Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, έχουμε εμπνευστεί από τα θετικά αποτελέσματα που έχουν οι εκπαιδευτικοί που έχουν θέσει τα πλαίσια για την διδασκαλία μεταγνωστικών δεξιοτήτων στις τάξεις και τα σχολεία τους.
Οι μεταγνωστικές δεξιότητες επιτρέπουν στους μαθητές να ρυθμίσουν την σκέψη τους και να γίνουν ανεξάρτητοι μαθητές που μπορούν να εκμεταλλεύονται τις εμπειρίες από τη σχολική και καθημερινή τους ζωή. Όπου και αν οδηγήσουν τη νεολαία μας οι φιλοδοξίες της, θα επωφεληθούν σίγουρα από την ικανότητα να λύνουν προβλήματα με δημιουργικό τρόπο, να σκέφτονται αναλυτικά, να επικοινωνούν αποτελεσματικά και να συνεργάζονται με άλλους. Κατά τη διεξαγωγή της έρευνας για τη συγγραφή του τελευταίου μας βιβλίου, διαπιστώσαμε ότι οι μελέτες ταυτόχρονα υποδεικνύουν ότι η μεταγνώση είναι ένα από τα πιο σημαντικά σετ δεξιοτήτων που χρειάζονται οι μαθητές, μολονότι συχνά δεν τις διδάσκονται καν.
Όταν οι μαθητές έχουν μεταγνωστικές ικανότητες, μπορούν να κάνουν ένα βήμα πίσω και να παρατηρήσουν τον τρόπο σκέψης τους. Όταν χρησιμοποιεί κανείς αυτή την προσέγγιση, μπορεί να κάνει στον εαυτό του ερωτήσεις του τύπου: Ποιο είναι το πρόβλημα που πρέπει να λυθεί; Πώς θα πρέπει να λύσω το συγκεκριμένο πρόβλημα; Πόσο καλά τα πάω; Πόσο καλά τα πήγα; Πώς μπορώ να το κάνω καλύτερα την επόμενη φορά; Μια αλληγορία που αναπτύξαμε προκειμένου να βοηθήσουμε τους εκπαιδευτικούς να διδάξουν τη μεταγνώση στα παιδιά και στους νέους όλων των επιπέδων είναι αυτή της «οδήγησης ενός αυτοκινήτου».
Η διδασκαλία των μαθητών μας έτσι ώστε να μπορούν να «οδηγούν το μυαλό τους» και να είναι αυτό- κατευθυνόμενοι όσο αφορά τη μάθηση μπορεί να συγκριθεί με την εκπαίδευση των μελλοντικών οδηγών, όπου τα άτομα λαμβάνουν σαφείς οδηγίες για το πώς θα καθοδηγήσουν την σκέψη τους, πότε θα επιταχύνουν, πότε θα επιβραδύνουν και πώς θα αποφεύγουν τις λάθος στροφές.
Πολλοί μαθητές περιμένουν με λαχτάρα την μέρα που θα αποκτήσουν το δίπλωμα οδήγησης, αλλά η ανάπτυξη της νοοτροπίας και της ικανότητας να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη μάθησή τους, θα τους πάει πιο μακριά στη ζωή τους από ότι θα τους πάει οποιοδήποτε αμάξι. Και οι νεότεροι σε ηλικία μαθητές δεν χρειάζεται να περιμένουν να μεγαλώσουν ώστε να αρχίσουν τα «μαθήματα οδήγησης του εγκεφάλου» τους. Μπορούν και πρέπει να αρχίζουν να μαθαίνουν για τη μεταγνώση σε νεαρή ηλικία και να την εφαρμόζουν σε όλους τους τομείς.
5 πρακτικές στρατηγικές προκειμένου να διδαχθούν οι μαθητές μεταγνωστικές δεξιότητες:
1) Αρχίστε ορίζοντας την μεταγνώση. Προτείνουμε να χρησιμοποιήσετε τον απλό ορισμό «το να σκέφτεται κανείς για την σκέψη του προκειμένου να μαθαίνει καλύτερα». Ιδιαίτερα με τους μικρούς σε ηλικία μαθητές, μια αλληγορία/ μεταφορά όπως η «οδήγηση του εγκεφάλου» μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση, κάνοντας συγκεκριμένη μια αφηρημένη έννοια.
2) Στην αρχή της συζήτησης για τη μεταγνώση, ζητήστε από τους μαθητές να βρουν τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν όταν οδηγούν το μυαλό καλά. Για παράδειγμα, κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να διαβάσουμε πάλι γρήγορα μια παράγραφο για να βεβαιωθούμε ότι την καταλαβαίνουμε ή να κρατήσουμε σημειώσεις και να τις οργανώσουμε προκειμένου να αρχίσουμε να γράφουμε μια έκθεση. Όταν επικοινωνούμε με τους άλλους είναι πολύ σημαντικό να σκεφτόμαστε πριν αρχίσουμε να μιλάμε, ώστε να μην πληγώσουμε τα συναισθήματά τους.
3) «Πιάστε» τους μαθητές σας να χρησιμοποιούν μεταγνωστικές δεξιότητες πχ όταν προβληματίζονται για την ατομική τους μάθηση. Επικροτήστε τη χρήση αυτών των πολύ σημαντικών δεξιοτήτων σε μεγάλες και μικρές ομάδες, υπογραμμίζοντας τους πολλούς τρόπους με τους οποίους η μεταγνώση εμφανίζεται και βοηθά το άτομο στο σχολείο και στην καθημερινή ζωή.
4) Ξεκινήστε συζητήσεις με τα παιδιά σχετικά με τη μεταγνώση και ενθαρρύνετέ τα να μοιραστούν με τους συμμαθητές τους παραδείγματα σχετικά με το πώς η μεταγνώση μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέσα και έξω από το σχολείο. Όταν η Donna διδάσκει τη μεταγνώση σε παιδιά δημοτικού, τα ενθαρρύνει να σκεφτούν και να εξηγήσουν πώς οι γονείς του μπορούν να χρησιμοποιούν τις δεξιότητες αυτές στη δουλειά τους. Οι μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου μπορούν να σκεφτούν για σκεφτούν για τις εφαρμογές της μεταγνώσης στις δουλειές τους ή στις προσωπικές τους σχέσεις.
5) Λειτουργήστε σαν μοντέλο, μιλώντας δυνατά καθώς εργάζεστε σε κάποιο γνωστικό/νοητικό έργο έτσι ώστε οι μαθητές να μάθουν πώς μπορούν να χρησιμοποιούν στρατηγικές ανώτερης σκέψης ακούγοντας πώς σκέφτεστε εσείς καθώς εργάζεστε πάνω σε ένα πρόβλημα.
Απόδοση του άρθρου 5 Strategies For Teaching Students To Use Metacognition των Donna Wilson και Marcus Conyers. (αναδημοσίευση)
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου