Ενας μαθητής της 1ης γυμνασίου σε μουσικό σχολείο της Αθήνας πήγε με φούστα στο σχολείο και ένας καθηγητής του τον χαρακτήρισε «ντροπή της κοινωνίας». Οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές του για συμπαράσταση εμφανίστηκαν με φούστες τα αγόρια και γραβάτες τα κορίτσια, ενώ άρχισε μια μεγάλη συζήτηση σε όλη την Ελλάδα με αφορμή το περιστατικό.
Η “Π” ζήτησε την άποψη της π. σχολικής συμβούλου, ειδικής σε θέματα σεξουαλικής αγωγής κ. Μαργαρίτας Γερούκη, η οποία είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια για θέματα σεξουαλικότητας και φύλου και πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού σωματείου. “Ασφαλή και ξένοιαστα παιδιά τώρα”.
Όπως λέει η κ. Γερούκη, “η ντροπή σε μια κοινωνία είναι οι ενήλικες να προβάλλουμε την άγνοια, την ανασφάλεια και τις προκαταλήψεις μας στα μικρά παιδιά και τους νέους ανθρώπους που αυτό που χρειάζονται είναι ασφάλεια, κατανόηση αποδοχή”.
Η συζήτηση με την κ. Γερούκη η οποία έχει σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι κι έχει ζήσει για χρόνια στην Φιλανδία ακολουθεί:
Ερωτ.: Ο καθηγητής βλέπει τον μαθητή του με φούστα. Έπρεπε να του μιλήσει έτσι;
Απαντ.: Η συμπεριφορά του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού δε δικαιολογείται ούτε με παιδαγωγικά κριτήρια, ούτε με επιστημονικά κριτήρια, ούτε με κοινωνικά κριτήρια.
Ανεξάρτητα από τα κίνητρα του μαθητή ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να γνωρίζει ότι δεν έχει δικαίωμα να απευθύνεται με απρεπή τρόπο και να προσβάλλει κανένα παιδί. Ο παιδαγωγικός μας ρόλος απαιτεί να αφουγκραζόμαστε με σεβασμό και προσοχή τις ανάγκες των μαθητών/τριών μας και όχι να χρησιμοποιούμε μειωτικούς, υβριστικούς και ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς.
Αλήθεια, εξ’ ονόματος ποιας κοινωνίας μίλησε ο εκπαιδευτικός και τι ακριβώς ήθελε να πετύχει με τα λόγια του, παρεκτός την διαπόμπευση και τον εκφοβισμό του παιδιού;
Η στάση του είναι επίσης αντιεπιστημονική. Η διεμφυλικότητα, δηλαδή η ασυμφωνία ανάμεσα στο βιολογικό φύλο και την ταυτότητα και έκφραση του φύλου, που παρατηρείται σε ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων είναι υπαρκτή. Είναι διαφορετικότητα ως προς την έκφραση του κοινωνικού φύλου. Ως επιστήμονας ο εκπαιδευτικός θα έπρεπε να γνωρίζει ότι η διεμφυλικότητα δεν είναι διαταραχή, σύμφωνα με τις σύγχρονες προσεγγίσεις της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας, όπως αυτές αποτυπώνονται στο DSM-5, το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών.
Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να έχουμε ως οδηγό την επιστήμη και το νόμο. Ο συγκεκριμένος εκπαιδευτικός με τη στάση του αδιαφόρησε και για τους νόμους του κράτους που επιβάλλουν το σεβασμό και την αποδοχή στη διαφορετικότητα, είτε όσο αφορά το σεξουαλικό προσανατολισμό, είτε την έκφραση του κοινωνικού φύλου.
Αν δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να καταλάβει τη στάση του παιδιού θα μπορούσε απλά να μην πει τίποτε.
Αν είχε διάθεση να κάνει ένα βήμα προς την κατανόηση και την αποδοχή ας ρωτούσε καλοπροαίρετα και ευγενικά, γιατί. Είμαι σίγουρη ότι ένα παιδί που έχει το ψυχικό σθένος να κάνει ότι έκανε ο μαθητής του επεισοδίου θα είχε να του διδάξει πολλά.
Ερωτ.: Τι μπορεί να θέλει να δηλώσει ένα αγόρι που πηγαίνει με φούστα στο σχολείο;
Απαντ.: Δε γνωρίζω μη γνωρίζοντας το παιδί, γιατί επέλεξε να εμφανιστεί με ένα ρούχο που η κοινωνία μας αποδίδει στο γυναικείο φύλο. Μπορεί να ήθελε με αυτό τον τρόπο να εκφράσει το κοινωνικό του φύλο ως διεμφυλικό άτομο, ή άτομο που διερευνά την ταυτότητά του και να διεκδικήσει ορατότητα και αποδοχή στο σχολείο και στην κοινωνία. Μπορεί να είναι μια ακτιβιστική κίνηση (ανεξάρτητα από την προσωπική έκφραση της ταυτότητας του φύλου) για την αποδοχή και συμπερίληψη όλων των ταυτοτήτων του φύλου στο σχολείο. Το σίγουρο είναι ότι η κίνησή του αυτή δημιούργησε χώρο για να ανοίξουμε την κουβέντα, πρώτα στο σχολείο του που είναι και το άμεσο περιβάλλον του παιδιού και στη συνέχεια όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα σε ολόκληρη την κοινωνία.
Ερωτ.: Τι δηλώνουν οι συμμαθητές του που ακολούθησαν τον παράδειγμά του;
Απαντ.: Η κίνηση των υπολοίπων παιδιών ήταν καθαρά ακτιβιστική. Ήταν μια κίνηση συμπαράστασης και καταγγελίας της άδικης συμπεριφοράς απέναντι στο συμμαθητή τους. Διεκδίκησαν με αυτό το θεατρικό και ζωντανό τρόπο το δικαίωμα να ζουν σε ένα σχολείο που υπερισχύει η επιστημονική πληροφόρηση, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις αξίες της αποδοχής και της συμπερίληψης.
Θαυμάζω τη στάση τους και για να πω και την αλήθεια όταν την αντιπαραβάλω με άλλες νεανικές συμπεριφορές ρατσιστικής και οπαδικής βίας που μας έχουν απασχολήσει πολύ τελευταία νιώθω ότι δεν είναι όλα απαίσια!
Ερωτ.: .Ένας γονιός πώς πρέπει να συμπεριφερθεί στο παιδί του σε ανάλογη περίπτωση;
Οι γονείς των διεμφυλικών παιδιών έχουν μεγάλη ανάγκη ενημέρωσης για τη διαφορετικότητα των παιδιών τους. Πολλές φορές αυτά τα παιδιά καταπιέζονται ή βρίσκονται σε κίνδυνο η σωματική και η ψυχική τους υγεία εξαιτίας της άγνοιας που επικρατεί στην κοινωνία για τη διαφορετικότητά τους. Δυστυχώς διεμφυλικά άτομα αντιπροσωπεύουν το 40% των θυμάτων σε απόπειρες αυτοκτονίας ή αυτοκτονίες μεταξύ των νέων. Νομίζετε ότι τυχαία αυτά τα παιδιά θέλουν να πεθάνουν; Κανένας γονιός δε θέλει να βλέπει το παιδί του να υποφέρει. Μερικές φορές για να το πετύχουμε θα πρέπει να αναθεωρήσουμε παραδοσιακές, στερεοτυπικές αντιλήψεις και τρόπο σκέψης και αυτό κάνουν όλο και περισσότεροι γονείς. Η κατανόηση και αποδοχή στη διαφορετικότητα ανοίγουν τον δρόμο στους γονείς.
Ερωτ.: Ένας εκπαιδευτικός;
Απαντ.: Οι εκπαιδευτικοί είμαστε σε θέση γονέα με επαυξημένα καθήκοντα θα έλεγα. Δηλαδή, οφείλουμε να μην είμαστε αδαείς και με τη σειρά μας να στηρίξουμε τα παιδιά και τις οικογένειές τους προκειμένου να είναι υγιή και ασφαλή. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν και οφείλουν να γνωρίσουν σε βάθος τα θέματα της σεξουαλικότητας και της διαφορετικότητας, όπως επίσης τη σημασία της Συμπεριληπτικής Σεξουαλικής Αγωγής.
Για να επιτελέσουν σωστά τον επιστημονικό και παιδαγωγικό τους ρόλο χρειάζονται σοβαρή, συστηματική και υποχρεωτική θα έλεγα επιμόρφωση. Γνωρίζουμε όλοι και όλες σε αυτή τη χώρα ότι οι εκπαιδευτικοί μας στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι εντελώς ανέτοιμοι και ανασφαλείς στο θέμα της σεξουαλικής εκπαίδευσης. Ίσως αν ο συγκεκριμένος εκπαιδευτικός του επεισοδίου είχε παρακολουθήσει κάποιο επιμορφωτικό πρόγραμμα να είχε δαγκώσει τη γλώσσα του!
Ερωτ.: Γιατί κατά τη γνώμη σας για πάρα πολύ κόσμο ένα αγόρι με φούστα είναι όντως η «ντροπή της κοινωνίας»;
Απαντ.: Ντροπή σε μια κοινωνία είναι οι ενήλικες να προβάλλουμε την άγνοια, την ανασφάλεια και τις προκαταλήψεις μας στα μικρά παιδιά και τους νέους ανθρώπους. Τα ρούχα, τα χρώματα και τα παιχνίδια δεν έχουν φύλο και πολύ καλά το διακήρυξαν ποικιλοτρόπως οι συμμαθητές του παιδιού. Αυτό που ονομάζουμε «πολύς κόσμος» είναι οι άνθρωποι γύρω μας που είμαι σίγουρη και αυτό το γνωρίζω και από την εμπειρία μου σε συζητήσεις με γονείς, ό,τι αν είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν και συζητήσουν για τη σεξουαλικότητα θα είχαν μια πιο υγιή στάση. Όσο η ολοκληρωμένη, συμπεριληπτική σεξουαλική αγωγή θα απουσιάζει από το σχολείο τόσο θα φτιάχνουμε κοινωνίες ντροπής!
Ερωτ.: Έχετε πει κατ’ επανάληψη ότι η σεξουαλική ταυτότητα δεν είναι επιλογή, δεν είναι κολλητική και δεν αλλάζει. Γιατί κατά τη γνώμη σας είναι τόσο δύσκολο να το κατανοήσουν τόσοι πολλοί και πώς μπορεί να αλλάξει ο τρόπος που η ελληνική κοινωνία βλέπει το «διαφορετικό», ότι κι αν σημαίνει αυτό;
Απαντ.: Δεν είναι εύκολο να αλλάξουν στερεοτυπικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις χρόνων, ειδικά όταν ενισχύονται από θρησκευτικά ταμπού. Ο καθηγητής του επεισοδίου ήταν θεολόγος μαθαίνω.
Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δε μπορούν να αλλάξουν. Η κοινωνία αλλάζει μέσα από την εκπαίδευση και το σοβαρό διάλογο. Αν θέλουμε τα εγγόνια μας να ζήσουν σε μια κοινωνία σεβασμού, ενσυναίσθησης και αποδοχής θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε τους μελλοντικούς γονείς τους, δηλαδή τα παιδιά μας.
Οι άνθρωποι, κάθε χρωματικής απόχρωσης, ετερόφυλοι ή ομοφυλόφιλοι ή άλλο, φυλο-αμετάβλητοι ή διεμφυλικοί ή άλλο, έχουμε τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ανάγκες γιατί είμαστε όλοι άνθρωποι. Ας ξεκινήσουμε από αυτή την παραδοχή!
*Η Μαργαρίτα Γερούκη είναι π. Σχολική Σύμβουλος, Μεταδιδακτορική ερευνήτρια για θέματα Σεξουαλικότητας και Φύλου, Jyväskyla University, πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού σωματείου Ασφαλή Ξένοιαστα Παιδιά Τώρα / ΑΞΕΠΤ
Πηγή: Πατρίς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου