνέα νοηματικής γλώσσας και την παρατήρησή της για τη συμπεριφορά (αλλαγή ρόλου) του διερμηνέα:
«When the doctor began to speak, the interpreter’s demeanor shifted abruptly. He sat straighter, cleared his face of the small degree of familiarity they’d cultivated in their initial conversation. It was uncanny how he could empty himself, create space to be inhabited by another» (p.105)
Το βιβλίο της Σάρα Νόβιτς είναι μια ιστορία νοηματικής γλώσσας και χειλεανάγνωσης, κοχλιακών εμφυτευμάτων και πολιτικών δικαιωμάτων, απομόνωσης και αδικίας, της πρώτης αγάπης, αλλά και της απώλειας. Πάνω απ' όλα, όμως είναι μια ιστορία για την επιμονή, την τόλμη και τη χαρά, δοσμένη με λόγια σοβαρά και ειλικρινή. Ή όπως θα το νοηματίζαμε στην αμερικάνικη νοηματική γλώσσα: “True Biz”
True Biz
Sara Nović
Little, Brown Book Group
Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου